Nội hàm to lớn trong Kungfu Panda (P1): Hai người cha và những đối thủ

Có thể nói Kungfu Panda là một trong những bộ phim hoạt hình về văn hóa truyền thống Trung Hoa thành công nhất từ trước đến nay. Trong đó hàm chứa những thông điệp uyên thâm về tu luyện, Phật và Đạo.

Kungfu Panda và Hoa Mộc Lan là những bộ phim hoạt hình dài tập phương Tây tiêu biểu chịu ảnh hưởng lớn nhất từ văn hóa Trung Hoa. Thế nhưng không giống như Hoa Mộc Lan, Kungfu Panda không chỉ đơn thuần đem những nguyên tố và tình tiết câu chuyện đậm chất Trung Hoa làm nên bối cảnh lý niệm Tây phương, mà còn là chân chính xây dựng nên một tác phẩm thể hiện đầy đủ triết lý truyền thống Trung hoa và nội hàm văn hóa tu luyện.

Ví như Kungfu Panda đề cập trực tiếp đến khái niệm “Sư Phụ”, “Nhất nhật vi sư, chung sinh vi phụ” (Một ngày là thầy, cả đời là cha). Bộ phim thông qua mối quan hệ qua tương hỗ giữa gấu Po và hai người cha, cùng sư phụ Shifu, để người Tây phương lý giải đạo cha con, mối quan hệ giữa đệ tử chân truyền và người thầy của mình trên con đường thụ nghiệp truyền đạo.

Hai người cha của Po

Người cha của gấu trúc Po mê mẩn Kungfu là một con ngỗng bán mì. Tình tiết tưởng như hoang đường này lại ẩn chứa một khái niệm “nhân sinh như ký” trong văn hóa Trung Hoa. Văn hóa này nhìn nhận rằng tất cả những gì trong thế giới hiện thực đều là không thực, bao gồm cả cha mẹ, người thân, bạn bè. Họ chẳng qua chỉ là do duyên phận mà đến. Người đến thế gian giống như con được gửi nuôi ở nhà một người xa lạ, còn cha mẹ chân chính lại hoàn toàn là một người khác. Gấu trúc có cha là ngỗng, điều khác biệt này muốn nhấn mạnh rằng cậu phải truy tìm cho ra mình từ đâu đến, và cuối cùng nơi mình cần đến là nơi nào?

Người cha ruột của gấu Po đương nhiên phải là một con gấu trúc. Bởi ở phần 2, Linh Dương Tiên cô đã phán rằng vẻ ngoài trắng đen của một con gấu trúc chính là sự khắc họa âm dương, và gia tộc gấu trúc là đại biểu của dòng dõi kế thừa văn hóa tu luyện truyền thống phát nguyên từ Trung Quốc, văn hóa tu luyện Đạo gia trên thế giới. Thế nên với tư cách là gia tộc gấu trúc, căn cơ luyện công của gấu Po là vô cùng tốt.

Trong thời đại văn minh và chinh phạt súng đạn của người phương Tây, Bạch Khổng Tước đuổi giết nhóm gấu trúc, nên dòng họ này không còn cách nào khác ngoài việc phải ẩn trốn nơi sơn dã. Điều này tương hợp với việc rất nhiều người tu luyện kế thừa văn hóa cổ xưa Trung Quốc hiện đã ẩn cư nơi núi rừng hoặc hòa vào cuộc sống dân gian sau khi dân tộc này trải qua biến cố không thể vãn hồi.

