Vì sao người xưa lại sử dụng “trâu sắt” và “gà đá” để trấn hồng thủy?

Dọc bờ hồ Hồng Trạch và sông Đại Vận Hà ở Giang Tô, nếu để ý sẽ thấy có những con trâu sắt được bố trí để trấn giữ, ngăn cản nước lũ. Chúng được bày trí nằm phủ phục, đầu sừng ngẩng cao, mắt mở trừng trừng, vô cùng uy nghiêm. Tại sao người xưa lại làm như vậy?

Trước hết, trâu sắt được làm bằng kim loại nên sẽ mang thuộc tính của “Kim”. Trong thuyết Ngũ hành cổ xưa có câu nói “Kim khắc Mộc”, Mộc ứng với phía Đông, Thần thú phía Đông là rồng, vì vậy Kim có thể khắc “Giao long”, bắt nó phải ẩn mình. Giao long thường thích làm mưa làm gió, gây ra nạn lũ lụt, nhưng khi có “Kim” sẽ khiến nó phải ẩn náu, từ đó tránh xảy ra lũ lụt.

Thứ hai, trâu thuộc hành Thổ. Thời Trung Quốc cổ đại, phương vị sẽ tương ứng Ngũ hành, vì vậy mới có câu “Đông Mộc, Nam Hỏa, Tây Kim, Bắc Thủy, Trung Thổ”. Trâu là “súc sinh trung tâm”, đương nhiên nó thuộc Thổ, Thổ có thể chặn được Thủy.

Ngoài ra, trong thần thoại cổ đại Trung Quốc, trâu được coi là tượng trưng cho trái đất và là tải thể của trái đất. “Chu lễ” có viết: “Trâu có thể chở các loại đất”. Trong một số thần thoại cổ đại, trâu chính là bệ đỡ trái đất. Trái đất được trâu dùng sừng nâng lên, khi một sừng mỏi thì sẽ đổi sang sừng khác, trong thời điểm thay thế này, trái đất sẽ rung chuyển, đó chính là động đất. 

Ở An Dương, Hà Nam đã từng khai quật được 2 con thú điêu khắc bằng đá hoa cương thời nhà Ân Thương cũng lấy trâu làm giá đỡ, biểu thị chức năng chở đất của trâu. Vì trâu là linh thú, nên được ban cho công năng trấn Thủy quái và áp chế Giao long.

Tư tưởng cho rằng trâu sắt có thể trấn áp lũ lụt có lẽ bắt nguồn từ thời nhà Đường. Cũng có một truyền thuyết vào thời nhà Minh rằng Lưu Bá Ôn đã bày trận “9 trâu 2 hổ 1 gà” để trấn hồng thủy. Dân chúng ở nhiều nơi vào thời nhà Thanh đều tin vào điều này, nên ở hai bờ lưu vực sông đều đúc trâu sắt để tránh lũ lụt xâm lấn.

Ở những vùng ngập lụt nặng, ngoài việc đúc trâu sắt để chống lũ, thường được bày trí cùng gà trống bằng đá đang há miệng. Người ta nói rằng gà trống xây bằng đá cũng có thể chống lại lũ lụt. Vì sao lại như vậy? Vì gà trống có thể tương thông với mặt trời, là động vật có linh khí, mang nhiều dương khí. 

Gà trống gáy nghĩa là trời bắt đầu hửng sáng, mặt trời mọc, những thứ xấu xa thuộc âm tính sẽ tan biến. Vì vậy trong dân gian gà trống được coi là vật trấn yểm trừ tà, tiêu tán âm khí. Lũ lụt là do Thủy quái gây ra, mang âm tính, nên gà trống có thể ngăn cản lũ lụt xuất hiện.

Truyền thuyết “9 trâu 2 hổ 1 gà”

Hồ Hồng Trạch thuở ban đầu là một hồ nước phẳng lặng. Truyền thuyết kể rằng một năm nọ, một con yêu long đến hồ Hồng Trạch, kể từ đó hồ Hồng Trạch và núi Đại Thanh bên hồ đã mất đi sự yên bình vốn có.

Yêu long hô mưa gọi gió, gây mưa bão mịt mùng, khiến nước hồ dâng cao, đánh lật thuyền lớn, làm đứt lưới đánh cá, thỉnh thoảng còn đến núi Đại Thanh làm việc ác, khiến cho ngư dân trên hồ và dân chúng sống bên bờ hồ hoảng sợ, ca thán liên miên, ngày đêm không được yên ổn.

Lão Tử thấy yêu long hành ác đa đoan, lúc đầu nhẹ nhàng khuyên bảo, nhưng yêu long không hối cải, thế là Lão Tử dâng tấu lên Ngọc Đế. Ngọc Đế liền sai 2 con hổ và 10 con trâu đi đánh yêu long. Đánh nhau bảy bảy bốn chín ngày, yêu long bị đánh bại và chạy trốn vào Long cung dưới nước.

Sau đó, Ngọc Hoàng sai một con gà trống to đứng trên đỉnh cao nhất, cứ thấy yêu long xuất hiện là gáy lên thật to, đánh thức hổ và trâu, không cho yêu long ra ngoài tác oai tác quái, gây sóng to gió lớn.

Sau khi luyện đan đắc đạo, Lão Tử cưỡi một con trâu xanh bay lên trời. 9 trâu 2 hổ 1 gà đã được bỏ lại trong hồ Hồng Trạch, để bảo vệ núi rừng và hồ Hồng Trạch tránh khỏi tai ương.

Theo truyền thuyết này, khi bức tường kè bằng đá của hồ Hồng Trạch được xây dựng, chín con trâu và hai con hổ được đúc từ gang trong thời kỳ Khang Hy, đã được đặt trong khu vực nguy hiểm của kè, hiện chỉ còn năm con trâu sắt được bảo tồn, trở thành một trong những cảnh quan của hồ Hồng Trạch.

Tuệ Tâm (Theo Secretchina)