54 nhà khoa học mất việc vì dính líu với chính quyền Trung Quốc

Khoảng 54 nhà khoa học đã từ chức hoặc bị sa thải sau khi các cuộc điều tra của Viện Y Tế Quốc gia Mỹ (NIH) về tội che giấu nhận tài trợ từ chính phủ nước ngoài. 

Vào thời điểm NIH điều tra, 143 nhà khoa học của 27 bang đã nhận tài trợ trị giá 164 triệu USD (khoảng 3.800 tỷ đồng). Trong đó, hơn 80% trong số các nhà khoa học là người châu Á. Điều này cho thấy Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhắm vào các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang làm việc tại Mỹ.

Khoảng 1/3 trong số 189 nhà khoa học đã bị NIH điều tra hiện đang nằm trong tầm ngắm của FBI, theo ông Michael Lauer, lãnh đạo của NIH. Khoảng 7/10 trong số các nhà khoa học đó đã không báo cáo các khoản tài trợ nước ngoài và hơn một nửa đã che giấu “phần thưởng tài năng” từ Trung Quốc.

Bộ Tư pháp Mỹ vào tháng 12/2019 đã đạt được thỏa thuận giải quyết vụ việc ngoài tòa án với Viện Nghiên cứu Van Adel. Bộ này cũng cáo buộc Viện Van Adel đã tuyên bố sai về các đơn xin trợ cấp tiền từ liên bang, không công khai hai khoản tài trợ từ chính phủ Trung Quốc. Viện Nghiên cứu Van Adel đã đồng ý trả 5,5 triệu USD (khoảng 128 tỷ đồng) để các bên giải quyết vụ việc ngoài tòa án.

ĐCSTQ đã nỗ lực tuyển dụng các nhà nghiên cứu nước ngoài cho Kế hoạch Ngàn Nhân tài. Chính phủ Mỹ xem chương trình này là một vỏ bọc để ĐCSTQ thâu tóm sở hữu trí tuệ Mỹ.

Vì vậy, nỗ lực điều tra của NIH là một phần trong chiến dịch lớn hơn của chính phủ Mỹ nhằm đối phó với việc ĐCSTQ thâm nhập vào giới học thuật Mỹ. 

Vụ án nổi tiếng nhất trong giới học thuật mới đây liên quan đến giáo sư Charles Lieber (Đại học Harvard).  Bộ Tư pháp Mỹ hôm 9/6 đã buộc tội Lieber nói dối các nhà chức trách liên bang về vai trò của ông trong Kế hoạch Ngàn Nhân tài của ĐCSTQ. Ông Lieber sẽ phải đối mặt với án tù 5 năm và mức phạt 250.000 USD (khoảng 5,8 tỷ đồng) cho mỗi tội danh cung cấp thông tin sai.

Lương Phong(t/h)