Đùn đẩy trách nhiệm, ĐCSTQ đổ lỗi sự kém cỏi cho cuộc khủng hoảng Evergrande

Theo các nhà quan sát, cuộc khủng hoảng nợ của Evergrande, và sự bất an toàn cầu đang ngày càng tăng lên, đa phần là do năng lực quản lý kém và các hành vi dối trá của giới chóp bu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), những người đã theo đuổi các chính sách mù quáng mà không quan tâm đến sự tác động phức tạp của các lực lượng thị trường châu Á.

Các chuyên gia kinh tế cho biết, bất kỳ nỗ lực nào vạch ra một lối đi nhằm thoát khỏi tình trạng lộn xộn hiện tại, thông qua tái cơ cấu hoặc xóa nợ, cần phải nhận thức được những yếu tố cơ bản này, và vấn nạn tham nhũng của ĐCSTQ có thể làm phức tạp thêm bất kỳ nỗ lực tái cơ cấu nào. Sự phô trương thanh thế của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong việc phản đối tham nhũng, ở một mức độ lớn, là một mặt nạ cho một mớ hổ lốn các giao dịch mờ ám ở ngay cả bên trong chính phủ và toàn đại lục.

Khi Evergrande tiếp tục chuỗi hành động liều lĩnh nhằm câu giờ hòng đạt được thỏa thuận với các chủ nợ — những vấn đề gần đây bao gồm việc trả lãi trái phiếu muộn vào tuần trước và tuần này — nhiều người trên khắp thế giới đang tự hỏi làm cách nào mà tập đoàn bất động sản này lại có thể lao nhanh đến một trong những vụ vỡ nợ lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp đến như vậy.

Trong bối cảnh của Trung Quốc, nơi ĐCSTQ lạm dụng quyền lực và độc đoán đối với những nhà đầu tư công và tư, do đó không thể coi nhẹ “vai trò” của Đảng.

“Cuộc khủng hoảng hiện tại trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc bắt đầu với sự thay đổi chính sách của chính phủ và sẽ kết thúc với sự thay đổi chính sách của chính phủ,” Xiaohua Yang, giáo sư kinh doanh quốc tế và giám đốc China Business Studies Initiative tại Trường Quản lý của Đại học San Francisco cho biết.

Cũng cần nhớ lại rằng tập đoàn bất động sản này đã  bắt đầu tích lũy những khoản nợ khổng lồ như vậy trong bối cảnh các nhà lãnh đạo ĐCSTQ dễ dàng lợi dụng sự quan tâm của nhiều người Trung Quốc đối với các khoản đầu tư hữu hình, lấy bất động sản làm ví dụ. Yang giải thích rằng những mối quan tâm như vậy có nguồn gốc sâu xa từ văn hóa Trung Quốc. Nhưng trong sự sụp đổ của Evergrande, họ đã không phục vụ lợi ích tốt nhất của công chúng.

Yang cho biết: “Trong nhiều năm, môi trường pháp lý của Trung Quốc trên thực tế đã tạo điều kiện cho sự bùng nổ của lĩnh vực bất động sản với hàng loạt thay đổi chính sách như nới lỏng các yêu cầu cho vay đối với các nhà phát triển bất động sản, sử dụng điều kiện này như một động lực để kích thích tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là sau cuộc suy thoái toàn cầu 2008-2009”. Ông nói thêm rằng, những nhà đầu tư trong thị trường bất động sản, chẳng hạn như Evergrande, đã lao vào lỗ hổng bằng cách tận dụng khả năng vay và đầu tư.

Nhưng việc chính phủ nới lỏng các yêu cầu cho vay nhanh chóng dẫn đến xung động khi Evergrande vay quá nhiều và phân nhánh sang các lĩnh vực mà công ty này có rất ít chuyên môn, chẳng hạn như xe điện. Tại một thời điểm nhất định, thật khó để nói chính xác Evergrande là gì, do sự hiện diện của công ty trong một loạt các thị trường và lĩnh vực ngày càng đa dạng.

Dylan Sutherland, giáo sư tại Trường Kinh doanh Đại học Durham, cho biết: “Evergrande đã đa dạng hóa sang xe điện và các lĩnh vực khác như nước khoáng, và phẫu thuật thẩm mỹ. Điều này một phần là do khả năng huy động tài chính thông qua nợ và cũng do chính phủ ồ ạt hỗ trợ cho các ngành chiến lược mới nổi — chẳng hạn như xe điện, pin, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, 5G, chất bán dẫn, v.v. — khiến chúng trở nên hấp dẫn.” Sutherland lưu ý rằng sự gia tăng của các quỹ hướng dẫn công nghiệp đang khuyến khích nhiều người mới tham gia vào thị trường.

ĐCSTQ muốn khuyến khích phát triển kinh tế nhưng thiếu ý thức kinh tế để lường trước những nguy cơ có thể xảy ra từ sự tác động qua lại của tất cả các lực lượng thị trường, hoặc nó đã chọn hành động liều lĩnh vì tham vọng chia rẽ và chinh phục. Dù động cơ của nó là gì, thì kết quả là Evergrande đã “vung tay quá trán”, Sutherland giải thích.

