Từ câu chuyện “quả lê chín quá” ngẫm về trí tuệ của đời người

Vào cuối thời nhà Thanh, có một tiệm bán mứt lê ở quận Áp Bắc, Thượng Hải kinh doanh rất lớn, đặt tên là Thiên tri đạo (Trời biết rõ). Đối diện với tiệm “Thiên tri đạo” là một tiệm trái cây nhà họ Ô. Sở dĩ tiệm “Thiên tri đạo” này trở nên nổi tiếng, cũng là nhờ cửa tiệm trái cây họ Ô đã tạo cho họ ‘cơ hội’.

Vào năm Quang Tự thứ tám, cửa hàng hoa quả nhà họ Ô có vận chuyển 50 quả lê đi từ Lai Dương, Sơn Đông đến quận Áp Bắc, Thượng Hải.

Vì đi đường dài nên quả lê có bị trầy xước vài chỗ, rồi sau 1 trận mưa thì bắt đầu bị chín quá khi vận chuyển đến nơi. Dù phơi nắng và bóc vỏ thế nào cũng không bán được.

Đối diện cửa hàng nhà họ Ô, có một cửa hàng nhỏ nọ do 2 vợ chồng nghèo làm chủ, hôm ấy đang không có đồ ăn, lại thấy nhiều quả lê chín quá bị vứt đi như vậy, họ liền mừng rỡ nhặt về, gọt vỏ, khoét đi những chỗ bị chín quá vất đi rồi ăn, khi ăn lê thì thấy có vị rất ngọt. Họ bèn nghĩ ra cách là cắt quả lê thành từng miếng nhỏ và bán 1 miếng với giá 5 đồng.

Thấy có tiềm năng, 2 vợ chồng nọ bèn đến cửa hàng hoa quả nhà họ Ô để mua một giỏ lê chín quá. Dù sao thì lê bị chín quá cũng chẳng đáng tiền, nên nhà họ Ô cũng bán rẻ cho họ.

Mỗi khi mua nhiều quá, hai vợ chồng sẽ cắt lê, cho vào hũ lớn ngâm với đường, như vậy sẽ ngon hơn, một khi mang ra chợ bán thì sẽ bán rất đắt hàng.

Sau đó việc kinh doanh ngày càng làm ăn nên, hai vợ chồng đi thu mua lê chín quá ở khắp nơi, đem về gọt vỏ cho vào nồi nấu để lấy nước lê, làm kẹo.

Không có lê để ăn trong mùa xuân, người ta đều muốn mua kẹo mứt lê để ăn, từ đó kẹo mứt lê bỗng trở thành một sản phẩm nổi tiếng ở miền nam.

Vào năm thứ hai, khâm sai đại thần của triều đình đến thăm quận Áp Bắc, Thượng Hải, ông ta nghe đồn kẹo mứt lê của 2 vợ chồng này rất ngon, nên đến mua nếm thử, khi ăn thì thấy quả là vị vừa chua chua ngọt ngọt, rất thơm ngon. Sau đó ông ta mang kẹo đến Bắc Kinh để dâng lên Từ Hy Thái hậu.

Từ Hy đang bị ho, sau khi ăn xong cảm thấy hương vị thực sự rất ngon, vì vậy bà đã ra lệnh cho hai vợ chồng tiến cống kẹo mứt lê cho bà.

Lúc này hai vợ chồng ngày càng nổi tiếng, chính thức mở tiệm mứt lê.

Chủ tiệm trái cây nhà họ Ô âm thầm dò hỏi, cuối cùng biết được mấy viên kẹo mứt lê này được làm từ quả lê chín quá, ông ta trong lòng ghen ghét, đố kỵ, nhưng lại sợ đắc tội với hoàng thượng.

Đến tối, ông ta liền viết một mảnh giấy có dòng chữ “Thiên tri đạo” nghĩa là “Trời biết rõ”, dán lên cửa tiệm mứt lê của hai vợ chồng.

Ngày hôm sau, hai vợ chồng nhìn thấy dòng chữ “Thiên tri đạo”, họ sững sờ một lúc, và biết rằng hẳn là có người muốn gây chuyện.

Người chồng cười nói: “Tôi đang nghĩ đến cái biển hiệu. Hôm nay thật vui khi có người viết chữ và mang đến cửa. Kẹo mứt lê ở tiệm nhà ta, đến cả hoàng thượng cũng ăn rồi, hoàng thượng là thiên tử. Nên gọi là ‘Thiên tri đạo’. Tôi sẽ dùng 3 từ này làm biển hiệu!”

Nói xong người chồng đi viết một tấm biển rất lớn để dòng chữ “Thiên tri đạo”, người đến xem đều tò mò hỏi, biết rằng hoàng thượng và thái hậu đều rất thích ăn kẹo mứt lê ở đây, do vậy, công việc làm ăn của họ lại càng ngày càng khấm khá hơn nữa.

Chủ tiệm trái cây họ Ô không chửi được người ta, trái lại còn làm cho công việc kinh doanh của người ta ngày càng phát đạt, đã vậy dòng chữ mà ông ta viết để trút giận còn đang được họ tận dụng, điều này khiến ông ta càng thêm tức giận. 

Ông ta lại tiếp tục vẽ một con rùa đen, với đầu rụt vào trong bụng, ý nói “không biết xấu hổ” vẽ lên trước cửa tiệm mứt lê.

Ngày hôm sau, hai vợ chồng tiệm mứt lê xem xong liền sửng sốt, sau đó họ đồng thời nói: “Hãy sử dụng con rùa đen làm thương hiệu. Kẹo mứt lê có thể trị khỏi ho và kéo dài tuổi thọ, rùa cũng trường thọ”. 

Từ đó, thương hiệu này bỗng chốc đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của Thượng Hải.

Chủ tiệm trái cây nhà họ Ô, là một người thông minh, suy nghĩ sâu cay và nhiều thủ đoạn, nhưng sự thông minh này của ông ta lại thiếu tầm nhìn xa, vì lợi ích nhỏ nhặt mà phá vỡ nguyên tắc làm người, cuối cùng khéo lại biến thành vụng, sau đó dần thất bại.

Còn cặp đôi ở tiệm mứt lê là một cặp có trí tuệ lớn của bậc cao nhân. Cho dù chủ tiệm trái cây có hành động xấu hay khiêu khích như thế nào, họ vẫn không lay chuyển, với lòng khoan dung, nhân hậu và thiện lương, chỉ nhìn vào bản thân, làm tốt việc của chính mình.

Từ đó có thể thấy trí huệ thật sự là gì? Chính là có thể coi mỗi ngăn trở và âm mưu là một cơ hội, để trải đường cho cái lợi và tránh cái hại. Ngay cả khi người khác giẫm đạp lên bạn, bạn vẫn có thể không sợ bị bẽ mặt, nhân lúc người đó giơ chân lên, mà nắm lấy giày của người ta. 

Đây mới chính là trí huệ thật sự! Hơn nữa còn là đại trí huệ, trí huệ đỉnh cao!

Chúc Di (Theo Secret China)