“Thủy triều đỏ” tồi tệ nhất thập kỷ giết chết hàng nghìn sinh vật biển ở Mỹ

Thủy triều đỏ là thuật ngữ chỉ hiện tượng tảo đồng loạt nở hoa, gây hại cho các loài sinh vật, bao gồm san hô, các loài rong biển, động vật và cả con người…v..v

>>> Chùm ảnh: Sự bất lực của con người trước sức mạnh của tự nhiên

Bờ biển phía Tây Nam của bang Florida bao gồm một dải đất đón gió và các hòn đảo chắn sóng. Đây là nơi sinh trưởng của rất nhiều loài động vật hoang dã, nhưng hiện tại nó đã trở thành nơi chôn xác của hàng nghìn sinh vật sau cơn thủy triều đỏ xảy ra.

Thủy triều đỏ là thuật ngữ chỉ hiện tượng tảo đồng loạt nở hoa, gây hại cho các loài sinh vật, bao gồm san hô, các loài rong biển, động vật và cả con người. Khi thủy triều đỏ xảy ra, nước biển thường chuyển sang màu đỏ hoặc các màu sắc khác tùy thuộc vào từng loại tảo.

Số lượng cá chết lên tới hàng ngàn con đã làm tắc nghẽn các cửa biển và kênh rạch. Kể từ hôm 29/7, ít nhất 10 con cá mú khổng lồ đã chết, xác của loài cá rạn san hô có thể sống hơn 40 năm nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Ít nhất 90 con rùa biển được tìm thấy bị mắc kẹt vì thủy triều diễn ra đúng vào mùa rùa làm tổ.

>>> Gấu Bắc cực gầy trơ xương trên hòn đảo không băng – Lời cảnh tỉnh đáng sợ về biến đổi khí hậu

Hôm 31/7, khi hàng trăm cư dân có mặt trong một căn phòng tại câu lạc bộ du thuyền Cape Coral đang lắng nghe về những nỗ lực mà chính phủ Liên Bang đã thực hiện trong việc đối phó với những gì xảy ra, thì gần đó một con lợn biển cái chết trôi dạt về phía mạn thuyền.

Đầu tháng 7, xác của một con cá voi cũng được tìm thấy trên bãi biển Sanibel với những vết tích của cơn thủy triều đỏ được lưu giữ trong thịt, gan, ruột và dạ dày của nó.

Hàng trăm con chim cốc, bồ nông nâu và các loài chim khác cũng bị bệnh hoặc chết đi.

Vào tháng 6, loài tảo lục nở hoa khắp hồ Okeechobee của Florida và đổ ra dòng sông Caloosahatchee, các điều kiện tự nhiên khắc nghiệt đã khiến cho những doanh nghiệp và cư dân nổi giận và thu hút sự chú ý của các bộ tộc và những du khách đến du lịch tại thị trấn.

Bà Heather Barron, một bác sĩ thú y và là giám đốc nghiên cứu của trung tâm giải cứu động vật hoang dã CROW Clinic ở Sanibel cho biết: “Đây là điều khủng khiếp nhất mà chúng ta đang phải gánh chịu, nhưng cần phải có một lời kêu gọi được đưa ra để thức tỉnh mọi người rằng nước sạch không chỉ quan trọng với động vật hoang dã mà còn quan trọng với nhiều thứ khác nữa“.

Trung tâm bắt đầu điều trị cho các loài chim bị nhiễm độc vào đầu tháng 10. “Là người phải chứng kiến cái chết của hàng trăm sinh vật, tôi cảm thấy thật sự rất buồn”.

Bà Barron nói: “Mặc dù được biết đến như một thiên đường của những con sò, ốc, nhưng đảo Sanibel đã bắt đầu ban bố tình trạng khẩn cấp hàng ngày cho cư dân và tính toán số lượng cá chết ở mỗi bờ biển”.

Mặt khác tại bờ biển ở quận Englewood, cô Paige Bakhaus đã phải sa thải 5 nhân viên để cắt giảm chi phí, sau khi đóng tour du lịch chèo thuyền của cô tại Vịnh Stump Pass vào tháng 7 và mới chỉ mở rộng khinh doanh trên đảo Don Pedro vài giờ.

Cô Bakhaus, người thành lập công ty vào năm 2011 nói rằng: “Nó ảnh hưởng đến tất cả chúng ta khi một điều gì đó tương tự như thế này xảy ra. Và dù công ty của tôi thực sự khá nhỏ, nhưng nó đã mang đến tác động rất lớn. Vậy thì hãy tưởng tượng xem nó sẽ ảnh hưởng khủng khiếp như thế nào đối với các doanh nghiệp lớn”.

