Cuộc khủng hoảng nước sạch: Hoa Kỳ (P.1)

Dù nhiều nơi nước không mất tiền mua, nhưng đó là thứ giá trị nhất hành tinh. Người ta giết nhau vì “kim cương máu”. Các nước phát động chiến tranh vì giành giật tài nguyên dầu mỏ. Tuy nhiên, tất cả hàng hóa giá trị nhất trên thế giới sẽ chẳng còn ý nghĩa gì nếu thiếu nước.

Nước là sự sống. Nước là dầu mới. Nước là sức mạnh. Nguồn nước sạch đang bị thất thoát và nước trở thành 1 nguồn tài nguyên khan hiếm nhất trên toàn cầu vì bị lạm dụng quá mức và ô nhiễm. Khi vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn, sự căng thẳng sẽ leo thang và nó sẽ ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.

Một vài người xem nước là dầu mới. Với tình trạng ô nhiễm ngày một nặng và dân số ngày càng tăng, nước sạch được dự báo sẽ sớm trở thành một thứ tài nguyên quý giá không kém dầu mỏ trong thế kỷ 20. Tuy nhiên, dầu mỏ có thể thay thế bằng các loại nhiên liệu khác như điện, nhiên liệu sinh học, khí đốt…, còn nước thì không thể thay thế và trên thế giới tất cả các dân tộc đều cần đến nó để bảo đảm cuộc sống của mình, cho nên vấn đề nước trở thành chủ đề quan trọng trên các hội đàm quốc tế.

Một cú lặn sâu vào nước cho thấy, trong vài thập kỷ tới tất cả các quốc gia sẽ phải suy xét vấn đề xử lý nước tương đương như các vấn đề kinh tế, nhân quyền và nguồn tài nguyên cạn kiệt.

Một cái nhìn vào 3 khu vực: Hoa Kỳ, Trung Đông và Trung Quốc cho thấy hàng loạt thách thức mà các khu vực này đang phải đối mặt.

• Hoa Kỳ là một quốc gia vừa trải qua đợt hạn hán kéo dài. Trường hợp uống nước ô nhiễm càng ngày càng tăng, bên cạnh đó còn là những vấn đề căng thẳng trong việc chia sẻ nguồn tài nguyên nước.
• Đến năm 2025, người ta ước tính rằng 2/3 dân số thế giới sẽ phải sống trong tình trạng thiếu nước trầm trọng; tập trung ở Trung Đông, Bắc Phi và Tây Á, theo Viện tài nguyên Thế giới. Sự khan hiếm nước, giờ đây được xem như một trong những nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến tranh tại Syria, khởi nguồn của các cuộc xung đột và tị nạn.
• Trung Quốc, quốc gia đông dân nhất thế giới, cũng là nước gây ô nhiễm tồi tệ nhất trên thế giới. Quốc gia khổng lồ này đang ngày càng cạn kiệt nước ngọt và không tìm được giải pháp thay thế.

Sau hơn 15 năm tranh luận, cuối tháng 7/2010, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu công nhận tiếp cận nước sạch và điều kiện sống hợp vệ sinh là một trong những quyền căn bản của con người. Đó là một sự công nhận khá muộn màng, vì nhiều quyền cơ bản của con người được công nhận trước đó không thể tồn tại nếu không có nước.

Không chỉ tối quan trọng đối với con người, nước còn là cội nguồn của tất cả các dạng sống. Khi truy tìm sự sống ở các hành tinh khác, điều người ta quan tâm trước hết là xem hành tinh đó có nước hay không. Cho đến nay, việc thiếu tiếp cận nước sạch là vi phạm nhân quyền lớn nhất trên thế giới.

PHẦN I: HOA KỲ

Một bức tranh Bắc Mỹ hỗn tạp vì các vấn đề ô nhiễm, hạn hán và tranh chấp biên giới vì nước sạch. Khởi nguồn của câu chuyện bắt đầu từ hiện trạng cơ sở hạ tầng trong thành phố New York bị hư hỏng và vấn đề thiếu nước ở vùng Trung Tây.

