Có những ngôi sao được sinh ra từ sâu thẳm bóng tối
Nhìn vào những khoảng đen vũ trụ dày đặc bụi và khí của các tinh vân tối, người ta có thể khó mà nghĩ được rằng chúng lại là nơi khai sinh của những ngôi sao.
Một số ngôi sao xuất hiện rồi biến mất trong hình ESO mới hấp dẫn này. Nhưng khoảng trống đen kịt trong nền sao lấp lánh xinh đẹp này không thực sự là một khoảng trống, mà là một vùng không gian đầy nghẹt khí và bụi. Đám mây đen này được gọi là Tinh vân tối của Lynd 483 (LDN 483), nơi sẽ cho ra đời các ngôi sao trong tương lai.
LDN 483 [1] nằm cách chòm sao Cự Xà (tiếng La Tinh: Serpens) khoảng 700 năm ánh sáng. Đám mây chứa đủ bụi cần thiết để hoàn toàn ngăn chặn ánh sáng khả kiến từ nền sao. Đám mây phân tử dày đặc một cách đặc thù như LDN 483, hội đủ điều kiện để trở thành một tinh vân tối vì khả năng che khuất và ẩn mình của nó. Đặc tính không thể quan sát thấy một ngôi sao nào của LDN 483 và những vị trí khác tương tự sẽ khiến nhiều người nghĩ rằng các ngôi sao không có khả năng bén rễ và phát triển ở đây. Nhưng thực tế thì ngược lại, tinh vân tối cung cấp môi trường màu mỡ nhất để hình thành các ngôi sao.
Các nhà thiên văn nghiên cứu sự hình thành sao trong LDN 483 đã phát hiện vài ngôi sao sơ sinh có thể quan sát được, đang vùi mình trong LDN 483. Những ngôi sao sơ sinh này có thể được xem như vẫn còn đang trong bụng mẹ, và dù còn sơ khai nhưng chúng vẫn là ngôi sao.
Trong giai đoạn đầu phát triển, ngôi sao chỉ giống như quả bóng chứa khí và bụi được liên kết với đám mây phân tử xung quanh nhờ lực hấp dẫn. Tiền sao vẫn còn khá “mát”, khoảng -250oC, và chỉ có thể nhìn thấy ánh sáng của chúng ở bước sóng dưới milimet [2]. Tuy nhiên, nhiệt độ và áp lực trong nhân của tiền sao bắt đầu tăng cao. Thời gian tăng trưởng ban đầu của ngôi sao chỉ kéo dài 1000 năm, một chỉ số thời gian thiên văn ngắn đến khó tin khi mà tuổi thọ của sao thường đến hàng triệu hoặc hàng tỉ năm.
Trong các giai đoạn sau, suốt quá trình vài triệu năm, tiền sao sẽ phát triển ấm và đặc hơn. Theo đó, phát xạ của nó cũng tăng lên, từ ánh sáng viễn hồng ngoại đến cận hồng ngoại và cuối cùng là ánh sáng nhìn thấy được. Tiền sao tối mờ sẽ trở thành một ngôi sao sáng lấp lánh.
Khi ngày càng nhiều ngôi sao hiện ra từ nơi sâu thẳm đen như mực của LDN 483, tinh vân tối sẽ tiếp tục phân tán và mất dần bụi chắn sáng của nó. Những ngôi sao nền đang ẩn mình sẽ hiện ra, nhưng quá trình đó phải mất đến hàng triệu năm, và chúng sẽ được làm nổi bật bởi sự chiếu sáng của các ngôi sao trẻ sinh ra trong đám mây [3].
Chú thích:
[1] Danh mục Tinh vân tối của Lynds (LDN) đã được biên soạn bởi nhà thiên văn học người Mỹ là Beverly Turner Lynds, và được xuất bản vào năm 1962. Các tinh vân tối đã được tìm thấy nhờ kiểm tra trực quan các hình ảnh từ Palomar Sky Survey.
[2] The Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), kính thiên văn lớn nhất thế giới lắp đặt tại Đài quan sát giữa sa mạc Atacama, là một phần của ESO, có khả năng quan sát ở ánh sáng dưới milimet và milimet, đó là điều lý tưởng cho việc nghiên cứu những ngôi sao rất trẻ trong các đám mây phân tử.
[3] Có thể giống như một cụm sao trẻ có thể nhìn thấy được, và đã hoàn thiện hơn.
Iris, Hàn Mai – Theo Epoch Times