Từ cách mời trà của vị hòa thượng, Tô Đông Pha đã viết một câu đối thật là hay

Người ta vẫn thường quen nhìn nhận một con người qua quần áo họ mặc, đồ dùng họ mang trên người. Tuy nhiên cách nhìn này quả thực thật nhiều thiếu sót. Điển cố thú vị về Tô Đông Pha dưới đây là một ví dụ.

Tô Thức, hiệu Đông Pha cư sĩ nên còn gọi là Tô Đông Pha, là nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thời Bắc Tống. Ông được mệnh danh là một trong Bát đại gia Đường Tống. Ngày thường ông thích cải trang dạo chơi khắp danh sơn cổ tháp, lui tới đàm đạo cùng các vị tăng nhân. Thiền sư nổi tiếng Phật Ấn là một người bạn tốt của ông.

Năm Hi Ninh thứ 4 (1071), Tô Thức giữ chức Hàng Châu thông phán, làm quan ở đây 3 năm. Một ngày nọ, ông đến một ngôi chùa ở Hàng Châu du ngoạn, đến lúc vừa mệt lại vừa khát, bèn đi vào trong chùa nghỉ tạm.

Phương trượng trong chùa thấy ông ăn vận quần áo giản dị bình thường, liền nghĩ đây chỉ là khách hành hương tầm thường nên tỏ ý xem thường không coi trọng. Vị phương trượng chỉ thản nhiên nói: “Ngồi”. Lại xoay người nói với tiểu hòa thường: “Trà”. Tiểu hòa thượng vì thế bưng lên một chén trà cũ đã nguội.

Sau khi hàn huyên vài câu chuyện, phương trượng cảm giác vị khách này ăn nói lưu loát, quả là không tầm thường, hơn nữa phong thái phi phàm, liền mời khách vào trong phòng đàm đạo. Sau khi vào phòng, phương trượng khách khí nói: “Mời ngồi!”. Lại bảo tiểu hòa thượng: “Kính trà!”.

Sau một hồi trò chuyện, phương trượng biết được vị khách này chính là đại thi nhân tiếng tăm lừng lẫy Tô Đông Pha, vội vàng thở dài cung kính dẫn ông vào phòng khách, không ngớt lời nói: “Kính mời ngồi!”. Rồi lại gọi tiểu hòa thượng: “Kính trà thơm!”.

Lại nói chuyện một hồi, Tô Đông Pha bèn cáo từ. Phương trượng nhanh nhảu nói: “Tô học sĩ hạ cố đến chơi, mời ngài đề lên mấy chữ làm lưu niệm”. Tô Đông Pha suy nghĩ một chút, mỉm cười múa bút, viết lên một câu đối.

Vế trên là: “Tọa, thỉnh tọa, thỉnh thượng tọa”. (Ngồi, mời ngồi, kính mời ngồi).

Vế dưới là: “Trà, kính trà, kính hương trà”. (Trà, kính trà, kính trà thơm).

Vị phương trượng lúc đó mới thấy xấu hổ đỏ bừng mặt, không nói được lời nào.

Câu chuyện xưa tuy ngắn vậy thôi nhưng quả thực vô cùng thú vị, ý vị cũng sâu xa. Con người ta bình thường vẫn quen vội vàng đánh giá người khác qua dáng vẻ bề ngoài, rồi dựa theo thân phận mà đối nhân xử thế. Đối với người danh phận tầm thường thì tỏ vẻ coi thường ngạo nghễ, còn với ai có danh phận cao quý tiếng tăm thì mới tỏ vẻ quý phục. Làm một người tu luyện như vị phương trượng kia cũng không tu bỏ được cái tâm phân biệt này.

Vậy nên, đừng đánh giá con người chỉ qua dáng vẻ bên ngoài mà hãy nhìn vào bên trong tâm hồn họ. Bạn cần có thời gian nhất định, không thể vội vàng. Một cái nhìn thật sâu sắc, thật khách quan giúp bạn không đánh giá sai và để mất đi những con người quý giá.

Đã từng có không ít những câu chuyện chân thực khuyên bảo người ta lưu tâm về phương diện này, câu chuyện thú vị về câu đối của Tô Đông Pha ở trên một lần nữa nhắc nhở chúng ta.

Bảo An, theo kannewyork