Nghi án siêu vũ khí sát hại tổng thống Arafat

– Đồng vị phóng xạ Po210 bỗng nổi lên như là tang vật trung tâm gây ra những vụ án đình đám nhất thời hiện đại. Sau cái chết bí ẩn của cố Tổng thống Palestine, Yasser Arafat năm 2004 lại là vụ ám sát điệp viên hai mang Alexander Litvinenko, năm 2006.

/ /



Dấu vết chết người: Po210

Trong cả hai vụ án đều để lại dấu vết của đồng vị phóng xạ Po210.

Cố Tổng thống Y. Arafat.

Trong cái chết của cựu điệp viên KGB (Nga) Alexander Litvinenko người ta tìm thấy một loạt các dấu vết đó. Sau khi Litvinenko chết (23/11/2006), Po210 được tìm thấy tại hai địa chỉ ở trung tâm London (27/11/2006) và sau đó trên hai máy bay ở sân bay Heathrow Airport (29/11/2006).

Sau khi cựu Tông thống Yasser Arafat qua đời (11/11/2004), kênh truyền hình Al Jazeera công bố thông tin (3/7/2012) về việc phòng thí nghiệm ở Thuỵ Sĩ phát hiện Po210 hàm lượng cao bất thường trong tư trang của ông. Và trong tuần qua (Thứ Ba, 13/11/2012) quá trình .

Cuộc điều tra về cái chết của Y. Arafat đang hướng vào một mục tiêu quan trọng nhất: tìm kiếm dấu vết tang án – đồng vị phóng xạ Polonium Po-210 trong hài cốt của nhà lãnh đạo nổi tiếng của nhân dân Palestine. Nếu tìm thấy Pu210, giả thiết ám sát đối với ông Arafat có thể xem như bước đầu được khẳng định.

Mộ chí của Arafat đang được mở ra, nhưng việc lấy mẫu từ hài cốt của nạn nhân sẽ tiến hành chỉ sau khi các đại diện có thẩm quyền của Pháp và các chuyên gia Thụy Sĩ đến Ramallah ở Bờ Tây, dự kiến vào ngày 26 tháng 11. Việc chuẩn bị mẫu và việc đo đạc phóng xạ chắc hẳn tiến hành trong phòng thí nghiệm đặc biệt, ở Thuỵ Sĩ và có thể cả ở Pháp và Nga.

Để thuận tiện theo dõi những kết quả do các nhà phân tích cung cấp, một số thông tin chủ yếu liên quan về độc tố phóng xạ Po-210 sẽ được cung cấp sau đây.

Nguyên tố Polonium

Nguyên tố Polonium ký hiệu Po, xếp ở ô thứ 84 trong Bảng Tuần hoàn nguyên tố hóa học.

Cựu điệp viên hai mang Alexander Litvinenko.

Chính hai nhà khoa học nổi tiếng, ông bà Pierre và Marie Curie, là những người phát minh ra nguyên tố Polonium và được nhận Giải Nobel Vật Lý năm 1903. Tên gọi nguyên tố này là Poloni, hay Polonium, được giải thích là “để ghi nhớ Tổ quốc của một trong hai chúng tôi”. Tổ quốc đó là đất nước Ba Lan (Poland hay Pologne).

Polonium tồn tại trong tự nhiên với một hàm lượng vô cùng ít và nó chỉ được tạo ra trong chuỗi phân rã của Uranium. Chính bà Marie Curie đã xử lý cả tấn quặng để tách chiết ra vài kilogam hỗn hợp urani. Rồi từ đó xử lý tiếp và chắt lọc đươc chỉ vài microgam Polonium, tức vài phần triệu gam.

Po210: siêu vũ khí

Po210 chỉ là một trong 26 đồng vị khác nhau của Polonium, từ Po193, Po194, Po195…….đến Po218. Tất cả các đồng vị của Polonium đều là phóng xạ, nhưng chỉ Po210 được chọn làm chất gây án, vì những đặc tính vật lý thích hợp của nó: thời gian sống và bức xạ phát ra.

Thứ nhất, về thời gian sống. Trong các đồng vị của Polonium có những 23 đồng vị có chu kỳ bán rã từ 100 ngày trở xuống, nên đều khó sử dụng cho một phi vụ ám sát kéo dài từ khi được sản xuất trong phòng thí nghiệm đến khi tiếp cận được với nạn nhân mục tiêu. Và trong một vụ án xảy ra đã lâu, sau 8 năm như vụ ám sát Arafat, hàm lượng phóng xạ của 23 đồng vị trên còn lại trong hài cốt của ông gần như bằng không.

2 đồng vị khác là Po208 (chu kỳ bán rã 2,9 năm) và Po209 (chu kỳ bán rã 102 năm) lại sống quá dài nên không thích hợp về mặt kinh tế. Vì khi chế tạo trên chùm hạt của máy gia tốc hay lò phản ứng sẽ cần quá nhiều thời gian, không ít hơn một chu kỳ bán rã của các đồng vị đó, tức khoảng năm bảy năm hoặc lâu hơn nữa.

Như vậy, về đặc trưng thời gian, đồng vị Po210 có chu kỳ bán rã 138,4 ngày là thích hợp nhất, không quá ngắn và cũng không quá dài.

