Học giả: Một khi “vị trí đặc biệt” mất đi, cũng có nghĩa là cái chết của Hồng Kông đã bắt đầu

Đáp lại sự thúc đẩy mạnh mẽ của ĐCSTQ đối với “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vào ngày 27/5 đã thông báo xác nhận Hồng Kông không còn được hưởng đãi ngộ đặc thù của Hoa Kỳ nữa. Có học giả mô tả vị trí đặc biệt này của Hồng Kông một khi mất đi thì tương đương với “cái chết của Hồng Kông đã bắt đầu”.

Kỳ họp Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc của ĐCSTQ đã lập ra “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, dự luật này đã chính thức được bỏ phiếu vào ngày 28/5 tại cuộc họp thường ủy Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc. 

Sau khi dự luật này được thông qua, thì cái gọi là “một quốc gia hai chế độ”, “người Hồng Kông quản lý Hồng Kông”, và “quyền tự trị cao” của Hồng Kông sẽ chỉ tồn tại trên danh nghĩa, ĐCSTQ có thể mượn danh nghĩa “an ninh quốc gia” để bóp chết nền dân chủ, tự do và nhân quyền của Hồng Kông.

Trước khi bỏ phiếu “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, ngoại trưởng Hoa Kỳ Pompeo đã báo cáo với Quốc hội vào ngày 27/5 rằng, căn cứ vào thực tế, phán định rằng Hồng Kông đã không còn duy trì chính quyền tự trị. Do đó, Hồng Kông sẽ không còn được hưởng phương thức đãi ngộ của luật bảo vệ Hoa Kỳ được áp dụng trước tháng 7/1997 nữa.

Ông Pompeo nói rằng, Đại hội Nhân dân toàn quốc lần thứ 21 đã đơn phương tự ý tuyên bố âm mưu thực hiện “Luật An ninh Quốc gia tại Hồng Kông”. Quyết định tai hại này ở Bắc Kinh dẫn theo một loạt các hành vi trên bản chất là làm suy yếu quyền tự trị và tự do của Hồng Kông, đồng thời phá hủy khế ước quốc tế của họ đệ trình lên Liên Hợp Quốc là “Tuyên bố chung Trung-Anh”, cũng là động thái gần đây nhất của ĐCSTQ cam kết với người dân Hồng Kông.

Ông nói rằng, những thập kỷ thịnh vượng được tạo ra bởi Hồng Kông và những người Hồng Kông chính là một pháo đài của tự do. Quyết định lần này không đem lại cho Hồng Kông điều tốt lành gì cả, nhưng xây dựng chính sách hợp lý đòi hỏi sự hiểu biết rõ ràng thiết thực.

Ông Pompeo còn nói rằng, mặc dù Hoa Kỳ đã từng hy vọng rằng tự do và thịnh vượng của Hồng Kông có thể trở thành tấm gương cho ĐCSTQ độc tài nhìn vào, nhưng ĐCSTQ lại nhanh chóng tước đoạt đi cam kết của mình đối với chính quyền nhân dân Hồng Kông. Giờ đây người Hồng Kông đang phản kháng, Mỹ và Hồng Kông sẽ cùng đứng chung với nhau. 

Báo cáo của ông Pompeo về Hồng Kông có thể khiến Quốc hội Hoa Kỳ tuyên bố hủy bỏ vị trí thuế quan riêng của Hồng Kông.

Sau khi công bố các tin tức liên quan, thị trường chứng khoán Hồng Kông đã trải qua cú sốc đáng kể và sự suy giảm đêm của Hang Seng Index đã tiến sâu thêm một bước, giảm xuống mức còn 23.000 điểm.

Tằng Duệ Sinh, trưởng khoa của Viện SOAS Trung Quốc tại Đại học London đã nói với tờ Apple Daily, mô tả vị trí đặc thù của Hồng Kông như một “lựa chọn hạt nhân”. Một khi nó mất đi sẽ tương đương với “cái chết của Hồng Kông đang bắt đầu”.