Những đối thủ của gấu Po

Chiểu theo quy tắc trò chơi của thế gian, trước khi thành tựu bất cứ điều gì thì người chơi đều phải trải qua khảo nghiệm. Quá trình gấu Po truy tìm sự thật tất nhiên cũng gặp phải khó khăn trùng trùng. Chúng ta hãy cũng xem những đối thủ chủ yếu của Po:

Tai Lung (Tàn báo, hay hắc đạo báo tuyết Thái Long)

Là cao thủ Kungfu, so với Ngũ hiệp cái thế thì cũng ngang ngửa hoặc thậm chí hơn, Tai Lung có thể nói là đệ tử chân truyền của sư phụ Shifu. Thế nhưng do tâm tính tồn tại vấn đề chí mạng, đó là tâm tranh đấu và háo thắng, luyện công chủ yếu chỉ vì muốn trở thành Thần Long Đại hiệp, đệ nhất thiên hạ. Cũng vì tâm hữu cầu mà cuối cùng tự tâm sinh ma, Tai Lung sát hại Đại sư phụ Rùa, thậm chí không buông tha cả sư phụ Shifu, người đã dưỡng dục và đích thân truyền thụ võ công cho anh ta. Sau Tai Lung bị Đại sư phụ Rùa điểm huyệt nhốt vào ngục.

Tàn báo Tai Lung:

• Chỉ số Kungfu:­   ∗∗∗
• Chỉ số tà ác:       ∗∗∗

Tai Lung là kẻ luôn tự cho mình là đúng, lòng dạ hẹp hòi. Tác dụng chủ yếu của anh ta là phá hoại Kungfu từ bên trong. Bởi về cơ bản, anh ta là người thuộc nội bộ những người luyện võ, sự tà ác biểu hiện ở việc đưa bản thân lên quá cao, mục đích luyện công là vì muốn đạt được vị trí danh dự trong giới Kungfu.

Thái tử Shen

Thái tử Shen, một nhân tài trong việc áp dụng các kỹ thuật cao, có dã tâm chính trị mãnh liệt. Anh ta là con khổng tước trắng, đại biểu cho một bộ phận tà ác trong văn hóa Tây phương, bên ngoài hoa lệ, nhưng bên trong lại mất hết Thiên luân, giết chết cha mẹ, cướp vương vị, chiêu mộ một đám sói hoang, trâu điên làm tay chân, gieo rắc chuyện xấu ác khắp nơi. Bản thân cũng chỉ có Kungfu “mèo quào”, quen dùng phi tiêu lông vũ làm ám khí, nhưng do am hiểu kỹ thuật cao, nên biết lấy thuốc nổ làm thành vũ khí giết người có uy lực cực đại, đem đi chinh phục thế giới.

Thái tử Shen:

• Chỉ số Kungfu:   ∗∗
• Chỉ số tà ác:       ∗∗∗∗

Thái tử Shen là hình ảnh phản chiếu của những chính trị gia có dã tâm hoặc những tập đoàn bất lương trong xã hội nhân loại. So với Tai Lung, họ còn xấu xa hơn, bởi vì để đạt được mục tiêu mà không từ bất cứ thủ đoạn nào.

Liên hệ với thực tế thời cận đại, khi các cường quốc Tây phương xâm lược Trung Quốc, mục tiêu chủ yếu của họ là thu hoạch lợi ích mậu dịch, nhưng điều mang đến cho đất nước này lại là rất nhiều thứ chỉ tốt ở bề ngoài của văn hóa Tây phương, phá hoại văn hóa truyền thống, tham lam cướp đoạt tài phú và tài nguyên của Trung nguyên, du nhập học thuyết Vô Thần, coi đấu tranh là lẽ sống, khiến Trung Hoa trải qua gần 100 năm kiếp nạn, hậu quả đến tận bây giờ đã biểu hiện rõ ràng.

Trâu Kai (Thiên Sát A Khải)

Trâu Kai đến từ Linh giới, thân thể cấu thành từ một loại vật chất đặc thù, không chỉ võ nghệ cao thâm khôn lường, mà ngoại trừ khí thì bất cứ thứ Kungfu nào cũng đều không có tác dụng đối với Kai. Bản thân anh ta còn luyện được một bộ tà thuật giống như hấp tinh đại pháp, rất nhiều sư phụ Kungfu cao đụng phải y đều lần lượt bị thu khí, rồi hóa thành lục ngọc cương thi, chịu sự sai khiến của y. Y dùng con mắt chất chứa bạo lực để thu phục tất cả cái môn phái trong thiên hạ, thống trị cả Linh giới và thế giới hiện thực. Nếu như Kai thành công, thì không còn nghi ngờ gì nữa, Kungfu chắc chắn sẽ bị hủy diệt triệt để, tạo thành đại tai nạn vũ trụ.

