Tại sao nói “Heo đến thì nghèo, chó đến thì giàu, mèo đến thì trên đầu để tang”?

Trong dân gian có lưu truyền câu nói “Mèo suy chó vượng”, mọi người sẽ rất vui nếu có một con chó hoang đột nhiên tới nhà mình, họ sẽ chuẩn bị những thứ thật ngon để cho con chó ăn, nhưng nếu mèo mà đến thì sẽ lập tức bị đuổi đi, bởi vậy, tục ngữ có câu “heo đến thì nghèo, chó đến thì giàu, mèo đến thì trên đầu để tang”, “chó đến thì phú, mèo đến thì bần”, “chó đến tiền vào, mèo đến để tang”. Bài viết này sẽ lý giải ý nghĩa của tất cả những thành ngữ trên? 

Heo đến thì nghèo

Heo là một loại gia súc có thể dùng để làm thực phẩm, đặc điểm của loài này là hết ăn lại nằm, ăn ăn ngủ ngủ. Heo đến thì nghèo, chủ yếu là nói heo lười biếng, một ngày chỉ biết có ăn thôi, không làm việc; ở nông thôn mà lười biếng, không lao động, thì sẽ trở nên nghèo khó. Trong suy nghĩ của đại đa số mọi người thì “heo” đại diện cho hình ảnh ham ăn biếng làm, như vậy không phải là cách giải thích tốt nhất cho câu nói “heo đến thì nghèo” hay sao?

Người dân thời xưa, đa phần đều không giàu có gì, nếu đột nhiên có một con heo rừng chạy tới nhà, đối với họ cũng không phải là chuyện tốt lành, sức ăn của heo vô cùng khỏe, mà những gia đình nghèo kia lại không có chút lương thực nào dư thừa. Thà là những gia súc khác, ví như: con lừa, con la các loại còn có thể trợ giúp chủ nhà làm việc đồng áng, cho nên từ lâu các thôn làng đã đem những người lười trong thôn ví von với heo, đều là dạng ham ăn biếng làm.

Nếu như có heo chạy vào trong nhà mà không đuổi đi, lại để lại nuôi, có thể sẽ phải đem tất cả những gì có trong nhà cho nó ăn, đây là ý nghĩa của câu “heo đến thì nghèo”.

Chó đến thì giàu

Chó với bản năng trời sinh, có thể phân biệt chính tà, có chó canh giữ, tà khí không thể xâm nhập, cho nên chó đến nhà là biểu thị sự giúp đỡ, rất nhiều người trực tiếp ví việc có chó đến nhà là “giàu có đến” hoặc là “vượng tài” các loại. Dân gian cho rằng chó là loài linh thông, cũng lưu truyền một câu nói rằng: “Khẩn giảo nhân, mạn giảo thần, không nhanh không chậm sủa quỷ hồn”. Nghĩa là: Sủa nhanh là có người đi ngang qua, sủa chậm là có Thần linh ghé đến, sủa không nhanh không chậm là có quỷ hồn lui tới.

Thứ nhất, thế hệ người già ở nông thôn cho rằng “chó đến vượng nhà” bởi vì tiếng sủa của chó là “oẳng” cùng với “vượng” có âm đọc gần giống nhau. Hai là chó không cần được chăm sóc đặc biệt, chỉ cần ăn chút đồ thừa trong nhà, lại có thể giúp chủ canh giữ nhà cửa, ngăn ngừa tiền tài bị mất cắp, tiền tài không bị mất đi ắt sẽ trở nên giàu có!

“Chó” là hộ vệ giữ nhà giỏi giang, cũng là người bạn trung thành, nếu có một chú chó hoang đến nhà, thường thì người ta sẽ giữ chú chó này lại. Cho nên ở nông thôn nếu có chó lạ vào nhà thì đều sẽ được chủ nhà yêu thích.

Mèo đến nhà thì gia đình có tang

“Mèo” hiện nay là một trong những thú cưng được yêu thích nhất trong các gia đình, tại nông thôn mèo còn giúp chủ nhà bắt chuột, giảm bớt tổn thất lương thực, vậy tại sao lại bị cho là đến nhà sẽ có “tang gia”? Điều này dựa vào tập quán sinh hoạt của mèo sẽ lý giải được!

Mèo thường hoạt động vào ban đêm, thích đi săn chuột. Sáng sớm thường mang chuột chết về nhà, mà mọi người cho rằng sáng sớm đã chứng kiến cảnh “chết chóc” là điềm xấu, tương tự như đốt giấy để tang. Hơn nữa có truyền thuyết rằng mèo khi kinh sợ, sẽ bị cô hồn dã quỷ nhập vào thân. Những cô hồn dã quỷ này sẽ đến những gia đình khác nhau để tìm “thế thân”. Một truyền thuyết khác kể rằng, ngày xưa người ta hay gọi mèo là dần, nghĩa là con hổ, mà hổ khá hung tàn, vậy nên đa số các gia đình đều sợ mèo ghé thăm. Còn có một lý giải khác là tiếng mèo kêu “meo, meo, mèo” với 3 chữ “diệt”, “không có”, “hỏng” đều phát âm giống nhau, vậy nên người ta cho rằng mèo là loài vật báo hiệu điềm xấu. 

Bất luận là người nào, từ xưa đến nay đều ưa thích những biểu tượng cát tường, phú quý; mà đối với những thứ biểu tượng cho điều không may, vận rủi, thì đều tận lực bỏ đi, để không bị ảnh hưởng. Cho nên những câu tục ngữ dân gian này là thể hiện việc con người muốn hướng đến những điều tốt đẹp.

Nhiệt Bạch (Theo Secret China)