Cách ứng dụng theo dõi sức khỏe của WeChat đánh cắp dữ liệu người dùng cho ĐCSTQ

Kể từ đỉnh điểm của đại dịch Vũ Hán ở Trung Quốc vào tháng 2, bộ quy tắc sức khỏe 3 màu đã cai trị cuộc sống của hơn 1 tỷ người dân Trung Quốc, đánh giá liệu họ có thể đi lại tự do hay phải ở trong vùng cách ly.

Được kích hoạt bằng cách sử dụng phổ biến dữ liệu lớn của chính quyền Trung Quốc và các nỗ lực quá mức để ngăn chặn sự lây lan của COVID-19, một ứng dụng nhỏ nằm trong siêu ứng dụng WeChat ,mà người dân sử dụng cho gần như tất cả các khía cạnh của cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, từ thanh toán thức phẩm đến đặt lịch khám bệnh với bác sĩ.

Bộ quy tắc đánh giá sức khỏe của mỗi cá nhân bằng 3 mã màu là:  xanh lá cây, vàng và đỏ. Chính quyền quét mã vạch trên điện thoại của người dân để kiểm tra một cá nhân không nhiễm virus, đã từng tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm virus, dương tính với COVID-19 hay có các triệu chứng của virus.

Mặc dù chính quyền không công khai bắt buộc sử dụng ứng dụng này, nhưng mã vạch phải được quét khi lên xe buýt hoặc tàu điện ngầm, nhận phòng khách sạn, vào siêu thị và ra vào khu dân cư.

Việc WeChat thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân nhạy cảm đã khiến một số chuyên gia an ninh mạng lo ngại rằng thông tin có thể được sử dụng cho các lĩnh vực xa hơn vấn đề sức khỏe và được đưa vào bộ máy giám sát của nhà nước.

Thông tin về cách dữ liệu của mọi người được lưu trữ vẫn còn hạn chế, nhưng các báo cáo công khai và tài liệu bị rò rỉ cho thấy WeChat đang hợp tác chặt chẽ với cảnh sát Trung Quốc và chia sẻ dữ liệu mà người dùng không hề hay biết.

Được phát triển và sở hữu bởi gã khổng lồ công nghệ Tencent có trụ sở tại Thâm Quyến, WeChat gần đây đã thu hút sự giám sát của Hoa Kỳ về các lỗ hổng bảo mật và quyền riêng tư, mà các quan chức cho rằng có thể bị khai thác bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Vào đầu tháng 8, Tổng thống Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp, cấm các giao dịch của Hoa Kỳ liên quan đến WeChat, với lý do an ninh quốc gia.

Cảnh sát có toàn quyền truy cập

Hồ sơ công khai và nội bộ đều cho thấy cơ quan cảnh sát Trung Quốc đều có quyền truy cập vào dữ liệu mã sức khỏe của từng người dân.

Epoch Times nhận được một thông báo nội bộ từ Xiong’an New Area, một dự án siêu đô thị do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn ở tỉnh Hà Bắc, lưu ý rằng văn phòng cảnh sát địa phương sẽ phụ trách phân tích dữ liệu lớn, khai thác dữ liệu và ứng dụng chuyên sâu của mã sức khỏe.

Tại thành phố Thiên Tân, thông tin cá nhân của người dùng Wechat được kiểm tra chéo với một số cơ quan chính phủ, bao gồm cảnh sát, nhà cung cấp viễn thông, cơ quan đường sắt và Ủy ban các vấn đề chính trị và pháp lý — tổ chức đảng giám sát cảnh sát, tòa án, nhà tù và các cơ quan thực thi pháp luật khác — theo một thông báo của chính phủ vào tháng 5. 

Thông tin chi tiết về nhân sự chủ chốt — nghĩa là những người có mã màu đỏ trên ứng dụng — sẽ được gửi đến các quan chức kiểm soát dịch bệnh địa phương và văn phòng cảnh sát thành phố, thông qua một nền tảng chia sẻ thông tin tập trung.

“Những hoạt động như vậy, trong bối cảnh một loạt danh sách dài các cuộc giám sát công nghệ cao của chính quyền, khiến khả năng Bắc Kinh có thể vũ khí hóa nền tảng này để áp bức nhiều hơn nữa, ở cả Trung Quốc và nước ngoài,” Casey Fleming – Giám đốc điều hành của công ty tư vấn an ninh mạng BlackOps Partners cho biết.

“Nó không thể được coi là bình thường ở Trung Quốc, vì ĐCSTQ kiểm soát mọi thứ trong nước. ĐCSTQ hoàn toàn kiểm soát theo đúng nghĩa đen, không có biện pháp kiểm tra và cân đối nào để ngăn chặn sự lạm dụng và cưỡng bức cực đoan,” ông nói với Epoch Times

Được biết, Epoch Times đã không nhận được phản hồi ngay lập tức từ Tencent về những lo ngại quyền riêng tư của WeChat.

