Tâm đại nhẫn không phải là yếu nhược, mà chính là bao dung

Người xưa luôn đề cao chữ “Nhẫn”, cho rằng một người biết nhẫn không phải là một người yếu nhược, mà Nhẫn này chính là sự thể hiện sự cao quý của tấm lòng lương thiện bao dung.

Tâm đại nhẫn được đề cao trong giáo lý nhà Phật và các bậc vĩ nhân thời cổ đại. Đạo đức Kinh của Lão Tử từng viết “Thiên chi đạo bất tranh nhi thiện thắng, bất ngôn nhi thiện ứng”, (tạm dịch là “Đạo trời không tranh mà thành, không nói mà người hưởng ứng”). Khổng Tử đã có lời bình: “Tiểu bất nhẫn, tắc loạn đại mưu” (Không nhịn được điều nhỏ nhặt, sẽ làm hư chuyện đại sự). Khổng Tử cũng đề cao tâm đại nhẫn là tiêu chuẩn để phân biệt quân tử và tiểu nhân. Người quân tử là người đại nhẫn, không tranh giành với ai: “Quân tử vô sở tranh”. Nếu tranh giành thì đã tụt xuống hàng tiện nhân rồi.

Trong Phật giáo, chữ Nhẫn được đề cao hàng đầu trong 60 điều răn, để phân biệt người tốt kẻ xấu, người thiện kẻ ác.

Dưới đây là một số tích cổ về tâm đại nhẫn của người xưa để chúng ta học tập.

1. Lạn Tương Như đại nhẫn thu phục tướng Liêm Pha hống hách, giữ bình an xã tắc

Chính khách thời Chiến Quốc là Lạn Tương Như xuất thân bần hàn, tuy nhiên do lập nhiều công trạng và bản tính thông minh nên đã được vua Triệu trọng dụng, địa vị của ông còn cao hơn cả võ tướng Liêm Pha. Chính vì thế, Liêm Pha bất mãn, nói thẳng với các quan triều khác rằng: “Ta là tướng nước Triệu, phá thành đánh trận lập công lớn, trái lại Tương Như chỉ nhờ miệng lưỡi lập công mà địa vị lại ở trên ta. Hơn nữa, Tương Như vốn là kẻ bần hèn, ta xấu hổ không còn mặt mũi nào ngồi ở dưới ông ta!”. Không dừng ở đó, Liêm Pha còn rêu rao khắp nơi rằng: “Ta sẽ gặp Tương Như, quyết làm nhục ông ta”.

Tương Như nghe chuyện, đã tìm cách tránh mặt Liêm Pha. Mỗi lần có buổi chầu, Tương Như thường cáo bệnh không muốn tranh giành chức vị với Liêm Pha. Có lần, Tương Như đi ra trông thấy Liêm Pha, bèn quay kiệu tránh. Môn hạ của Tương Như thấy vậy nghĩ rằng ông sợ nên cùng nhau nói: “Chúng tôi sở dĩ bỏ thân thích đến phụng sự ngài chỉ vì mến mộ tiết nghĩa cao thượng của ngài. Nay ngài và Liêm Pha chức vị cũng ngang nhau. Liêm Pha rêu rao nói xấu mà ngài lại sợ trốn tránh ông ta. Ngài sợ sệt quá đáng, người thường còn lấy làm xấu hổ, huống hồ là bậc tướng quốc, tướng quân! Chúng tôi bất tài, xin cáo từ về quê”.

Tương Như nghe vậy mỉm cười và nói: “Các ngươi xem Liêm tướng quân có bằng vua Tần không?”. “Không bằng”, môn hạ đáp.

Tương Như tiếp lời: “Uy phong như vua Tần mà Tương Như ta đây còn dám nói lý, quát mắng giữa triều đình, trước cả quần thần. Tương Như ta lại hèn nhát sợ Liêm tướng quân sao? Ta nghĩ rằng nước Tần sở dĩ mạnh, nhưng lại không đem binh đi đánh nước Triệu, là vì nước Triệu có ta và Liêm tướng quân đây. Nay hai con hổ đánh nhau, tất không thể cùng sinh tồn. Vậy nên ta phải làm như thế, là vì nghĩ đến an nguy của xã tắc trước mà gác việc cá nhân lại mà thôi”.

Lời nói bao dung đại nghĩa của Tương Như lập tức truyền tới tai Liêm Pha. Nghe xong, Liêm Pha chợt tỉnh ngộ, tự biết mình có lỗi, bèn cởi bỏ áo bào, mang roi đi đến cửa nhà Lạn Tương Như tạ tội, nói: “Kẻ hèn mọn này không biết tướng quân rộng lượng đến thế!”. 