Thiên Sát Kai:

• Chỉ số Kungfu:  ∗∗∗∗∗
• Chỉ số tà ác:      ∗∗∗∗∗

Kai là hình tượng tà linh được nhắc đến trong Kinh Khải Huyền. Tà thuật của y có biểu hiện trong đời thực là khả năng tẩy não, khiến con người không còn biết phân biệt đúng sai, mù quáng làm theo lệnh của người điều khiển, từ đó phạm phải không ít chuyện xấu nhưng bản thân lại không nhận ra. Điều tai hại hơn, những lục ngọc cương thi này lại là sư phụ của các môn phái, họ đại diện cho những tinh anh xã hội khi liên hệ trên diện rộng. Những người này sau khi bị tẩy não, sẽ đánh giết ngay cả đồng môn, thân thuộc của mình, hậu quả vô cùng to lớn.

Điều này tại Trung Quốc dễ khiến người ta liên tưởng đến thời kì Đại Cách mạng Văn hóa, thời điểm mà gia đình đấu tố lẫn nhau để lập công, và để tránh bị quy vào thành phần làm phản. Ngay cả việc Kai cho các lục ngọc cương thi phá hủy Cung Điện Ngọc, kéo đổ tượng Sư phụ Rùa cũng không khác gì hình ảnh Đảng Cộng sản Trung Quốc khi xưa đập phá tượng Phật, hủy hoại chùa chiền, đền miếu.

Một sự trùng hợp có lẽ nhiều người cho là ngẫu nhiên. Tuy nhiên, nội hàm thâm sâu của bộ phim này thực ra chưa dừng lại ở đó.

Đối thủ đáng gờm nhất của Po

Đó chính là bản thân cậu. Muốn chiến thắng những đối thủ kể trên, quan trọng nhất là gấu Po phải đối diện với điểm yếu nhân tính của chính mình, đầu tiên là tự ti, sau đó là thân tình, cuối cùng là sinh tử.

Tự ti và kiêu ngạo xưa nay chính là hai mặt nhược điểm tâm tính con người, khi bản thân không có bản sự sẽ tự ti, nhưng khi có chút bản sự lại trở nên kiêu ngạo. Vì thế để chế phục được Tai Lung ngông cuồng, ngạo mạn, gấu Po nhất định phải khắc phục được tâm tự ti, dùng sự chính thường mà đối diện với đối thủ.

Trước Thái tử Shen lãnh khốc vô tình, càng chấp vào thân tình, tâm lại càng bị hỏa dược của Bạch Khổng Tước chà đạp. Chỉ có buông bỏ chấp trước thân tình, mới có thể tỉnh táo đối diện với đạn pháo cao tốc đang phóng tới.

Thiên Sát Kai có thể điên cuồng ngang ngược, điều y lợi dụng cũng là tâm sợ sống chết của người ta; người không sợ sinh tử, tà linh cũng không làm gì được. Vì thế, nếu muốn vượt quan để trở thành Đại sư Kungfu, nhất định Po phải chân chính chịu đựng khảo nghiệm triệt để về tinh thần và thể xác.

Đánh bại đối thủ chỉ có thể là một số kết quả trên con đường gấu Po quay trở về, đối thủ trên con đường tu luyện làm Thần Long Đại hiệp của gấu Po chân chính là các loại tâm chấp trước trong tâm của bản thân mình.

>>> Nội hàm to lớn trong Kungfu Panda (P2): Tĩnh tâm và chữ “vô” của Đạo

>>> Nội hàm to lớn trong Kungfu Panda (P3): Chân tướng

Mai Mai, theo Zhengjian.org