Biết đủ là chìa khóa của hạnh phúc, tai họa bắt nguồn từ lòng tham

Người xưa cho rằng, người biết đủ là người hạnh phúc, không những thế người biết đủ còn biết điểm dừng, không cố gắng làm mọi cách để thỏa mãn lòng tham của bản thân, như thế họ sẽ tránh được tai họa về sau. 

Lão Tử viết cuốn Đạo Đức Kinh vào khoảng năm 600 TCN, trong đó có rất nhiều chương đề cập đến đạo lý “biết đủ”. Ở chương 30, Lão Tử viết: “Người biết đủ là người giàu có.”

Trong chương thứ 44, Lão Tử cũng viết: “Yêu nhiều ắt sẽ tổn nhiều, chứa nhiều ắt sẽ mất nhiều, phải biết thế nào là đủ, đừng quá tham lam để tránh tủi nhục về sau, biết dừng lại thì sẽ không gặp nguy và có thể trường cửu.”

Trong chương 46 đề cập: “Không họa nào lớn bằng không biết đủ, không hại nào lớn bằng ham muốn có được, cho nên biết đủ thì sẽ luôn luôn đủ.”

Đạo lý “biết đủ” của Lão Tử vô cùng đa chiều và sâu xa.  

Thời Tam Quốc có người tên Vương Bật đã chú giải Đạo Đức Kinh rằng: “Người biết đủ do không mất mà luôn giàu có”. Ý là người biết đủ dẫu có thiệt hại một chút về vật chất nhưng họ vẫn không động phàm tâm bởi họ không bị lòng tham vật chất quấy nhiễu, khống chế.

Vương Bật còn chú giải rằng: “Người biết đủ sẽ biết điểm dừng. Họ không cầu ở bên ngoài mà chỉ hướng tới việc tu dưỡng từ bên trong”. Câu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo đuổi sự giàu có về mặt tinh thần.

Danh lợi và tiền tài là vật ngoài thân, càng truy cầu nhiều thì càng mất đi nhiều. Con người ta chỉ nên có một phần danh lợi trong một mức độ, phải biết đủ thì mới đi được dài lâu.

Có thể nói, nhược điểm lớn nhất của con người chính là lòng tham không đáy. Con người sẽ chỉ thấy đủ khi đã giảm bớt ham muốn, biết hài lòng và thỏa mãn với thực tại. Bởi vậy, Vương Bật mới giải thích: “Không có dục vọng mà biết đủ” và “Thuận theo tự nhiên mà biết đủ”.

Lão Tử cho rằng, biết đủ có thể quyết định số phận của một con người. Một người biết đủ thì kể cả tiền tài, của cải không nhiều lắm nhưng họ vẫn được coi là người giàu có. Bởi vì đối với họ, họ đã đầy đủ, không thiếu thốn thứ gì. Trái lại, với những người không biết đủ thì cho dù có nhiều của cải đến đâu đối với họ cũng là thiếu, vì lòng tham không đáy mà có thể gây ra tai họa lớn. Từ điểm này có thể thấy, theo ý của Lão Tử, một người giàu hay nghèo là được quyết định bởi “biết đủ” hay “không biết đủ”.

Đối với những người cai quản đất nước, dục vọng lớn có thể sẽ tạo thành đại họa. Cho nên, thân là người đứng đầu phải biết tu tâm dưỡng tính, biết thế nào là đủ để khống chế ham muốn của bản thân. Có như vậy thiên hạ mới được thái bình.

Trong cuốn ‘Hàn thi ngoại truyện’ viết: “Phúc sinh ra bởi vô dục, còn tai họa sinh ra bởi ham muốn. Biết đủ thì sẽ giàu có, người tham lam của cải mà không biết dừng thì kể cả có thiên hạ trong tay cũng không gọi là giàu.”

Con người ta phải biết đủ khi đứng trước của cải, quyền lực, nếu không làm được điều đó, ắt sẽ có ngày rước họa vào thân, người như vậy sẽ gặp phải tổn thất lớn về cả vật chất, địa vị xã hội và tinh thần.

Vào thời nhà Minh, có một vị phu tử, tuy gia cảnh bần hàn nhưng mỗi ngày ông đều dâng hương cảm tạ trời xanh ban phúc. Vợ của ông cũng thắc mắc: “Một ngày ba bữa cháo loãng, sao có thể tính là hưởng phúc?”

Vị phu tử này nghe vợ hỏi thì trả lời: “Được sống ở nơi thái bình, không có chiến sự đó là cái phúc lớn nhất. Hàng ngày có cái ăn, quần áo mặc, không phải chịu lạnh, chịu đói, đó là cái phúc lớn thứ hai. Không có bệnh tật, tai họa, phải vào lao tù là cái phúc lớn thứ ba. Chúng ta có cả ba thứ ấy rồi chẳng phải là phúc sao?”

Mọi người đều nghĩ vị tiên sinh này sống rất khổ, không thành công, nhưng đối với ông, ông lại tự thấy mình rất hạnh phúc, bởi vì trong lòng ông biết đủ. Một người biết đủ có thể không thành công như người khác thấy ở mặt tiền tài, công danh, thế nhưng họ sẽ luôn được vui vẻ, hạnh phúc. Chìa khóa có thể đưa cho chúng ta hạnh phúc đích thực chính chính là “biết đủ”.

Theo Vision Times