Trên đảo Sanibel, đội dọn dẹp đã không thể theo kịp với làn sóng thối rữa này của đời sống biển chết, và nó kéo dài hàng dặm trong hai hướng. Không biết nó có thể kéo dài bao lâu – mùa tảo nở hoa tồi tệ nhất kéo dài 17 tháng vào năm 2006.

Thông thường, thủy triều đỏ sẽ xảy ra ở ngoài khơi bờ biển phía Tây Nam Florida vào cuối mùa hè, mùa xuân và mùa thu hàng năm. Nhưng do dòng chảy của nước và sức gió, nên một số cơn thủy triều đỏ sẽ không bao giờ đến được bờ.

Tuy nhiên năm nay lại là một trường hợp ngoại lệ. Các quan chức bảo vệ môi trường ở bang Florida nói rằng, đó là điều tồi tệ nhất kể từ khi đợt thủy triều lớn diễn ra vào năm 2006 giết chết hơn 250 con lợn biển.

Ở thời điểm hiện tại, nhiều quan chức môi trường của chính phủ không sẵn sàng để đưa ra lời giải đáp cho những câu hỏi được đặt ra.

Tuy nhiên, ngài Thị trưởng Mayor Kevin Ruane của Sanibel đã đổ lỗi cho một cơn bão làm ô nhiễm bờ biển, nước ấm và dòng chảy từ hồ và suối có thể gây ra vấn đề.

Ông nói: “Rõ ràng tất cả những điều đó đã gây ra cơn thủy triều đỏ. Đó chính là chất xúc tác khiến cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn”.

Ông  Rick Bartleson, một nhà nghiên cứu khoa học thuộc Quỹ Bảo tồn Sanibel cho biết: Thực tế thủy triều đỏ được tạo ra ở ngoài khơi biển cả. Nó được các vi khuẩn ở đáy biển nuôi dưỡng. Nhưng vấn đề là không biết lý do vì sao loại tảo biển này lại gia tăng nhanh chóng trên mặt biển và có xu hướng di chuyển về phía Đông.

Mặc dù một số nhà khoa học suy đoán rằng có thể dòng hải lưu Loop Current đóng một vai trò quan trọng, nhưng điều đó chỉ xảy ra khi có được một điều kiện hoàn hảo.

Ông giải thích rằng: “Điều đó chỉ xảy ra khi dòng chảy không làm tách rời loài tảo biển. Thay vào đó, chúng phải được phát triển nhiều hơn và tập trung hơn. Ngoài ra, bạn cũng phải đảm bảo được lượng chất dinh dưỡng để cung cấp cho chúng”.

Theo thông tin ghi nhận, khi cơn bão Irma quét trên mặt nước, nó đã truyền lực gió nhiệt đới trên phạm vi 600 km tại vùng Okeechobee. Khi đó cơn bão đã hoạt động như một chiếc máy trộn. Nó khiến cho tất cả các dưỡng chất ở đáy biển được hòa lẫn với dòng nước. Thời điểm này quân đội Mỹ cũng đã di chuyển đến nơi có mực nước thấp hơn để bảo vệ con đê lâu đời. Công việc sửa chữa để tiêu tốn khoảng 1,7 tỷ USD.

Vào tháng 11/2017, quá trình theo dõi sự phát triển của tảo thông qua vệ tinh đã được Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) tiến hành. Đây cũng là lúc họ bắt đầu phát hiện những bông hoa tảo sinh trưởng dọc theo bờ biển.

Bà Barron cho biết, các loài chim biển bị nhiễm độc do thủy triều đỏ được phát hiện sớm nhất là vào tháng 10/2017, rất lâu trước khi những loài cá bị giết chết. “Điều này cho thấy có lẽ đã có rất nhiều loài cá bị bệnh”.

Thông thường kể từ sau tháng 10, loài rùa biển sẽ lên bờ để sinh sản. Và theo lẽ tự nhiên, mùa thủy triều đỏ sẽ kết thúc trước khi rùa làm tổ. Nhưng năm nay nó vẫn tiếp tục kéo dài dù lũ rùa đã bắt đầu đẻ trứng.

Bà Baroon nói thêm: “Hôm qua tôi đã ra ngoài và nhìn thấy có hàng ngàn con cá bơn và cá chình chết. Trong đó cũng có rất nhiều lươn mẹ và lươn con. Như bạn thấy đấy, rõ ràng đã có một sự ảnh hưởng nặng nề tác động đến thế hệ sinh vật tương lai”.