Kiểm soát tất cả

Trong khi lo lắng về virus dường như đã giảm ở Trung Quốc, ứng dụng mã sức khỏe vẫn tồn tại và đóng một vai trò ngày càng lớn hơn trong cuộc sống của người dân.

Thành phố Hàng Châu, thủ phủ của tỉnh Chiết Giang, đã tích hợp ứng dụng này với thẻ an sinh xã hội kỹ thuật số và bằng lái xe của cư dân, đồng thời nâng cao khả năng giới thiệu mã sức khỏe có màu gradient để chấm điểm mọi người theo thói quen, chẳng hạn như hút thuốc và uống rượu. Tuy nhiên, chính phủ Bắc Kinh sau đó đã loại bỏ kế hoạch này do phản ứng dữ dội từ người dân.

Kể từ giữa tháng 7/2020, quận Deqing, thuộc tỉnh Chiết Giang, đã liên kết mã sức khỏe với thẻ nhận dạng của cư dân.

Các quan chức Thâm Quyến đã thảo luận các kế hoạch về việc chuyển đổi mã sức khỏe thành mã công dân để xác định từng cá nhân trên các nền tảng trực tuyến, nhưng tiết lộ rất ít chi tiết.

Theo một bài báo của phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc Tân Hoa xã, mã sức khỏe phải được nâng cấp hoàn toàn để sử dụng triệt để giá trị kỹ thuật số của nó, trong đó khẳng định rằng các sở cảnh sát nên được giao nhiệm vụ tạo, cấp và quản lý mã số và kết hợp nó với hệ thống thẻ ID quốc gia.

“Nó còn xâm nhập và kiểm soát cuộc sống riêng tư của công dân. Không thể làm được gì nhiều ở một quốc gia độc tài, trong khi sự xâm nhập sâu hơn này sẽ bị từ chối trong các xã hội tự do,” Fleming cho biết.

Một số chính quyền địa phương cũng đã tích hợp ứng dụng này với hệ thống tín dụng xã hội, một cơ chế xếp hạng danh tiếng bao trùm quốc gia, để gây áp lực buộc người dân tuân theo các quy tắc kiểm dịch. Các chương trình thí điểm tồn tại ở tỉnh Hắc Long Giang của phía đông bắc Trung Quốc, phía nam đảo Hải Nam và trung tâm tỉnh Hồ Bắc.

Ngoài việc có thể bị truy tố hình sự vì vi phạm các quy tắc, các vi phạm có thể được ghi lại trong hồ sơ cá nhân của một người, “sẽ theo bạn suốt cuộc đời” và có “ảnh hưởng đáng kể” đến cuộc sống và công việc tương lai của một người, bao gồm cả thế chấp, ngân hàng và các vấn đề tài chính khác, hãy đọc Thông báo của chính quyền Hắc Long Giang.

Tiền án trong quá khứ

WeChat, ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất ở Trung Quốc, đã bị chỉ trích nặng nề ở Hoa Kỳ và các quốc gia khác vì quá tuân thủ sự kiểm duyệt của chính quyền Bắc Kinh. Ứng dụng này chặn quyền truy cập của người dùng vào nội dung được xuất bản bởi các hãng tin tiếng Trung chỉ trích ĐCSTQ, bao gồm cả ấn bản tiếng Trung của Epoch Times, NTD, Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á Châu Tự do (RFA) — ngay cả khi người dùng ở Hoa Kỳ.

Vào năm 2016, cơ quan giám sát kỹ thuật số Citizen Lab đã phát hiện các tài khoản được đăng ký lần đầu bằng số điện thoại Trung Quốc liên tục đối mặt với sự kiểm duyệt, cho dù họ có cư trú ở Trung Quốc hay sau đó đổi thành số quốc tế. Đầu năm nay, WeChat cũng bị phát hiện theo dõi người dùng ở nước ngoài để cải thiện thuật toán khảo sát người dùng đại lục.

“Họ [người Mỹ gốc Hoa] có thể sống trong một xã hội tự do, nhưng họ lại dựa vào các nguồn do ĐCSTQ kiểm soát trên WeChat để lấy thông tin,” Chen Chuangchuang, nhà hoạt động vì quyền của Trung Quốc tại Hoa Kỳ, nói với Epoch Times. Ông cũng cho biết thêm rằng một số tài khoản WeChat của những người bạn ủng hộ dân chủ của ông đã bị ngăn chặn.

Thiện Thành (Theo Epoch Times)