Kể từ đó hai người trở thành bạn tốt, đồng tâm hiệp lực bảo vệ nước Triệu, sống chết có nhau. Nước Triệu có hai tướng văn võ phò trợ nên được vững mạnh, không bị nhà Tần lấn chiếm, người ta gọi giai thoại nổi tiếng này là “Tướng tướng hòa”.

2. Hàn Tín chịu nhục chui háng, sau này lập chiến công hiển hách

Nhà Tần vào thế kỷ thứ 2 trước Công Nguyên là triều đại phong kiến thống nhất đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc. Tuy nhiên, chế độ hà khắc khiến triều Tần chỉ trong 15 năm đã bị lật đổ bởi phong trào khởi nghĩa nông dân. Trong cuộc khởi nghĩa này đã xuất hiện nhiều nhân vật anh hùng kiệt xuất, và Hàn Tín là một trong số đó.

Hàn Tín xuất thân bần hàn, mồ côi cha mẹ từ tấm bé. Lớn lên, Hàn Tín vừa không biết buôn bán, vừa không muốn làm ruộng, trong nhà cũng không có tài sản gì, nên cuộc sống rất khó khăn, bữa có bữa không.

Để kiếm miếng ăn, Hàn Tín đành phải đi câu cá ở sông Hoài trong vùng, một bà già giặt quần áo ở bờ sông nhìn thấy Hàn Tín không có cơm ăn, bèn chia thức ăn mang theo cho ông ăn. Cứ như vậy mấy chục ngày liền, Hàn Tín rất cảm động, nói với bà già rằng: “Sau này cháu nhất định sẽ báo đáp bà”. Bà lão tức giận mà nói: “Cháu là người đàn ông lại không nuôi sống nổi mình, ta thấy cháu đáng thương mới cho cháu cơm ăn, chưa bao giờ mong cháu báo đáp”. Hàn Tín lấy làm xấu hổ, và quyết chí phải làm nên nghiệp lớn.

Ở thành Hoài Âm quê của Hàn Tín, một số thanh niên rất coi khinh ông. Một hôm, một kẻ côn đồ nhìn thấy Hàn Tín có vóc dáng to lớn lại thường đeo gươm, cho ông là kẻ hèn nhát, bèn ngăn ông lại, nói: “Ngươi khoác bảo kiếm làm gì? Nếu ngươi gan dạ, thì hãy dùng gươm đâm ta đi; nếu không dám, thì phải chui qua háng ta, không thì đừng hòng đi qua”. Hàn Tín nghĩ một lát, không nói gì, sau đó từ từ hạ thấp người xuống, chui qua háng của kẻ đó. Mọi người có mặt cười ầm lên, cho rằng Hàn Tín là một kẻ hèn nhát. Từ đó, câu chuyện “Hàn Tín chịu nhục chui háng” lưu truyền đến đời sau.

Thực ra, Hàn Tín là một người có mưu lược và có tâm đại nhẫn. Ông đã đoán trước xã tắc sắp có biến lớn, nên chăm chỉ nghiên cứu binh pháp, luyện tập võ nghệ. Ông tin rằng mình sẽ có cơ hội gặp thời. Bởi vậy khi gặp kẻ côn đồ có hành vi bất nhã, ông nghĩ rằng một điều nhịn chín điều lành, nếu ra tay gây sự dễ rơi vào đường ngục tù, thật không đáng khi mình còn cả tiền đồ phía trước. Bởi vậy, ông lựa chọn chui qua háng của kẻ vô lại kia. Quả thật, chẳng lâu sau nổ ra phong trào khởi nghĩa chống Tần, Hàn Tín xung quân, liên tiếp lập công và trở thành tướng tài phò tá Lưu Bang lập nên nhà Hán. Hàn Tín có thể nhẫn chịu được những điều mà người thường không làm được, do đó ông đã làm nên việc lớn.

Nếu không có tâm đại nhẫn, chỉ để thỏa mãn cái tôi cá nhân nhất thời thì Lạn Tương Như và Hàn Tín trong hai câu chuyện trên có thể đã khiến đất nước lầm than và phá hủy tiền đồ sáng lạn.

Con người ngày nay thường vẫn nhầm lẫn rằng nhẫn là sự hèn nhát, khờ khạo, lại không biết rằng dùng tâm đại nhẫn mà thiện đãi thiên hạ mới đúng là biểu hiện của bậc đại trí tuệ. Người xưa cũng giảng rằng “lùi một bước biển rộng trời trong”, nhẫn nhịn sẽ giúp người ta bao dung và nghĩ cho người khác nhiều hơn. Và vì thế, tâm đại nhẫn sẽ giúp người ta thăng hoa trong tâm hồn và trí tuệ, tiến tới thành công.

Theo minhbao.net