Hoa Kỳ vào năm 1992 đã thông qua “Đạo luật chính sách Hoa Kỳ-Hồng Kông” (còn được gọi là Đạo luật Chính sách Hồng Kông), sau khi Hồng Kông chuyển giao cho Bắc Kinh, nó vẫn được Hoa Kỳ cho phép tiếp tục được hưởng đãi ngộ như trước.

Theo luật, Hoa Kỳ sẽ dành cho Hồng Kông đãi ngộ đặc thù khác với Trung Quốc trong lĩnh vực tài chính, văn hóa cùng các lĩnh vực khác dựa trên cam kết của Trung Quốc để Hồng Kông thực hiện quyền tự trị cao trong “Tuyên bố chung Trung-Anh”.

Ví dụ như, hộ chiếu đặc khu Hồng Kông được Hoa Kỳ công nhận và các đơn xin thị thực ra vào Hoa Kỳ được xử lý độc lập. Mà tại Mỹ, Hồng Kông có thể mua trang thiết bị kỹ thuật nhạy cảm dưới sự kiểm soát xuất khẩu, nhưng phải đảm bảo không sử dụng vào chỗ không thỏa đáng. Ngoài ra, Hoa Kỳ sẽ coi Hồng Kông là một “khu hải quan độc lập”.

Điều quan trọng nhất chính là, vấn đề Hồng Kông vẫn luôn nằm trong chương trình nghị sự của giới chính trị Hoa Kỳ. Năm 2019, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua “Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông”. Phía Hoa Kỳ sẽ xem xét tình hình tự trị của Hồng Kông hàng năm rồi quyết định có tiếp tục cấp vị trí đặc biệt khu vực hải quan độc lập cho Hồng Kông hay không. Báo cáo đầu tiên đã bị hoãn lại đến sau “Lưỡng hội” của ĐCSTQ.

Trước cuộc bỏ phiếu về “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, ông Pompeo thông báo rằng Hồng Kông sẽ không còn được hưởng quyền tự trị, và các biện pháp trừng phạt chỉ ngày một ngày hai là được thực thi.

Trương Côn Dương, phát ngôn viên của “Mạng lưới ngoại giao dân sự Hồng Kông”, người đã từng tới nước ngoài để tham gia công tác vận động, và Viên Di Xương, một giảng viên danh tiếng của Bộ Chính trị và Hành chính công tại Đại học Hồng Kông tin rằng, động thái tiếp theo của Hoa Kỳ là sẽ đẩy nhanh các lệnh trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông.

Trương Côn Dương nói rằng, sau khi Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc công bố dự thảo “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”, chính phủ Hoa Kỳ và công chúng đã đặc biệt quan tâm đến tình hình ở Hồng Kông. Ông tin rằng xác suất Mỹ trừng phạt Hồng Kông thông qua “Đạo luật Nhân quyền” sẽ tăng lên. 

Ngoài việc xử phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông ủng hộ “Luật An ninh Quốc gia”, họ cũng có thể cấm xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao sang Hồng Kông, điều này sẽ đánh vào nền kinh tế Hồng Kông và Trung Quốc.

Đối với việc Mỹ có thể bãi bỏ vị trí khu vực hải quan độc lập của Hồng Kông, Trương Côn Dương mô tả rằng, đây là lệnh trừng phạt “cấp độ bom nguyên tử”, điều này cũng sẽ gây tổn hại cho lợi ích của Hoa Kỳ tại Hồng Kông.

Học giả quan hệ quốc tế Viên Di Xương cũng tin rằng, Washington sẽ nhanh chóng thúc đẩy các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức chính phủ Hồng Kông ủng hộ “Luật An ninh Quốc gia”. Khả năng cao là Hoa Kỳ sẽ xử phạt các quan chức Hồng Kông trước, và sau đó xem phản ứng của Bắc Kinh như thế nào rồi mới thực hiện bước tiếp theo.

Viên Di Xương cho rằng vấn đề Hồng Kông sẽ là một chủ đề rất được quan tâm trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ trong tương lai. Tổng thống Mỹ Trump cần phải có hành động rõ ràng về việc “chống lại chủ nghĩa cộng sản”.

Gia Hưng (Theo NTDT)