Nội hàm của vũ đạo làm hồi sinh nền văn hóa Trung Hoa đã mất

Những cú lộn nhào nhẹ nhàng của Tim Wu khiến chúng ta có cảm giác như anh đã vượt khỏi những giới hạn của thời gian. Anh nhảy lên, nhanh và mạnh, sau đó thư thái xoay tròn thân thể trong không trung, song song với mặt đất. Vì phải đáp mạnh xuống đất sau những cú bật cao, đôi giày nhảy mới tinh của Tim sẽ bị thủng lỗ chỗ vào cuối tuần.

Tim, 24 tuổi, thích Trà Xanh Arizona và bóng rổ. Điểm khác biệt giữa anh và hầu hết những bạn bè đồng trang lứa “Trung Quốc sinh trưởng trên đất Mỹ” là anh đã theo học múa cổ điển Trung Quốc nhiều năm nay.

“Tôi lớn lên trên đất Mỹ, vì thế ngoại trừ lớp học cho người Hoa vào những dịp cuối tuần, tôi không thực sự cảm thấy gần gũi với nền văn hóa của bản thân mình,” Tim nói. “Vũ đạo làm tôi thấy vô cùng thân thuộc với văn hóa của mình.”

Không chỉ là những kỹ thuật khó như lộn nhào và bật cao, múa cổ điển Trung Quốc bao gồm cả thân pháp và thân vận. Thân vận xuất phát từ tình cảm nội tâm, tập trung vào hơi thở và những biểu hiện cảm xúc sâu kín. Nó là một loại “DNA văn hóa”, là tinh hoa dân tộc đã thấm nhuần văn minh Trung Hoa 5000 năm, thông qua thân pháp mà thể hiện ra ngoài.

“Nó không chỉ là múa, bạn phải đặt công phu vào việc học văn hóa nữa,” Tim nói. “Điều khó nhất trong vũ đạo Trung Hoa là phải lĩnh hội được bản chất của các động tác.”

Bài múa đáng nhớ nhất của Tim là bài độc diễn nhân vật Võ Tòng, một nhân vật trong Thủy Hử truyện, một trong Tứ đại danh tác Trung Hoa. Võ Tòng đả hổ cứu dân làng, đã giết con hổ bằng tay không khi đang say.

“Đây là nhân vật thú vị nhất mà tôi từng diễn bởi vì tôi không uống rượu,” Tim nói.

Tim đã mất rất nhiều thời gian để xem lại những đoạn video và bắt chước các động tác trước gương. Anh miêu tả cảm giác đó như là “bị mất thăng bằng nhưng đồng thời cũng đang kiểm soát được mọi thứ.”

Múa cổ điển Trung Quốc không chỉ lột tả được sự thay đổi trạng thái cảm xúc sâu thẳm nhất của một cá nhân, mà nó còn miêu tả những hoạt động thường nhật trong cuộc sống.

Từ những Cách Cách Mãn Châu đi trên những đôi giày có đế cao thanh nhã, đến Đường Huyền Trang, nhà sư đã đi bộ đến Ấn Độ để mang kinh sách Phật Giáo Đại Thừa về Trung quốc, múa cổ điển Trung Quốc miêu tả được văn hóa Trung Hoa một cách sinh động.

“Nếu bạn không hiểu lịch sử của một nhân vật, hay là những điều anh ấy phải đối mặt, thì bạn sẽ không thể diễn được nhân vật ấy cho tốt,” theo như William Li, cũng là một nghệ sỹ múa cổ điển Trung Quốc.

William và Tim là những vũ công tại Shen Yun Performing Arts, một đoàn múa cổ điển Trung Quốc có trụ sở tại New York. Một nhóm những nghệ sỹ sinh sống ngoài Trung Quốc đã gây dựng nên đoàn múa này vào năm 2006, với sứ mệnh khôi phục nền văn hóa 5000 năm của Trung Hoa.

William đặc biệt thích phần độc diễn nhà sư “điên” Tế Công, trong vở diễn của Tế Công Cướp Dâu của Shen Yun. Tế Công được lưu truyền trong dân gian Trung Quốc như là một nhà sư độc đáo ăn thịt và uống rượu. Nhà sư này dùng những công năng đặc dị của mình để cứu giúp dân chúng, tuy nhiên lại theo lối hài hước.

“Tế Công là một nhân vật rất lập dị. Ông có một cuộc đời bi thảm. Cái chết của vợ và gia đình đã khiến ông đi tu,” William nói.

Mặc dù Tế Công không tuân theo luật lệ của nhà chùa – ông tuân thủ nghiêm khắc những nguyên tắc của Phật Gia. Tế Công có thể xả bỏ và luôn giữ tâm hồn thánh thiện, dù cho cuộc sống có nghiệt ngã.

