Vui khi đón nhận lời khiển trách – Cảnh giới của bậc đại trí

Nghe người khác chỉ ra lỗi lầm của bản thân thì vui mừng và khiêm tốn tiếp thu ý kiến, luôn luôn giữ được một tâm thái tốt đẹp an hòa. Đó không chỉ thể hiện trình độ tu dưỡng của một cá nhân, mà còn là tinh hoa văn hóa truyền thống của người xưa.

Vua Thuấn là ông tổ nền văn hóa đạo đức của người Trung Hoa. Trong thời gian làm vua, Ngài cấp phát hạt giống cho dân tùy thời mà canh tác, đào kênh mương làm thủy lợi, khai thông đường sông, trị nạn lũ lụt, làm nhiều việc có ích cho dân.

Ngài rất giỏi nhìn người, tuyển chọn toàn người tài đức làm quan chuyên quản lý thổ nhưỡng đất đai, quản lý nông nghiệp, làm chủ quản Ngũ giáo, quản lý Hình pháp, v.v… giúp ích vô cùng cho đất nước.

Thời vua Thuấn trị vì thiên hạ, tất cả mọi việc quốc gia đại sự đều được chăm lo chu đáo, khai sáng một thời kỳ quốc thái dân an thời thượng cổ, và Ngài đã trở thành vị minh chủ hùng mạnh nhất Trung Nguyên. Vua Thuấn tạo phúc cho trăm họ, lại có đủ đức hạnh “văn quá tắc hỷ” (vui mừng khi nhận được lời khuyên).

Mạnh Tử khi giảng cho đồ đệ về việc dũng cảm tiếp nhận ý kiến phê bình, ông đã nêu ra 3 người rất giỏi tiếp nhận ý kiến của người khác trong lịch sử là vua Thuấn, vua Vũ và Tử Lộ. Mạnh Tử nói:

“Người ta chỉ ra lỗi lầm của Tử Lộ thì ông rất vui. Vua Vũ nghe người ta nói lời khuyên bảo hữu ích liền kính lễ. Vua Thuấn vĩ đại lại càng như thế, luôn rất giỏi cùng làm việc với mọi người. Ngài luôn dốc lòng sửa chữa những khuyết điểm của bản thân, học tập ưu điểm của người ta, vô cùng vui sướng tiếp thụ ưu điểm của người khác để cho công việc được mỹ mãn. Từ khi làm ruộng, rồi làm gốm sứ, làm nghề chài lưới suốt cho tới khi làm bậc Đế Vương, không có giờ phút nào ông buông lơi việc học hỏi người khác”.

Thời Đường Thái Tông chấp chính, triều đại nhà Đường có thực lực quốc gia cường thịnh, được gọi là thời kỳ Trinh Quán. Là một vị Thánh Vương sáng suốt thông thái, đức hạnh “Văn quá tắc hỷ” của ông đến tận ngày nay vẫn được người người nhớ mãi.

Năm Trinh Quán thứ 18, Đường Thái Tông nói với quần thần rằng: “Hiện giờ ta muốn nghe xem bản thân ta có lỗi lầm gì, các khanh cần phải nói rõ ra những khuyết điểm của Trẫm”.

Các đại thần nhóm Trưởng Tôn Vô Kỵ đều nói: “Bệ hạ dùng ân đức giáo hóa, khiến thiên hạ thái bình, có lỗi lầm gì đâu”.

Trong số quan hầu có Lưu Ký lại nói: “Thánh Đức của Bệ hạ đúng như Trưởng Tôn Vô Kỵ nói, nhưng gần đây có người dâng thư, bệ hạ cảm thấy không vừa lòng, ngay trước mặt hỏi vặn, khiến người dâng thư xấu hổ lui ra, đó không phải là cách khen thưởng cho những lời góp ý”.

Thái Tông nghe xong vui vẻ nói: “Khanh nói đúng, Trẫm nhất định sẽ sửa chữa”.

Lịch sử đã cho chúng ta những tấm gương chói lọi. Nghe người ta kể ra lỗi lầm của bản thân, cần phải dám đối diện. Nghe người khác chỉ ra lỗi lầm, cần phải độ lượng vô tư. Nghe được lời khuyên của người, tiếp thu được lời người khác, mới có thể tập hợp trí tuệ của thế gian. Thường xuyên tự mình xét lại mình mới có thể giúp bản thân ngày càng tốt đẹp.

Theo minhhue.net