Quan niệm hôn nhân xưa: “Thà lấy góa phụ chứ không lấy nữ nhân tái giá”

Cuộc sống của người xưa xem chừng khá đơn giản, nhưng về các phương diện lĩnh ngộ những triết lý trong đời sống thì lại rất có trí tuệ. Họ đã đúc kết kinh nghiệm và lưu truyền cho hậu thế dưới dạng tục ngữ, trong đó có câu: “Thà lấy góa phụ chứ không lấy nữ nhân tái giá”. Đây là sự trải nghiệm về hôn nhân của những người xưa, nhưng vì sao họ lại nói vậy? 

Góa phụ là chỉ những người có chồng nhưng chồng đã mất. Vậy còn người “tái giá” thì có nghĩa là gì? Tại sao thà lấy góa phụ chứ cũng không lấy người tái giá? 

Điều này đã cho thấy rằng, ấn tượng của người “tái giá” còn tệ hơn cả “góa phụ”, nhưng tại sao người xưa lại có cái nhìn như vậy?

Xuất xứ và ý nghĩa của “tái giá”

Từ “tái giá” được xuất hiện sớm nhất trong “Đáp Tô Vũ Thư”. Là bức thư được viết bởi tướng quân Lý Lăng nổi tiếng thời nhà Hán gửi cho nhà ngoại giao Tô Vũ. 

Nội dung trong thư có một đoạn: “Trước đây ngài từng tự mình đi đến nước địch, nhưng không gặp thời, suýt nữa phải bỏ mạng, lênh đênh vất vả, nhiều lần suýt chết ở phía Bắc. Đến trung niên, tóc bạc hồi hương, thấy cha mẹ đều mất, vợ thì tái giá. Tin này hiếm hoi ở nhân gian, xưa nay chưa từng có”.

Rất nhiều người có lẽ không quen thuộc với Lý Lăng, nhưng ông nội của ông ấy, Phi tướng quân Lý Quảng thì rất nhiều người biết đến, cũng là một đại tướng quân thời Hán được người người ca ngợi. 

Thân là cháu trai của Phi tướng quân Lý Quảng, Lý Lăng từ nhỏ đã theo ông nội vào Nam ra Bắc, cũng lập được rất nhiều công danh hiển hách. Tiếc là trong một lần chinh chiến với Hung Nô, ông đã bị thuộc hạ của mình bán đứng nên bị Hung Nô bắt làm tù binh.

Lý Lăng mặc dù bị Hung Nô bắt giữ và đe dọa đến tính mạng, nhưng ông vẫn luôn “Không phục dưới uy quyền, không đổi dù nghèo hèn”, một lòng một dạ trung thành với nhà vua và đất nước. 

Có điều, những gì ông làm thì không ai biết. Lý Lăng sau khi bị Hung Nô áp giải đi mất, triều đình đã hiểu lầm ông nên tức giận cho tru di tam tộc cả nhà Lý Lăng. 

Hay tin dữ, Lý Lăng cảm thấy vô cùng đau khổ. Sau đó ông đã lấy công chúa của Hung Nô làm vợ, và cũng nhận một chức quan tại Hung Nô, từ đấy về sau đoạn tuyệt qua lại với triều Hán.

Nhưng dù là vậy, Lý Lăng vẫn giữ sự trung lập, không vì sống ở Hung Nô mà phản bội quê hương của mình.

Sau này chuyện Lý Lăng một lòng trung thành với đất nước được sáng tỏ, triều đình nhà Hán cảm thấy vô cùng hối hận, Hán Chiêu Đế sai Tư Mã Quang đến Hung Nô để đón Lý Lăng về triều, nhưng tiếc là không được như ý nguyện. 

Sau đó Tô Vũ, một nhà ngoại giao trung thành của vua Hán Vũ Đế đã thay mặt cho triều đình sang Hung Nô, nhưng không may lại bị Đan Vu bắt giam.

Để khiến cho Tô Vũ phục tùng Hung Nô, Đan Vu đã nhờ Lý Lăng đi khuyên nhủ. Và sau đó 2 người đã có một cuộc trò chuyện giống như những gì đã đề cập trong bức thư trên.

Trong lá thư từ “tái giá” ở đây là chỉ việc người vợ vẫn còn trẻ mà đã đi thêm bước nữa. Lý Lăng đã nói ra hoàn cảnh gia đình của Tô Vũ lúc đó, cha mẹ mất sớm, vợ còn trẻ cũng đã đi thêm bước nữa, ông mượn điều này để khiến Tô Vũ ở lại Hung Nô. Cũng từ đó mà người ta đã gọi người phụ nữ bị chồng bỏ hoặc đã đổi chồng là “tái giá”.

Tại sao “tái giá” lại có địa vị thấp kém

Người xưa rất coi trọng việc “tam tòng tứ đức” của người phụ nữ, và người phụ nữ cũng rất coi trọng danh tiết của mình. Họ cho rằng một khi đã lấy chồng, thì phải giúp chồng dạy con từ đầu đến cuối. 

Vì thế nếu phụ nữ mà bị nhà bên chồng bỏ, thì sẽ bị người ta khinh bỉ, cho rằng người phụ nữ như vậy thì ắt hẳn đã phạm phải lỗi lầm gì to lớn. Vì thế địa vị cũng tự nhiên thấp kém hơn rất nhiều so với những góa phụ đã mất đi người chồng.

Những người phụ nữ sau khi bị chồng bỏ, thường sẽ bị người đời chỉ trỏ, trở thành chủ đề bàn tán những lúc trà dư tửu hậu, danh tiếng từ đó tự nhiên cũng không tốt. Vì thế, trong quan điểm của người xưa, không được lấy người “tái giá”.

Còn “góa phụ” lại là một tình huống bị động, chồng mất là việc chẳng ai mong muốn nên thường không liên quan trực tiếp đến phẩm hạnh của người này. 

Cũng có nhiều góa phụ sau khi chồng mất, vẫn một lòng vất vả nuôi con khôn lớn, đồng thời cố hết sức phụng dưỡng cha mẹ chồng, cho nên những cơ cực, dũng cảm, kiên cường của người phụ nữ ấy thường được người khác khâm phục.

Dĩ nhiên đến thời hiện đại, quan điểm hôn nhân của nam và nữ đã không còn như trước nữa, tỉ lệ ly hôn cũng ngày càng cao hơn so với khi xưa, những cặp vợ chồng có thể bên nhau hạnh phúc cho đến bạc đầu ngày càng hiếm thấy.

Xã hội bây giờ, dẫu có ly hôn thì cũng không giấu diếm sợ người đời biết như trước nữa, vì vấn đề này cũng không hoàn toàn nằm ở phía nữ giới, mà phía nam cũng có một phần trách nhiệm.

Chúc Di (Theo Secret China)