“Đối với tôi việc diễn một nhân vật như Tế Công tương đối dễ dàng bởi vì ông luôn vui vẻ trong mọi hoàn cảnh,” William nói. “Một số người bị căng cứng cơ mặt khi họ phải cười lâu, nhưng với tôi thì rất tự nhiên.”

Người diễn viên không thể thấy được khán giả khi họ ở trên sàn diễn. “Nó là một khoảng không tối và tôi chỉ chú trọng vào nhân vật mà mình đang diễn,” William nói.

Những vũ điệu dân gian và dân tộc

Múa cổ điển Trung Quốc cũng kết hợp những vũ điệu dân gian và dân tộc. Trung Quốc có chính thức 55 dân tộc, mỗi dân tộc có một lối sống riêng biệt. Những sự khác biệt giữa các dân tộc xuất phát từ địa hình, khí hậu và truyền thống tín ngưỡng, tất cả đều được thể hiện trong những điệu nhảy của họ.

Tim đặc biệt thích nhảy vũ điệu của dân tộc Mông Cổ. “Nó rất to lớn và đàn ông,” anh nói. “Chúng tôi cưỡi ngựa trên sa mạc và hóa thân thành đại bàng” khi nhảy. “Rất vui.”

Trong khi đó, những điệu nhảy dân gian là những phong thái phổ biến được lưu truyền trong Hán tộc, như là điệu Ương ca và những vũ điệu với dải lụa.

Người Trung Hoa cổ đại tuân theo nguyên lý của Đạo gia về dương cương, biểu hiện ở đàn ông mạnh mẽ, và âm nhu, biểu hiện ở phụ nữ nhu mì – nói cách khác, là sự phân biệt Âm Dương. Những ứng xử văn hóa này đặc biệt ảnh hưởng đến vũ đạo Trung Hoa.

Những vũ điệu của người nữ trong múa cổ điển Trung Quốc thường là thanh nhã, dịu dàng – trong khi những động tác của người nam lại mạnh mẽ và uy vũ.

Nhưng vũ điệu dân gian Ương Ca thì ngoại lệ.

Ương Ca có thể được dịch là “bài hát lúa nảy mầm.”

“Ương Ca là vũ điệu ưa thích của tôi,” William nói. “Đó là một vũ điệu ngây thơ và vui nhộn, với những chuyển động nhanh và nhỏ.”

Bầu không khí trong điệu Ương Ca rất thuần hậu và vui vẻ, để diễn tả nông dân hân hoan khi được mùa. Những động tác dị thường mô phỏng những hoạt động thường nhật ở vùng nông thôn, chẳng hạn như “xắn tay áo.”

Cuộc thi múa của truyền hình NTD

Một vài vũ công của Shen Yun đang chuẩn bị tham dự Cuộc thi Quốc tế Múa Cổ điển Trung Quốc lần thứ 5 của Đài Truyền hình Tân Đường Nhân (NTD). Không giống với nhảy theo nhóm như ở Shen Yun, cuộc thi chủ yếu bao gồm độc diễn và có một số màn nhảy đôi. Họ sẽ tranh tài vào mùa thu này tại thành phố New York.

“Cuộc thi này không chỉ là mang mọi người trên khắp thế giới đến nhảy múa cùng nhau,” theo như Alison Chen, cũng là một nghệ sỹ của Shen Yun. “Nó giống như một cuộc triển lãm hơn, với nhiều câu chuyện và nhiều nhân vật khác nhau trong các thời kỳ khác nhau của lịch sử Trung Quốc.”

Cuộc thi múa của NTD là diễn đàn quốc tế duy nhất độc lập tổ chức thi tài về múa cổ điển Trung Quốc. Nó cũng có cùng sứ mệnh với Shen Yun – khôi phục lại nền văn hóa đã bị tấn công và đàn áp trong 60 năm qua dưới sự cai trị của Cộng sản, đặc biệt là trong thời kỳ Đại Cách mạng Văn hóa.

“Bầu không khí tại cuộc thi đã cổ vũ tôi,” theo như Faustina Quach, người đã đoạt giải bạc trong cuộc thi năm 2010.

“Có thể bạn sẽ nghĩ là mọi người đến đây để thi đấu nhưng thực ra không phải,” cô cho biết. “Sứ mệnh của chúng tôi là biểu diễn cho mọi người vẻ đẹp của nền văn hóa và vũ đạo Trung Hoa truyền thống – đó là tất cả những gì thôi thúc chúng tôi tham gia.”

Theo Việt Đại Kỷ Nguyên