Sutherland cho biết: “Các tập đoàn lớn, nợ nần, điều hành kém, đa dạng cơ hội không phải là điều mà các nhà hoạch định chính sách trung ương mong muốn, mà là sản phẩm phụ của chính sách và môi trường kinh tế.”

Sutherland lưu ý, một chính sách kinh tế đúng đắn có thể mang tính chọn lọc cao hơn và có thể tạo cơ hội cho các công ty chuyên biệt hơn, tập trung hơn như Huawei, những công ty có năng lực như R&D, được thử nghiệm và kiểm tra, và có thể tạo dựng được vị thế vững chắc hơn trong các ngành công nghiệp mới nổi.

Evergrande đã đi trên con đường hướng tới thảm họa, nhưng nhiều người Trung Quốc, tin tưởng chính phủ sẽ làm điều đúng đắn và bảo vệ lợi ích của họ, đã không nhìn thấy “gió thổi cỏ lay”. Bắc Kinh chưa bao giờ quan tâm sâu sắc người dân bằng những thay đổi chính sách có ý nghĩa khi vẫn còn thời gian để xoay chuyển tình thế.

Yang cho biết: “Chính phủ chỉ tỏ ra có quan tâm và đang cân nhắc các chính sách trong khi các nhà phát triển bất động sản đang đẩy rất nhiều người ra khỏi thị trường nhà ở bằng cách thổi giá nhà ở mức trên trời và sự phẫn nộ và căm ghét đối với những người giàu có đang tăng lên.”

Tham nhũng

Các vấn đề nghiêm trọng xảy ra ngay cả trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu, mọi vấn đề phức tạp ồ ạt kéo đến. Các nhà quan sát cho biết thêm, việc quản lý kinh tế kém cỏi của ĐCSTQ thậm chí còn là vấn đề tham nhũng.

“Giới chóp bu chính trị cấu kết với một số tập đoàn lớn nhất (hiện đã thất bại) — Tập đoàn Bảo hiểm Anbang và Tập đoàn HNA nổi bật,” Sutherland lưu ý.

Mặc dù về lý thuyết, các quan chức Trung Quốc đang tìm cách phủi tay với các tập đoàn mang nợ nần chồng chất như HNA và Anbang Group, nhưng mối quan hệ “cùng thuyền” giữa các công ty với giới tinh hoa chính trị đã khiến điều này trở nên khó khăn, Sutherland nói. Điều quan trọng cần nhấn mạnh ở đây là vấn nạn tham nhũng ở cấp tỉnh và cấp địa phương cũng đóng một vai trò quan trọng trong mối quan hệ giữa chính quyền và các doanh nghiệp này.

“Cần có thời gian để giải quyết các mô hình kinh doanh của họ và chỉ những nhà lãnh đạo cao nhất mới có thể thực thi các bước được yêu cầu. Nhưng việc chuyển nền kinh tế khỏi lĩnh vực bất động sản sẽ không phải là một quá trình chuyển đổi dễ dàng, do lợi ích lớn của các chính quyền địa phương dựa vào việc bán bất động sản để có thu nhập,” Sutherland nói. Do đó, một cuộc chiến tranh giành quyền lực có thể đang diễn ra giữa giới tinh hoa chóp bu, những người không thể phớt lờ thêm nữa các rủi ro đối với sự ổn định tài chính quốc gia và quốc tế mà các công ty nợ nần gây ra, và các quan chức cấp thấp hơn không muốn mất khoản tiền hối lộ béo bở.

“Vì vậy, việc đối phó với vấn đề này sẽ bao gồm nhiều thách thức. Người ta chỉ có thể tưởng tượng rằng đại dịch đã khiến việc giải quyết các vấn đề chính sách trở nên khó khăn hơn,” ông nói thêm.

Việc thừa nhận rằng tại thời điểm này, thật khó để dự đoán mọi thứ sẽ diễn ra như thế nào và cuối cùng điều gì sẽ xảy ra với tài sản của Evergrande, Sutherland cho rằng việc bán tháo có quản lý, như đã xảy ra với  HNA, là một khả năng.

Yang dự tính một kịch bản tương tự. “Tôi có thể thấy Evergrande bước ra từ đây, có thể không còn huy hoàng như trước, mà sẽ co cụm và có cơ hội xây dựng lại. Có lẽ điều đó sẽ tốt cho đất nước và công ty,” ông nói.

Cho dù thế nào, ĐCSTQ có thể sẽ phải trả một cái giá đắt khi để cuộc khủng hoảng trở thành quả cầu tuyết.

“Trung Quốc, một đất nước khổng lồ với 1,4 tỷ dân, phải đối mặt với một tình huống độc nhất vô nhị. Bất kỳ tình trạng bất ổn và khó chịu nào cũng sẽ lan truyền nhanh chóng và ảnh hưởng đến đất nước cũng như phần còn lại của thế giới,” Yang nói.

Thiện Thành (Theo Epoch Times)