Thuốc kháng sinh có phải là điều thần kỳ của y học?

Cùng với sự phát minh ra thuốc kháng sinh, nhiều kỳ tích y học đã xuất hiện và nhiều bệnh tật đã được chữa khỏi. Người ta bắt đầu nghĩ rằng bệnh tật có thể bị chinh phục. Tuy nhiên, gần một thế kỷ đã trôi qua bắt đầu từ năm 1928, liệu thuốc kháng sinh đã thực sự mang đến cho chúng ta khả năng tiêu trừ mọi bệnh tật?

Thực tế khác xa những gì chúng ta kỳ vọng. Ngày nay trong thế kỷ 21, tốc độ tăng trưởng của vi khuẩn kháng thuốc thật kinh hoàng.

Hãy xét việc chữa trị và sự tái xuất hiện của liên cầu khuẩn type-A (type A streptococcus) gây sốt tinh hồng nhiệt làm một ví dụ điển hình. Việc ngăn chặn thành công một chủng loại vi khuẩn có thể kích thích sự phát triển nên một loại vi khuẩn khác.

Vào thập niên 1960, khi liên cầu khuẩn type-A dường như đã biến mất, và dịch sốt tinh hồng nhiệt không còn xuất hiện ở các nước phương Tây thì vi khuẩn type-B xuất hiện. Nó biến hóa thành một chủng vi khuẩn chuyên lây nghiễm cho trẻ sơ sinh.

Vào năm 1980, vi khuẩn này đã gây ra 75% ca tử vong ở trẻ sơ sinh dưới hai tháng tuổi.

Trong khi đó, khuẩn type-A lặng lẽ đột biến và tái xuất hiện vào cuối thập niên 1980. Độc tố do loại khuẩn type-A tái xuất hiện này có thể tương đương với thuốc độc. Nó đề kháng với tất cả các loại thuốc, ngoại trừ một liều lượng rất lớn Penicillin.

Sự xuất hiện của nhiều chủng vi khuẩn kháng thuốc đã gia tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm khó chữa và các loại vi khuẩn gây bệnh có điều kiện.

Một ví dụ khác là liên cầu khuẩn gây viêm phổi (Pneumonia streptococcus) kháng Penicillin. Trước đây, người ta có thể dùng Penicillin, Erythromycin, Sulfanilamide, và các kháng sinh khác để chữa trị căn bệnh do vi khuẩn này gây ra, nhưng hiện tại chúng trở nên gần như “vô đối”.

Khả năng kháng tám loại kháng sinh khác nhau, kể cả Cephalexin và Amoxicillin, của vi khuẩn mủ xanh hình que (trực khuẩn Pseudomonas aeruginosa) đạt tới 100%.

Khả năng kháng 16 loại kháng sinh khác nhau, kể cả những loại đắt tiền như Cephalexin và Cefotaxime, của vi khuẩn viêm phổi Klebsiella (Klebsiella pneumoniae) là từ 51,85% đến 100%.

Và thuốc Vancomycin là giải pháp duy nhất có thể trị được khuẩn tụ cầu (Staphylococcus) kháng Methicillin.

Khả năng kháng thuốc của khuẩn tụ cầu, khuẩn răng cưa (Serratia), khuẩn Klebsiella, và liên cầu khuẩn phổi vẫn luôn là mối đe doạ cho con người trong một thời gian dài trong lịch sử sử dụng kháng sinh.

Trường hợp đầu tiên là vào thập niên 1950, khi tình trạng lây nhiễm của khuẩn tụ cầu kháng Methicillin bùng phát ở châu Âu và Bắc Mỹ và lan rộng tới các khu vực khác trên thế giới. Kết quả là 50 triệu ca nhiễm bệnh, trong đó có hơn 500.000 ca tử vong.

Nhìn vào quá trình phát triển của các loại vi khuẩn kháng thuốc, chúng ta có thể thấy rằng mỗi khi một loại thuốc kháng sinh mới được phát minh ra thì lại có một nhóm các chủng loại vi khuẩn kháng thuốc mới xuất hiện.

Để phát minh ra một loại kháng sinh cần 10 năm, tuy nhiên sự xuất hiện một chủng vi khuẩn kháng thuốc chỉ mất có hai năm.

Nỗ lực tìm kiếm thuốc kháng sinh không thể theo kịp tốc độ phát triển của các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Người ta quan ngại rằng trong tương lai không xa sẽ có một loại vi khuẩn mới kháng tất cả các loại thuốc kháng sinh. Điều đó có nghĩa là loài người có thể sẽ phải trở lại thời kỳ không có một loại kháng sinh nào, đó là thời những năm trước 1920.

Trong cuộc chiến giữa con người và vi khuẩn, kho vũ khí của chúng ta đang không ngừng gia tăng, vậy mà chúng ta cứ mãi bại trận.

Như một giáo sư tại trường Đại học Columbia đã buồn bã nhận xét: “Vi khuẩn thông minh hơn con người.” Có lẽ đó là một trận chiến mà chúng ta không bao giờ có thể thắng…

Thực tế, con người có thể chiến thắng vi khuẩn, nhưng không phải theo cách thức như hiện nay. Khi con người cứ tiếp tục điên cuồng mò mẫm trong vốn hiểu biết nhỏ nhoi mà khoa học luận giải về bệnh tật thì chúng ta mãi là người chiến bại, bởi sự vận động của vũ trụ là có quy luật. Ai nắm giữ quy luật của vũ trụ, người đó kiểm soát được mọi thứ.

Theo Chánh Kiến