Căng thẳng biên giới

Mỹ – Canada

Hoa Kỳ đang nằm trong mức độ căng thẳng cao, theo Viện tài nguyên thế giới. Trong khi Canada là 1 nước nằm trong tình trạng “căng thẳng thấp”.

Nước ngọt tại Canada chiếm 20% lượng nước ngọt trên thế giới. Đây sẽ điều cấm kỵ khi các chính trị gia kêu gọi xuất khẩu nước số lượng lớn.

Tuy nhiên, những hạn chế lỏng lẻo về thương mại nước sinh hoạt tại Canada có thể bị buộc tội vi phạm của quy định của Hiệp hội Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), trong đó ngăn chặn các quốc gia đối xử thiên vị hơn các công ty trong nước so với các công ty nước ngoài. Canada có thể sẽ bị buộc phải xuất khẩu số lượng lớn như toàn cầu, đặc biệt khi tình hình Mỹ đang càng ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Gary Doer, cựu đại sứ quán Canada tại Hoa Kỳ đã dự đoán vào năm 2014 rằng trong vài năm tới vấn đề tranh chấp nước giữa Hoa Kỳ – Canada sẽ trở nên mạnh mẽ đến nỗi làm cho cuộc đụng độ đường ống Keystone XL trở nên “trông ngớ ngẩn”.

Mỹ – Mexico

16 năm hạn hán đã đe dọa nguồn cung cấp nước ngọt cho 40 triệu người tại Hoa Kỳ và Mexico. Một thỏa thuận chia sẻ nước giữa 2 quốc gia sẽ hết hạn vào cuối năm 2017.

Hai nguồn nước lớn Colorado và Rio Grande được chia sẻ giữa Hoa Kỳ và Mexico. Điều ước Quốc tế quy định có bao nhiêu nước được phân bổ cho mỗi quốc gia từ các nguồn này. Tuy nhiên sự thiếu hụt trong việc giao nước từ Mexico đã gây ra sự nổi giận tại Mỹ, họ cho rằng Mexico đã ưu tiên sử dụng nước cho mình trước trong khi Hoa Kỳ ưu tiên thỏa thuận giữa 2 nước đầu tiên.

Mặt khác, Mexico đã từng rất tức giận khi nhận được nước chất lượng kém từ Hoa Kỳ và chẳng thể dùng để sinh hoạt hay cho nông nghiệp. Nước được chuyển giao bằng cách đưa vào hồ chứa và chuyển về mỗi nước.

Các nhà máy đóng chai đã vấp phải sự phản đối từ cộng đồng trên khắp Bắc Mỹ. McClound, California là 1 ví dụ của một thị trấn nhỏ với nguồn nước nguyên sơ mà Nestlé them muốn, một trong những công ty nước đống chai lớn nhất, sở hữu 56 thương hiệu.

Đề nghị ban đầu của Nestlé vào năm 2003 là xây dựng nhà máy đóng chai lớn nhất nước Mỹ ( 1 triệu feet vuông), trích dẫn 1 lượng nước dồi dào từ lưu vực sống McCloud trong vòng 50 năm. Điều này kéo theo hàng trăm xe cộ đi lại qua thị trấn hàng ngày gây ra ô nhiễm không khí và tiếng ồn. Công ty thu nhỏ lại kế hoạch của mình vào sau đó bỏ dự án này vào năm 2009.

Người phát ngôn của Nestlé, Christopher Rieck thông qua email cho biết, nước đóng chai là nguồn đáng tin cậy trong các loại nước uống. Hơn nữa, ông nói rằng việc sử dụng nước đóng chai thì không khác nhau từ “những công ty công nghiệp sử dụng để sản xuất thức ăn và đồ uống và các sản phẩm sản xuất”.

Hiệp hội nước đóng chai lưu ý, nước đóng chai chỉ chiếm 1 phần rất nhỏ trong việc sử dụng nước của Mỹ và 0,02 % nước được sử dụng ở California mỗi năm

Ô nhiễm

Ô nhiễm nước không giói hạn tại Flint, Michigan – nó là 1 vấn đề của cả thế giới. Một nghiên cứu của nhóm công tác môi trường môi trường, phân tích mẫu nước đã tìm thấy hơn 300 chất gây ô nhiễm môi trường, 2/3 trong số ấy là “hóa chất không được kiểm soát”. Đường thủy của các chất hóa học từ các dòng chảy nông nghiệp và rò rỉ hệ thống tự hoại, như vậy 40% các con sống và 46% các hồ ở Mỹ đã trở nên quá ô nhiễm đê câu cá, bơi lội.

