Virus Vũ Hán có thể lây nhiễm ở phạm vi 4,5 m và tồn tại trong không khí ít nhất 30 phút

Theo một nghiên cứu từ nhóm các nhà dịch tễ học thuộc chính phủ Trung Quốc, chủng virus corona mới (SARS-CoV-2) có thể tồn tại trong không khí ít nhất 30 phút và lây nhiễm trong phạm vi lên tới 4.5m – gấp đôi “khoảng cách an toàn” do các tổ chức y tế trên toàn thế giới khuyến cáo trước đó.

Các nhà nghiên cứu còn cho biết, sau khi theo những giọt nước nhỏ do hắt hơi hoặc ho bắn ra môi trường, virus Vũ Hán có thể tồn tại trên bề mặt các vật thể trong nhiều ngày. Điều này sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm nếu ai đó chạm vào bề mặt chứa giọt bắn rồi đưa tay lên chạm vào mũi hoặc miệng họ. 

Thời gian virus tồn tại trên bề mặt bám phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhiệt độ và chất liệu của bề mặt đó. Chẳng hạn, trong mức nhiệt khoảng 37°C, virus có thể tồn tại từ 2 đến 3 ngày trên các bề mặt bám có chất liệu là kính, vải, kim loại, nhựa hoặc giấy. 

Nghiên cứu do một nhóm các nhà nghiên cứu của chính quyền tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc thực hiện, trong đó điều tra một trường hợp lây nhiễm theo nhóm. Những phát hiện từ nghiên cứu này đang thách thức các khuyến cáo từ các tổ chức y tế trên toàn thế giới, rằng mọi người cần giữ “khoảng cách an toàn” với nhau từ 1 đến 2m.

Các nhà nghiên cứu này đã tiến hành cuộc điều tra tại địa phương dựa trên một trường hợp lây nhiễm vào ngày 22/1, giai đoạn đỉnh điểm của mùa du lịch dịp Tết Nguyên Đán. 

Cách virus corona lây nhiễm cho các hành khách trên xe công cộng

Một hành khách, tạm gọi là A, đã lên một chiếc xe khách và ngồi tại hàng ghế thứ hai từ dưới lên. Hành khách này đã bị lây nhiễm và phát bệnh, nhưng thời điểm đó chính quyền Trung Quốc vẫn chưa đưa ra bất kỳ cảnh báo nào về sự bùng phát của dịch virus Vũ Hán nên hành khách A đã không đeo khẩu trang và hầu như 48 hành khách còn lại trên xe cũng vậy.

Chính quyền Trung Quốc đã yêu cầu tất cả các xe khách, xe buýt đường xa phải lắp đặt camera an ninh để có thể cung cấp những đoạn phim có giá trị trong việc tái tạo lại hiện trường lây nhiễm virus trên xe buýt, trong trường hợp toàn bộ cửa sổ trên xe đều bị đóng kín. 

Các nhà nghiên cứu sau đó đã chia sẻ trong một bài báo được công bố trên tạp chí bình duyệt Y học Dự phòng vào hôm 6/3 như sau: “Kết quả được xác nhận cho thấy trong môi trường kín có sự lưu thông không khí kém, khoảng cách lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 sẽ xa hơn cả mức khoảng cách an toàn được khuyến cáo”.

Bài báo còn nhấn mạnh rằng không loại trừ nguy cơ virus vẫn có thể lơ lửng trong không khí theo những giọt nước do người lây nhiễm virus ho hoặc hắt hơi bắn ra, ngay cả sau khi người này đã xuống xe.

Ngoài ra, các nhà khoa học cảnh báo rằng chủng virus Vũ Hán có thể tồn tại hơn 5 ngày trong phân người hay các dịch lỏng từ cơ thể. Họ cho biết nghiên cứu này đã củng cố thêm tầm quan trọng của việc rửa tay sạch sẽ và đeo khẩu trang khi đến những nơi công cộng vì chủng virus này vẫn có thể tồn tại ở những chỗ có hạt nước bắn ra từ người lây nhiễm. 

“Lời khuyên mà chúng tôi đưa ra chính là hãy đeo khẩu trang trong suốt quá trình bạn ngồi trên xe buýt”, họ nói thêm. 

Ông Hu Shixiong, tác giả chính của nghiên cứu hiện trực thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Hồ Nam cho hay, các đoạn video từ camera ghi lại được trên chiếc xe cho thấy hành khách A không hề tương tác với bất kỳ ai trên xe trong suốt chuyến đi dài 4 tiếng. Vào thời điểm chiếc xe dừng chân tại thành phố kế tiếp, virus từ những hạt nước bắn ra từ hành khách A đã lây nhiễm cho 7 hành khách khác. 

