“Trời phải mưa, gái phải lấy chồng” rốt cuộc là có ý tứ gì?

“Trời phải mưa, gái phải lấy chồng”, câu nói này có từ dân gian và gắn liền với câu chuyện ý nghĩa được lưu truyền cho đến ngày nay.

Chuyện kể rằng:

Rất lâu trước đây, có một vị thư sinh gọi là Chu Diệu Tông, khi mới được một tuổi, phụ thân bệnh nặng đã qua đời. Mẫu thân vì không muốn con trai chịu ủy khuất, một thân một mình, ngậm đắng nuốt cay, nuôi con khôn lớn. Về sau, bà đưa con trai đi học ở nhà một vị lão sư tên là Trương Trung Cử.

Trương lão sư nghiêm khắc dạy bảo, Chu Diệu Tông học hành ngày một thành đạt. Chàng 15 tuổi đã đỗ tú tài, 18 tuổi đỗ trạng nguyên. Lúc Hoàng thượng triệu kiến chàng, khí chất cùng học thức của chàng đã khiến cho hoàng thượng vô cùng ưng ý và chọn chàng làm phò mã. Lúc này, chàng chợt nhớ tới người mẹ già ở quê nhà, vì vậy, đã nói với hoàng thượng rằng, mẫu thân vì nuôi dưỡng mình, mà một mực không nghĩ tới chuyện tình cảm riêng của bản thân. Hoàng thượng nghe xong, hết sức cảm động, liền hạ chỉ, tại quê nhà Chu Diệu Tông, cho lập một tòa “đền thờ trinh tiết” để bày tỏ sự ngợi khen dành cho mẫu thân của chàng.

Theo tục lệ, tân khoa trạng nguyên cần phải trở về thăm viếng quê hương, Chu Diệu Tông cũng không ngoại lệ. Lúc mẫu thân nhìn thấy con trai đỗ trạng nguyên hân hoan trở về, khỏi phải nói bà hạnh phúc đến mức nào. Về thăm mẫu thân lần này, Chu Diệu Tông cũng đem theo hạ chiếu của hoàng đế, muốn lập cho mẹ “đền thờ trinh tiết”. Thế nhưng, mẫu thân chàng nghe vậy lại tỏ vẻ bất an.

Chu Diệu Tông gặng hỏi mẫu thân thì bà bèn chia sẻ sự tình. Chuyện là, vợ thầy giáo Trương Trung Cử của chàng qua đời đã lâu, mẫu thân chàng cùng Trương lão sư thường hay nói chuyện tâm giao và giúp đỡ nhau trong cuộc sống, dần dần đã nảy sinh tình cảm. Mẫu thân chàng định bụng đợi chàng trở về lần này sẽ bàn chuyện hôn nhân của bà với Trương Trung Cử.

Chu Diệu Tông vừa nghe xong, liền ngã quỵ, chàng vội quỳ trên mặt đất, khóc mà nói rằng:

“Mẹ ơi! Nếu người thật sự làm vậy, con đây phạm phải ‘tội khi quân’, họ hàng cũng phải chịu tội chu di cửu tộc”.

Lúc này, mẫu thân chàng lệ rơi không ngớt. Bởi vì, thân nữ nhân một mình gánh vác cả gia đình, thật không dễ dàng chút nào, con trai đi học, trong nhà không có ai hàn huyên tâm sự, trong tâm bà vừa khổ vừa khó, ai có thể hiểu được đây? Nghĩ tới nghĩ lui, bà thở dài một tiếng: “Hết thảy đều do mệnh trời đã định“.

Nói xong, bà cởi bỏ tấm áo choàng mặc trên người ra, giao cho Chu Diệu Tông, nói: “Con trai à, con vì mẹ mà một lần hiếu đạo, ngày mai, hãy giúp ta đem cái áo này giặt sạch, nếu như đến buổi tối, áo này khô, ta đây sẽ không lấy chồng; còn nếu như vẫn ẩm ướt, vậy thì con cũng đừng quản chuyện này nữa”. Chu Diệu Tông chẳng biết phải làm sao, đành phải đồng ý làm theo.

Sang ngày thứ hai, thời tiết nắng ráo sáng sủa, Chu Diệu Tông giặt chiếc áo choàng của mẫu thân, trong lòng rất cao hứng, thầm nghĩ, đừng nói một cái áo, mười cái áo, cũng có thể phơi khô. Tuy nhiên, thật là ngoài ý muốn, khi chàng đem chiếc áo giặt xong ra sân phơi, trời vừa mới nắng, bỗng mây đen ùn ùn kéo tới, chỉ một lúc sau, trời mưa to, hơn nữa mưa đến nửa đêm cũng không ngớt. Bởi vậy, cái áo này không những chẳng khô, đến cuối cùng, so với lúc vừa mới giặt lại còn ẩm ướt hơn!

Lúc này, mẫu thân của Chu Diệu Tông nói: “Con trai à, ‘trời phải mưa, gái phải lấy chồng’, đó là Thiên ý không thể làm trái!”. Chu Diệu Tông trong lòng nặng trĩu, rối như tơ vò, nhưng việc đã tới nước này chàng cũng không thể làm gì khác.

Trở lại kinh thành, Chu Diệu Tông kể chi tiết chuyện hôn sự của mẫu thân cùng Trương Trung Cử lão sư, chuyện mẫu thân để cho chàng giặt áo đem phơi, rồi chuyện trời mưa … Chàng đem kể hết cho hoàng thượng nghe, thỉnh hoàng thượng trị tội. Hoàng thượng nghe xong, cũng rất lấy làm kỳ lạ, rồi nói: “Trời phải mưa, gái phải lấy chồng, đây là ông trời tác hợp, vậy thì phải thuận tình cho mẹ ngươi đi thôi”.

Từ đó về sau, mọi người liền đem câu nói: “Trời phải mưa, gái phải lấy chồng“, để thể hiện sự kính trời phụng mệnh, và muốn nhắc nhở rằng: Là Thiên ý, con người không cách nào xoay chuyển.

Hoàng Sâm, dịch từ kannewyork.com