Sông lớn ở Canada biến mất chỉ trong 4 ngày, giới địa chất và khí tượng ra sức tìm nguyên nhân

Một dòng sông lớn ở Canada đã biến mất vĩnh viễn chỉ sau 4 ngày. Đây là lần đầu tiên hiện tượng này xảy ra trong lịch sử hiện đại, đồng thời cũng là một minh chứng cho những mối lo ngại về tác động của biến đổi khí hậu lên cấu trúc địa lý Trái đất.

Slims, dòng sông bắt nguồn từ một trong những con sông băng lớn nhất Canada, đã biến mất hoàn toàn chỉ trong vòng 4 ngày. Các thiết bị đo cho thấy mực nước tại sông Slims giảm liên tục từ 26 – 29/5/2016. Các nhà khoa học cho rằng, việc băng tan đột ngột đã chuyển hướng dòng chảy của nó sang một lối khác, xóa đi vĩnh viễn cái tên Slims trên bản đồ sông ngòi của Canada.

Hiện tượng kỳ lạ này được gọi là “dòng sông bị đánh cắp” (river piracy), diễn ra khi dòng chảy của một con sông bị ‘lấy’ đi bởi một con sông khác. Theo lẽ thường, hiện tượng này phải mất đến hàng trăm năm thậm chí hàng ngàn năm để xảy ra, nhưng con sông Slims bắt nguồn từ sông băng Kaskawulsh chỉ mất 4 ngày để cạn trơ đáy.

“Chúng tôi đã thật sự sốc khi tận mắt chứng kiến dòng sông dần dần biến mất với thời gian chỉ tính bằng ngày. Mực nước của sông giảm xuống cực nhanh chỉ trong vòng vài ngày”, Dan Shugar – nhà địa mạo học tới từ đại học Washington Tacoma cho biết.

“Những dòng sông bị đánh cắp khác trước nay chỉ thấy qua những dấu tích địa chất từ hàng ngàn năm trước hoặc thậm chí là hàng triệu năm trước, đây là lần đầu tiên điều này xảy ra thời đại của chúng ta”, nhà khoa học này nói thêm.

Hàng trăm năm qua, sông Slims đã mang những nước băng tan từ con sông băng Kaskawulsh đến sông Kluane, và sau đó tới dòng Yukon, rồi bắt đầu hành trình đưa nước ra biển Bering. Tuy nhiên, vào mùa xuân năm 2016, băng ở sông Kaskawulsh đột ngột tan nhanh khiến dòng chảy của nước chuyển sang hướng Thái Bình Dương, điểm đến cuối cùng của nó là Gulf of Alaska, cách xa thượng nguồn tới hàng ngàn km.

Nhóm các nhà khoa học của Shugar đã nghiên cứu khu vực Yukon từ năm 2013. Vào tháng 8/2016, khi quay lại khảo sát thực địa, họ đã ngỡ ngàng khi nước của con sông rộng khoảng 480 mét đã biến mất. “Ở đây không hề có con sông nào cả, nó chỉ là một cái hố sâu“,

Mặc dù còn nhiều thắc mắc liên quan đến sự biến mất của dòng sông, tuy nhiên các nhà khoa học cho biết rất khó để tiếp cận được dòng sông vì nó ẩn chứa rất nhiều nguy hiểm. “Thật nguy hiểm để bước đi xuống lòng sông dù không còn giọt nước nào, vì bạn sẽ bước vào những phần đất bùn rất sâu, chúng sẽ hút bạn vào và rất khó để kéo lên được”, Shugar cho biết.

Để kiểm tra xem nước của con sông đã đi đâu, nhóm nghiên cứu khảo sát khu vực này bằng máy bay và trực thăng không người lái. Phân tích dữ liệu thu thập được, hiện tượng dòng sông bị đánh cắp chính là thủ phạm rõ ràng nhất.

Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này được cho là do biến đổi khí hậu và hiện tượng nóng lên toàn cầu. Vào khoảng 300 năm trước vào thời kỳ Tiểu băng hà, sông băng phát triển tạo ra hai nhánh chảy về phía Bắc ra biển Bering (sông Slims) và một nhánh chảy về phía Nam ra Thái Bình Dương. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu và sự nóng lên toàn cầu đã làm nước nóng từ biển lấn sâu vào đất liền khiến dòng nước từ lượng băng tan chảy chệch về hướng Nam của sông Kaskawulsh, làm sông Slims không còn nguồn nước của mình.

“Đây là một hiện tượng riêng biệt chỉ diễn ra tại vùng này, nhưng nhìn rộng hơn cho thấy những thay đổi tiêu cực mà các con sông băng khác trên khắp thế giới đang phải gánh chịu, mà nguyên nhân là do sự biến đổi khí hậu”, John Clague, một thành viên của nhóm nghiên cứu, công tác tại Đại học Simon Fraser của Canada, nhận định.

Hơn nữa, việc thay đổi dòng còn khiến cảnh quan môi trường và các hệ sinh thái nơi đây bị ảnh hưởng. Tiến sĩ Shugar cho biết: “Chúng ta có thể thấy kinh ngạc bởi những gì mà biến đổi khí hậu có thể gây ra và những tác động đó có thể diễn ra nhanh hơn chúng ta tưởng rất nhiều”.

Với vị trí đặc biệt của dòng sông băng Kaskawulsh, trước đây các nhà nghiên cứu nghĩ rằng hiện tượng dòng sông bị đánh cắp không thể diễn ra tại đây, nhưng cuối cùng nó cũng đã diễn ra và thậm chí chỉ trong một thời gian vô cùng ngắn.

Dù là gì đi nữa, thì hiện tượng này là một hồi chuông cảnh báo cho chúng ta, rằng sự biến đổi khí hậu trên toàn cầu sẽ tạo ra những diễn biến khó đoán lên thế giới tự nhiên và chúng ta sẽ là người phải gánh chịu trong tương lai.

TinhHoa tổng hợp