Lạm dụng tưới nước

Nước dành cho nông nghiệp chiếm 80% lượng nước được tiêu thụ tại Mỹ. Hơn 90% thuộc các bang miền Tây.

Thủy lợi được cung cấp bởi các Ogallala ngậm nước, mà phần ngoài biên thuộc các tiểu bang Bắc Dakota tới Texas, nuôi dưỡng hơn ¼ đất tưới tiêu tại Hoa Kỳ được sử dụng cho gia súc, ngô, bông và lúa mì. Đây là lý do tại sao người ta gọi Trung Tây là vựa lúa mì của Mỹ.

Tuy nhiên, Ogallala là 1 ví dụ điển hình cho nguồn nước vô tận nhưng đến nay đang có dấu hiệu của sự thiếu nước do hệ thống thoát nước không bền vững. Năm 1960, nó đã cạn kiệt bởi 3%; vào năm 2010, nó đã giảm 30%. Trong vòng 50 năm, 69% sẽ mất nếu xu hướng này tiếp tục, các nhà nghiên cứu tại Đại học bang Kansas.

Nỗ lực bảo tồn đang bắt đầu, nhưng nó không phải nó không phải là giải pháp nhanh chóng. “Một khi cạn kiệt, các tầng nước ngầm sẽ mất trung bình từ 500 đến 1300 năm để làm đầy trở lại”, trích từ mô hình KSU, như đã nêu trong báo cáo của họ.

Cơ sở hạ tầng xuống cấp

Cơ sở hạ tầng ống dẫn nước xuống cấp là vấn đề của cả nước. Theo Cơ quan bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, khoảng 240.000 ống nước chính bị vỡ mỗi năm tại quốc gia này. Có khoảng 75.000 cống vệ sinh bị tràn xả ra hàng tỷ gallon nước thải chưa qua xử lý ra ngoài, gây ra ô nhiễm bẩn vùng nước sinh hoạt và gây ra khoảng 5.500 ca bệnh.

Cơ sở hạ tầng nước uống sẽ cần đến nhiều hơn 384 tỷ USD trong hơn 20 năm để tiếp tục cung cấp nước sạch cho công chúng.

Mike Stearns, chủ tịch của San Luis & Delta-Mendota Water Authority, kiểm tra độ ẩm của đất gần Firebaugh, Calif, vào ngày 25/2, Stearns đã phải bỏ hoang hàng nghìn mẫu đất do sự thiếu hụt nước.

Hạn hán

California đã bước vào năm thứ 6 bị hạn hán nghiêm trọng. Hạn hán cũng đang ảnh hưởng đến các khu vự Đông Nam và Đông Bắc Mỹ.

Giải pháp

California là 1 trong những quốc gia hạn hán nhất, nhưng Los Angeles được đặt tên là thành phố thứ 2 tiết kiệm nước nhất thế giới (sau Copenhagen), theo chỉ số thành phố bền vững . San Francisco cũng đứng cao. Cả 2 thành phố tự hào ở mức độ cao về khả năng tái sử dụng.

Tái chế nước thải là pháp hiệu quả nhất giải quyết vấn đề căng thẳng về nước.

Cynthia Lane, giám đốc Hiệp hội công trình nước, là một người ủng hộ tái chế nước thải dùng cho nước uống.

Khử muối phải đối mặt với nhiều vấn đề về giấy phép, Lane nói, bởi vì nó diễn ra trên bờ biển. Chi phí xử lý của nước muối còn sót lại cũng có thể cao, Cynthia Lane giải thích. Nhập khẩu nước cũng là một giải pháp. Tuy nhiên mỗi khu vực cần tự chọn cho mình một giải pháp phù hợp về chi phí kinh tế, xã hội và môi trường, Lane nói.

(Còn tiếp)

Theo Epoch Times