Thủ tướng Canada: Trung Quốc không hiểu khái niệm tư pháp độc lập trong vụ Mạnh Vãn Chu

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho rằng, Trung Quốc không hiểu ý nghĩa của khái niệm tư pháp độc lập khi liên kết hai vụ việc lớn mà cơ quan chức năng 2 nước đang thụ lý.

Hãng Reuters ngày 22/5 dẫn lời Thủ tướng Trudeau cho rằng, Trung Quốc không hiểu ý nghĩa của tư pháp độc lập khi liên kết vụ việc 2 công dân Canada bị tạm giữ ở Trung Quốc với việc 1 công dân Trung Quốc bị tạm giữ ở Canada.

“Việc Trung Quốc vẫn đang liên kết một hệ thống tư pháp độc lập trong vụ Mạnh Vãn Châu với việc giam giữ tùy tiện 2 người Canada là thực tế đáng buồn, một thách thức mà chúng tôi phải giải quyết trong nhiều tháng qua”, Thủ tướng Canada nói hôm 21/5.

Trung Quốc yêu cầu Canada trả tự do cho Giám đốc Tài chính Huawei là bà Mạnh Vãn Chu, người đang có nguy cơ sẽ bị dẫn độ sang Mỹ. Bà Mạnh bị cảnh sát Vancouver bắt giữ tháng 12/2018, với cáo buộc đã lách luật trừng phạt của Mỹ để làm ăn với Iran, và nói dối các ngân hàng Mỹ về những khoản giao dịch này. 

Các quan chức chính phủ Canada đã nhiều lần tuyên bố rằng họ không can thiệp vào trường hợp này.

“Canada có một hệ thống tư pháp độc lập, hoạt động mà không có sự can thiệp hay lạm quyền của các chính trị gia. Tuy nhiên, Trung Quốc không hoạt động theo cách đó và họ không hiểu được sự độc lập của tư pháp Canada”, ông Trudeau lập luận.

“Chúng tôi đã thấy Trung Quốc liên kết hai sự việc này ngay từ đầu”, Thủ tướng Canada khẳng định ngày 21/5 và cam kết sẽ tiếp tục thúc giục Bắc Kinh thả người.

Chỉ 9 ngày sau vụ bắt giữ bà Mạnh của Canada, chính quyền Trung Quốc đã bắt giữ 2 người Canada ở Trung Quốc, gồm cựu nhân viên ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor, với tội danh liên quan đến an ninh nhà nước. 

Tháng 4, ông Trudeau cho biết Trung Quốc đã ngừng cho phép thăm viếng lãnh sự 2 công dân của Canada với lý do dịch Vũ Hán.

Nhà lãnh đạo 49 tuổi của Canada đã bị gọi là “non nớt” và hành động thiếu tính toán khi đối đầu với Trung Quốc. Một số người đã chỉ trích chính phủ Canada hành động chậm chạp, đồng thời so sánh điều kiện giam giữ của 2 công dân Canada và “công chúa” Huawei Mạnh Vãn Chu.

Dù vẫn bị giám sát, bà Mạnh đang tận hưởng cuộc sống tại ngoại trong một căn biệt thự triệu đô ở Canada. Trong khi đó, 2 công dân Canada bị bắt lại đang ở trong nhà tù Trung Quốc và có thông tin họ đã bị thẩm vấn liên tục, không được cho ngủ trong những ngày đầu.

Theo hãng tin Reuters, những chỉ trích hiếm hoi của ông Trudeau được đưa ra trong bối cảnh phiên tòa quyết định bà Mạnh có được phóng thích hay không sắp sửa diễn ra.

Thẩm phán sẽ quyết định liệu hành vi lách lệnh trừng phạt của bà Mạnh có vi phạm cùng lúc luật Mỹ và Canada hay không. Các luật sư bảo vệ bà Mạnh biện hộ rằng, tòa không cần thụ lý vụ này vì Canada đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Iran từ nhiều năm trước, do đó bà Mạnh phải được trả tự do.

Ngược lại, các công tố viên cho rằng bà Mạnh phải bị dẫn độ vì đã lừa dối các ngân hàng, một tội danh ở cả Mỹ và Canada. Phiên tòa dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 27/5.

Các vụ bắt giữ trên đã dẫn đến khủng hoảng tồi tệ nhất trong quan hệ song phương Canada – Trung Quốc.

Lương Phong (t/h)