Chuyện cổ: Đường Đại Tông mắng “kim chi”, công chúa xuất giá bái thường dân

Thời xưa, công chúa thường được gọi là “kim chi ngọc diệp” (lá ngọc cành vàng). Xưa có chuyện kể Đường Đại Tông mắng “kim chi”, ý nói cô con gái của ông là công chúa Thăng Bình, khi về nhà chồng mà vẫn tính tình bướng bỉnh.

Đường Đại Tông có cô công chúa tên Thăng Bình, được gả làm vợ của Quách Ái là con trai Quách Tử Nghi.

Quách Tử Nghi là danh thần thời Trung Đường, trong thời gian loạn An Sử, ông nhiều lần lập được đại công, các sử gia đánh giá ông có “công lao gây dựng lại” Đại Đường. Bởi vậy Đường Đại Tông vô cùng nể trọng ông. Hơn nữa, Quách Tử Nghi còn được biết đến là một hạ quan trung thành, nhận được nhiều lời khen ngợi rộng khắp trong thiên hạ.

Nhà họ Quách vốn là đại gia tộc, sở hữu một phần tư phường Thân Nhân trong thành Trường An. Quách Tử Nghi có tám người con trai, bảy người con rể, đều là xuất thân hiển quý.

Theo thể chế nhà Đường, công chúa xuất giá thì đều là bố mẹ chồng phải bái lạy công chúa, còn công chúa chỉ chắp tay chứ không đáp lễ. Quách Ái tuổi trẻ bản tính cao ngạo, đối với lễ nghi này thấy vô cùng chướng mắt, nhưng bởi là ngày thành hôn nên không tiện nổi cáu.

Một lần nọ, Quách Tử Nghi ra trấn giữ Bân Châu, đúng thời điểm ngày sinh của mẫu thân Quách Ái, tất cả con trai con dâu, con gái, con rể đều đến chúc thọ, Quách Ái cũng bảo Thăng Bình công chúa đi theo.

Công chúa lúc đó chỉ mới mười lăm mười sáu tuổi, nàng vốn sống trong hoàng cung từ nhỏ, trước nay làm gì có chuyện bản thân mình hành lễ với người khác, nên dù có nói thế nào cũng không chịu đi. Vậy nên, chỉ vì việc bái lạy mẹ chồng, hai vợ chồng trẻ đâm ra bất hòa, bắt đầu lớn tiếng với nhau.

Trong hí kịch nói Quách Ái đã đánh công chúa, nhưng sự thật chàng không động thủ mà đã mắng chửi nàng mấy câu. Quách Ái trong lúc tức giận quát: “Nàng cậy phụ thân nàng là Thiên tử chăng? Phụ thân ta còn không phải suýt chút nữa đã làm Thiên tử rồi sao?”.

Thăng Bình công chúa đã được nuông chiều từ nhỏ, làm sao có thể chịu đựng lời trách mắng của Quách Ái? Trong lúc tức giận đã bỏ về hoàng cung, trước mặt Đại Tông khóc lóc cáo trạng một hồi.

Đường Đại Tông vốn không phải là ông vua hồ đồ, ông trước nay vốn xem trọng Quách Tử Nghi, làm sao có thể chỉ vì đôi lời cãi vã giữa trai gái với nhau mà làm tổn hại quan hệ quân thần, bèn nói với công chúa: “Phụ thân y không phải suýt chút nữa đã làm Thiên tử, nếu không như vậy, thiên hạ làm sao thuộc về nhà ta được?”

Vừa khéo lúc này Quách Tử Nghi trở về nhà, nghe chuyện con trai mắng chửi công chúa, khiến công chúa giận dỗi bỏ về hoàng cung, ông vừa khẩn trương vừa sợ hãi, liền vội trói Quách Ái lại, giải đến hoàng cung, thỉnh Đường Đại Tông xử trí, còn bản thân ông thì quỳ ở một bên thỉnh tội.

Đường Đại Tông vừa nhìn thấy, lệnh cho tả hữu đỡ Quách Tử Nghi dậy, cười rằng: “Thân là chủ một nhà, đối với lỗi lầm của hạ bối nếu có thể thì hãy giả hồ đồ. Lời của lũ trẻ, làm sao có thể để trong lòng được?”. Đại Tông hạ lệnh cởi trói cho Quách Ái, và gửi công chúa Thăng Bình, lúc này đã được khuyên giải xong cùng chồng trở về phủ.

Sau khi trở về phủ, Quách Tử Nghi nghiêm khắc khiển trách Quách Ái, lại lệnh cho người hầu dùng gậy đánh chàng mấy chục trượng, để giáo huấn chàng cái tội nói năng phạm thượng.

Thấy Quách Ai và Thăng Bình công chúa vì chuyện bái lạy mẹ chồng mà phát sinh mâu thuẫn, vua Đường Đại Tông đã có ý định thay đổi lễ nghi công chúa xuất giá phải bái kiến bố mẹ chồng. Tuy nhiên, vì chuyện triều chính bận rộn, nên ông đã không có thời gian sửa đối. Mãi đến năm 780, triều Đường chính thức hạ chiếu, công chúa xuất giá đều phải bái kiến phụ mẫu và thân nhân bên nhà chồng giống như thường dân vậy.

Tiểu Thiện, dịch từ Secret China