Trung Quốc bị cô lập ở Đối thoại Shangri-La

Trung Quốc đã có lập luận ngang ngược về việc quân sự hóa biển Đông khiến đoàn nước này hứng chịu nhiều chỉ trích và cảm thấy lạc lõng tại diễn đàn an ninh khu vực ở Singapore.

Cuộc khẩu chiến nổ ra giữa Trung Quốc và Mỹ tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La được tổ chức ở Singapore cuối tuần qua cho thấy Trung Quốc đã đưa ra những yêu sách phi lý đến mức nào trên biển Đông cũng như tình thế bị cô lập của họ giữa những tiếng nói về an ninh khu vực, theo SCMP.

Sau khi bị Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis chỉ trích về các hành động quân sự hóa trên biển Đông, Trung tướng Hà Lôi (He Lei) dẫn đầu đoàn đại biểu nước này tới diễn đàn Shangri-La tuyên bố, chính Mỹ mới là bên quân sự hóa biển Đông bằng cách điều tàu chiến thực hiện các hoạt động tuần tra tự do hàng hải.

Hà Lôi – Phó giám đốc Học viện Khoa học Quân sự Trung Quốc cho rằng, việc triển khai binh sĩ và vũ khí trên các đảo ở biển Đông là “nằm trong quyền chủ quyền của Trung Quốc và được luật pháp quốc tế cho phép”. Tướng Hà thậm chí còn so sánh việc đưa quân tới các tiền đồn trên Biển Đông cũng giống như việc Trung Quốc triển khai lực lượng đồn trú sau khi tiếp quản Hong Kong năm 1997, nhằm thể hiện cái gọi là “chủ quyền” của Bắc Kinh trong khu vực.

Điều này đi ngược lại thực tế kết quả vụ kiện của Philippines về yêu sách “đường 9 đoạn” của Trung Quốc. Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) tại Hague tháng 7/2016 đã bác bỏ hoàn toàn cái gọi là “chủ quyền lịch sử” mà Trung Quốc áp đặt trong phạm vi “đường 9 đoạn” lên Biển Đông.

Theo các chuyên gia phân tích quốc tế, đây là lần đầu tiên Trung Quốc công khai thừa nhận kế hoạch triển khai lực lượng, khí tài tới các đảo tự nhiên và nhân tạo bồi đắp phi pháp thuộc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tuyên bố này của tướng Hà đi ngược lại cam kết của Chủ tịch Tập Cận Bình đưa ra năm 2015 rằng Bắc Kinh không có kế hoạch lập các căn cứ quân sự ở biển Đông.

Việc Trung Quốc phản bội chính cam kết của mình trong việc không quân sự hóa biển Đông đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của nhiều đại biểu dự diễn đàn an ninh khu vực Shangri-La, nơi có sự tham gia của các bộ trưởng quốc phòng và quan chức quân sự cấp cao đến từ hơn 50 quốc gia.

Đằng sau cuộc đấu khẩu trên hội trường, các đại biểu đoàn Trung Quốc phàn nàn rằng họ gặp nhiều bất lợi tại diễn đàn và cảm thấy bị cô lập khi tiếng nói của mình không được ai để ý đến.

“Mỹ đã tạo ra chủ đề lớn với những từ khóa như ‘trật tự dựa trên pháp luật’, ‘tự do hàng hải và hàng không’ hay ‘quân sự hóa’, những cụm từ mà ai cũng biết là nhắm vào Trung Quốc“, thiếu tướng về hưu Diêu Vân Trúc (Yao Yunzhu), một thành viên trong đoàn Trung Quốc, phát biểu.

Tướng Diêu cho biết các quan chức quân sự Trung Quốc rất bực bội khi tìm cách giao tiếp với các đại biểu phương Tây vì rào cản ngôn ngữ cũng như bất đồng trong quan điểm về biển Đông.

Cũng trong khuôn khổ Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp và Anh hôm 3/6 tuyên bố sẽ đưa tàu chiến vào biển Đông để thách thức sự hiện diện quân sự đang ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc tại khu vực. Đây là một diễn biến mới đáng chú ý liên quan đến biển Đông.

Theo SCMP, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly thông báo, nhóm đặc nhiệm hàng hải Pháp cùng với trực thăng và tàu Anh sẽ tới thăm Singapore vào tuần tới. Hai bên sẽ tiến vào “một số khu vực nhất định” của biển Đông. Dù không chỉ đích danh Trung Quốc, bà Parly dự báo khả năng chạm trán quân sự khi đưa tàu chiến vào vùng biển này.

Trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Anh Gavin Williamson cho biết sẽ cử 3 tàu chiến tới biển Đông trong năm nay để chống lại ảnh hưởng xấu và duy trì trật tự luật lệ một cách dài hạn trong khu vực. “Chúng tôi muốn nói rõ rằng các quốc gia phải chơi theo luật, và họ sẽ chịu hậu quả nếu không làm vậy”.

Ngay sau đó, đại tá Zhou Bo – giám đốc Trung tâm Hợp tác An ninh thuộc Bộ Quốc phòng Trung Quốc cảnh báo, “các thực thể của Trung Quốc không nằm trên tuyến hàng hải quốc tế thông thường, nên nếu họ cố tình đi vào phạm vi 12 hải lý, Trung Quốc sẽ xem hành động đó là khiêu khích“.

Trước những diễn biến trên, Andrei Chang, tổng biên tập tạp chí quân sự Kanwa Asia Defence ở Canada, cho rằng Trung Quốc dường như đã nhận ra rằng họ đã đến lúc phải “bỏ mặt nạ” vì không thể tiếp tục che giấu bản chất hành động quân sự hóa của mình trên biển Đông.

“Những bức ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đã thúc đẩy quá trình quân sự hóa các đảo nhân tạo để biến chúng thành căn cứ hải quân, không quân trong tương lai“, Chang nói bên lề Đối thoại Shangri-La. “Những cơ sở, công trình gắn thiết bị radar trên các đảo nhỏ không phải cho mục đích dân sự, mà là những tổ hợp quân sự quy mô lớn“.

Tú Văn (t/h)