Hiện tại, tiểu bang đang tiếp tục theo dõi sự hoạt động của thủy triều đỏ hàng năm và đưa ra các dự báo thường xuyên trong mùa thủy triều đỏ. Tuy nhiên, việc theo dõi không nhất quán đã khiến cho những dự báo thiếu đi sự chính xác. Thực tế mọi người thường không biết liệu rằng số lượng thủy triều đỏ xảy ra là nhiều hay ít.

Theo dữ liệu được thu thập từ năm 1953 – 1998, hầu hết các mẫu tảo thu được gần bờ biển sinh trưởng ở các độ sâu khác nhau.

Sau 1998,  tiểu bang đã nhận được tài trợ từ liên bang cho 2 chương trình giám sát và cung cấp dữ liệu nhất quán kéo dài 5 năm. Nhưng sau khi kinh phí cạn kiệt, tiểu bang chỉ tiến hành việc lấy mẫu từ các tình nguyện viên.

Bà Barron cho biết, trong 7 năm làm việc tại Trung tâm động vật hoang dã, bà nhận thấy số lượng thủy triều đỏ xảy ra hằng năm đã gia tăng liên tục.

Ông Ruane cũng nói rằng: Năm nay là lần đầu tiên trong 12 năm làm thị trưởng của ông, thành phố cần thuê thêm nhiều công nhân để dọn xác cá.“

Và mặc dù thủy triều đỏ là một sự kiện thường niên, nhưng ông Ruane nhận thấy sự nghiêm trọng của đợt thủy triều năm nay là cơ hội để giáo dục công dân về các nguy cơ của việc bón phân quá mức, không giải quyết sự ô nhiễm của nước mưa và cả nhu cầu khắc phục hậu quả lâu dài cho vùng Everglades.

 

Sau cùng bà Barron nói rằng: “Động vật hoang dã là loài chim hoàng yến trong mỏ than. Nó có thể nói cho chúng ta biết rằng: Môi trường của bạn không trong sạch và loài người các bạn cần phải làm gì đó để cải thiện”.

 

Thủy triều đỏ nguy hiểm như thế nào?

Theo Cục Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA), khi tảo đơn bào sống trong các vùng nước mặn và nước ngọt nở hoa, chúng có thể gây hại cho con người, các loài sinh vật biển, động vật có vú, các loài chim sống nhờ cá.... Người ta ghi nhận trường hợp tử vong vì tảo nở hoa trên người, dù hiếm gặp.

Những sinh vật chết vì thủy triều đỏ rất nguy hiểm với sức khỏe con người và không thể làm thực phẩm. Ngoài ra, bầu không khí xung quanh khu vực tảo nở hoa cũng rất khó thở.

Trong những năm gần đây, các nhà khoa học liên tục ghi nhận báo cáo về hiện tượng tảo nở hoa trên khắp thế giới. Tại Mỹ, đây là hiện tượng thu hút sự quan tâm ở tầm quốc gia vì chúng không chỉ tác động tới sức khỏe con người mà còn tàn phá hệ sinh thái biển và gây tác hại trực tiếp cho nền kinh tế địa phương và khu vực.

Nếu hiện tượng tảo nở hoa xuất hiện giữa các khu vực nuôi trồng thủy, hải sản, nó sẽ gây ra hiện tượng sinh vật chết hàng loạt. Một số loài tảo sản sinh ra độc tố cực mạnh, có thể giết chết cá hoặc các động vật giáp xác, động vật có vú và chim hay gây bệnh cho con người.

Trong trường hợp tảo không độc nở hoa và chết đi, quá trình phân hủy chúng hút cạn khí oxy trong nước biển, gây ra hiện tượng động vật chết hàng loạt.

Ngoài ra, sự tích tụ số lượng lớn tảo trong quá trình hô hấp tạo thành màng nhầy trên mang cá, gây ảnh hưởng tới quá trình hấp thụ khí oxy trong nước. Các nhà khoa học phát hiện tổn thương trên mang của những con cá chết do hiện tượng thủy triều đỏ trên thế giới.

Trên thực tế, tảo biển là mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn dưới đại dương. Hầu hết các đợt tảo biển nở hoa có lợi. Chúng cung cấp số lượng lớn thức ăn dồi dào nuôi dưỡng các loài động vật khác. Tuy nhiên, khi sự cân bằng của tự nhiên bị phá vỡ, cụ thể là lượng tảo sinh sôi quá mạnh, sẽ gây ra tác động tiêu cực tới hệ sinh thái.

Tú Văn, theo miamiherald