Thứ hai, về năng lượng hạt alpha. Po210 chủ yếu phát ra các hạt alpha (trên 99,9%) và có năng lượng (hay động năng) rất lớn, trên 5.400 đơn vị MeV. Theo tính toán, cứ 1 gam Po210 phát ra 140 watt năng lượng nên một mẫu nhỏ Po210 thường nóng ran và không khí xung quanh mẫu này bị kích thích tạo thành vòng hào quang xanh. Do đó khả năng sát hại đối với con người của chùm hạt alpha phát ra từ đồng vị Po210 rất lớn. Đó là một loại siêu vũ khí, siêu độc tố vô cùng nguy hiểm.

Như vậy, đồng vị Po210 là sự lựa chọn tối ưu nhất, cả về yếu tố thời gian lẫn yếu tố mức độ sát hại.

Thủ đoạn sát hại

Điểm yếu của bức xạ alpha (phát ra từ Po210) so với các loại bức xạ khác như beta và gamma chính là khả năng xuyên sâu kém trong môi trường vật chất.

Thực vậy, khi chiếu từ bên ngoài vào cơ thể con người, chùm gamma có thể xuyên qua lớp da, mô (thịt), thậm chí cả xương để gây tác hại lên lục phủ ngũ tạng. Chùm beta có thể xuyên sâu trong lớp da và làm hại da, nhưng chùm hạt alpha không xuyên qua nổi lớp da mỏng bên ngoài và do đó càng không ảnh hưởng gì đến lục phủ ngũ tạng bên trong.

Vì vậy để gây án, sát thủ phải tìm cách đưa một lượng chất phóng xạ Po210 vào trong cơ thể nạn nhân qua đường miệng (thức ăn, nước uống…) hay qua mũi (cho hít thở).

Sơ đồ mô tả chuyển hóa Po210 trong cơ thể

Chỉ cần đưa 1g chất Poloni vào cơ thể, khi chuyền vào máu, các hạt bức xạ anpha do Po210 phát ra đủ phá huỷ ngay các bộ phận quan trọng của con người như gan, thận, tủy sống …(xem hình minh hoạ kèm theo), gây nên tình trạng suy nội tạng với triệu chứng điển hình là nôn mửa, rụng tóc, đau họng, da tái nhợt và dẫn đến tử vong.

Rõ ràng, đồng vị Po210 là chất phóng xạ gây nguy hiểm đặc biệt cho sức khỏe con người, người ta đã so sánh siêu độc tố này với hoá chất hydrogen cyanide được xem là một độc dược đầu bảng.

Lần theo dấu vết

Để xác định chất phóng xạ Po210 có liên quan cái chết của điệp viên Litvinenko và cố TT Arafat hay không, rất có thể các nhà khoa học ở Anh cũng như ở Thuỵ Sĩ đều sử dụng cùng một phương pháp phân tích.

Phương pháp này đã thực hiện với các tư trang của Arafat, vào tháng 7/2012 vừa qua ở Viện Vật Lý Bức xạ thuộc Đại học Lausanne (Thuỵ sĩ). Ở đó, mẫu vật điều tra được hoà tan trong một dung môi để tách chất phóng xạ ra. Sau đó, cho lắng đọng trên bề mặt một đĩa bạc để tạo thành một mẫu đo. Phép đo xác định hàm lượng chất độc phóng xạ Po210 được thực hiện trên một thiết bị gọi là phổ kế alpha.

Kết quả đo được biểu diễn trên một đồ thị (gọi là phổ alpha), trên đó chỉ rõ năng lượng của các hạt alpha, qua đó có thể xác nhận về sự hiện diện của Po210 và nồng độ của nó. Môt phổ alpha của mẫu Poloni đặc trưng biểu diễn trên hình kèm theo.

Một phổ alpha gồm 4 đồng vị, đỉnh thứ 2 từ phải sang thuộc đồng vị Po210. Độ cao của đỉnh chỉ hàm lượng của các đồng vị.

Đồng vị Po210 có chu kỳ bán rã khoảng 138,4 ngày, tức là khoảng 20 chu kỳ bán rã đã trôi qua từ khi Arafat chết đến thời điểm kiểm tra các tư trang của Arafat. Điều này có nghĩa là hàm lượng Po210 đo được trong thi thể của ông Arafat bây giờ đã giảm đi 1 triệu lần so với thời điểm ông vừa qua đời.

Nhưng một mẫu đồ lót dính nước tiểu trong số tư trang của Arafat được phân tích vào hồi tháng 7 vừa qua cho kết quả như sau: nồng độ phóng xạ Po210 khoảng 180 millibecquerels (MBq), tức cứ5 giây ghi được 1 phân rã phóng xạ. Số đo này lớn hơn mẫu kiểm chứng (không liên quan vụ án) đến gần 200 lần. Như vậy, lượng Po210 dính vào áo quần của Arafat trước đây rất lớn.

Liệu kết quả đáng sợ nói trên có được lập lại với mẫu hài cốt đang khai quật hay không? Đó là điều các nhà điều tra và nhiều người quan tâm khác trên thế giới đang trông đợi.

Nhưng để đi đến kết luận cuối cùng, còn nhiều câu hỏi hiểm hóc khác nữa cần được sáng tỏ. Đối với cả hai nghi án, Litvinenko và Arafat.

Có thể hình dung từ bây giờ, trở lực nằm ở phía trước là không nhỏ, không chỉ do những khó khăn kỹ thuật mà cả bởi yếu tố chính trị phức tạp liên đới với các nhà nước “sừng sỏ” trên bàn cờ chính trị phức tạp của thế giới đương đại như Anh, Nga, Pháp và Do Thái.

Trần Minh

(vietnamnet.vn)