Con số này không chỉ bao gồm những người ngồi gần hành khách A mà còn có cả 2 hành khách ngồi cách hành khách A tới 6 hàng ghế, tương đương khoảng 4,5m. Những hành khách này sau đó đều được chẩn đoán dương tính với virus, trong đó có một người bị lây nhiễm nhưng không có triệu chứng phát bệnh. 

Sau khi những hành khách này xuống xe, khoảng nửa tiếng sau có một nhóm hành khách khác lên xe, trong đó một hành khách ngồi hàng ghế đầu ở dãy ghế đối diện cũng bị lây nhiễm. Ông Hu cho biết người này có thể đã hít phải aerosol từ những hành khách bị lây nhiễm trên xe trước đó. Aerosol là thuật ngữ dùng để chỉ những hạt có trọng lượng rất nhẹ, được hình thành qua những giọt nước bắn li ti từ dịch nhầy của cơ thể.

Nghiên cứu còn cho biết: “Một nguyên nhân khả quan khác đó chính là trong một môi trường kín khí hoàn toàn, luồng không khí chủ yếu được điều khiển bởi hơi nóng phát ra từ máy điều hòa. Sự gia tăng lượng hơi nóng này có thể khiến cho những giọt bắn chứa virus lan ra khoảng cách xa hơn”.

Sau khi xuống xe, hành khách A tiếp tục lên một chiếc xe khác và di chuyển trong 1 giờ nữa, khiến 2 hành khách nữa cùng ngồi trên chiếc xe này bị lây nhiễm virus, 1 trong số đó ngồi cách hành khách A 4,5m. Tính đến thời điểm nghiên cứu được hoàn tất vào giữa tháng Hai, hành khách A đã lây nhiễm cho ít nhất 13 người. 

Cách virus corona lây nhiễm ở môi trường bình thường

Bên cạnh đó, việc virus lây nhiễm ở môi trường thoáng khí sẽ khó xảy ra hơn bởi khi đó những giọt bắn từ người lây nhiễm bệnh sẽ nhanh chóng rơi xuống đất. Chính thông tin này là cơ sở cho các cơ quan y tế tại Trung Quốc khuyến cáo người dân giữ khoảng cách 1m với nhau ở nơi công cộng, và Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến cáo khoảng cách an toàn là 1,8m.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng không có bất kỳ hành khách nào đeo khẩu trang trên cả 2 chiếc xe buýt kể trên bị lây nhiễm virus. Chính vì thế, họ cho rằng việc nhắc mọi người đeo khẩu trang ở nơi công cộng là không có gì sai cả. Bởi hiện nay tại một số quốc gia, nếu ai đó đeo khẩu trang ở những nơi công cộng sẽ bị mọi người coi là nhiễm bệnh, thậm chí người dân còn khẳng định nếu không bị nhiễm thì không cần phải đeo khẩu trang.

“Chúng ta cần phải đeo khẩu trang trong suốt quá trình ở trên những phương tiện di chuyển có môi trường kín, lưu thông khí kém như tàu điện ngầm, ô tô, máy bay,.., đồng thời hạn chế chạm tay vào những bề mặt ở nơi công cộng cũng như tránh chạm tay lên mặt nếu chưa được vệ sinh sạch sẽ”, các nhà nghiên cứu cho hay.

Các nhà nghiên cứu cũng khuyến cáo cần khử trùng sạch sẽ những phương tiện di chuyển công cộng và chỉnh điều hòa ở mức tối đa hóa lượng không khí trong lành cho không gian. Họ cũng khuyến cáo cần vệ sinh và khử trùng những đồ đạc trong các phương tiện công cộng 1 hoặc 2 lần mỗi ngày, nhất là khi phương tiện cập bến trạm cuối cùng. 

Tuy nhiên, một bác sĩ chẩn đoán và điều trị dịch Vũ Hán tại Bắc Kinh cho hay, nghiên cứu trên vẫn để lại một số nghi vấn, chẳng hạn như trường hợp những hành khách ngồi ngay cạnh những người nhiễm bệnh nhưng lại không bị lây nhiễm virus, mặc dù họ là những đối tượng có khả năng dễ hít phải những giọt bắn chứa virus nhất. Ông cho biết: “Vẫn còn nhiều điều về cách thức truyền nhiễm của virus mà chúng ta chưa phát hiện ra được”.

Huy Hoàng (Theo South China Moning Post)