Triều Tiên thử hạt nhân có liên quan đến đấu đá nội bộ Trung Quốc?

Ngày 03/09, truyền hình quốc gia Triều Tiên thông báo nước này đã thực hiện thành công vụ thử hạt nhân lần 6. Theo các chuyên gia, vụ thử này có thể liên quan đến đấu đá nội bộ Trung Quốc trước thềm Đại hội 19.

Hôm 03/09, chỉ vài giờ trước khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có bài phát biểu quan trọng tại hội nghị thượng đỉnh BRICS trước đại diện các nước Brazil, Nga, Ấn Độ và Nam Phi, thì Triều Tiên bất ngờ tuyên bố thử thành công bom nhiệt hạch, thu hút toàn bộ sự chú ý của dư luận, theo Washington Post.

“Chúng ta đều biết rằng Chủ tịch Tập sắp phát biểu tại BRICS, nhưng Triều Tiên lại chọn thời điểm này để tiến hành vụ thử, đặc biệt là thử bom nhiệt hạch (bom H). Thật không thể tưởng tượng nổi!”, Cheng Xiaohe, chuyên gia Triều Tiên tại Đại học Renmin ở Bắc Kinh, nói.

Giới chuyên gia cho rằng vụ thử bom H này của Triều Tiên diễn ra vào thời điểm vô cùng nhạy cảm khi ông Tập đang phải chịu sức ép rất lớn từ Mỹ về việc phải phản ứng trước những hành vi khiêu khích của Triều Tiên, đồng thời cũng đang trong lúc phải chuẩn bị cho kỳ đại hội đảng quan trọng sắp diễn ra.

“Trung Quốc đang bị dồn vào chân tường”, Cheng nói. “Tôi cảm thấy lo sợ trước những gì chúng tôi đang đối mặt. Chúng tôi đang đứng trước một cuộc thách đấu”.

Ông Tập rõ ràng không muốn bị thách thức, bởi Đại hội 19 Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) diễn ra vào ngày 18/10 sẽ là thời khắc quan trọng trong nhiệm kỳ của ông Tập. Đây là cơ hội để ông chứng tỏ quyền lực của mình cũng như đưa ra kế hoạch lãnh đạo cho những năm tiếp theo. Trung Quốc đã mất nhiều năm để chuẩn bị cho Đại hội này và gần như không có gì có thể thay đổi được nữa.

Trong quá trình chuẩn bị đó, truyền thông nhà nước Trung Quốc liên tục ca ngợi khả năng lãnh đạo của ông Tập, kêu gọi đội ngũ quan chức học tập và áp dụng “tư tưởng ngoại giao” của ông. Truyền hình Trung Quốc phát loạt phim tài liệu dài 6 tập kể về “các thành tựu đối ngoại nổi bật” của Chủ tịch Tập.

Vào thời điểm đó, một quả bom hạt nhân phát nổ gần biên giới có thể đe dọa phá hỏng mọi thứ. “Khi Đại hội 19 đang đến gần, vụ thử hạt nhân này là điều Trung Quốc ít mong đợi nhất”, Adam Cathcart, giảng viên Đại học Leeds ở Anh, bình luận. “Bạn có một quả bom phát nổ và làm lung lay bục phát biểu của mình”.

Hậu quả đầu tiên mà Trung Quốc hứng chịu sau vụ thử hạt nhân của Triều Tiên chính là phản ứng quyết liệt đến mức bất ngờ của Mỹ. Trong khi truyền thông Trung Quốc cố tập trung sự chú ý của dư luận vào ông Tập, Tổng thống Mỹ Donald Trump lập tức đăng lên Twitter rằng Triều Tiên đã trở thành “một mối đe dọa và nỗi hổ thẹn lớn của Trung Quốc”.

Ông Trump sau đó tuyên bố Mỹ đang xem xét việc cắt thương mại với tất cả những nước có quan hệ làm ăn với Triều Tiên, trong đó có thể có cả Trung Quốc. Khi được hỏi về tuyên bố này của ông Trump, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho rằng điều đó là “không thể chấp nhận được”.

Theo các chuyên gia, nếu Mỹ chấm dứt hoạt động thương mại với Trung Quốc, nền kinh tế thế giới nói chung và Trung Quốc nói riêng sẽ hứng chịu một đòn nặng nề. Hiện chưa rõ đây chỉ là tuyên bố nhất thời của ông Trump hay chính sách mới mà Mỹ sẽ áp dụng trong thời gian tới nhằm đối phó với Triều Tiên.

Đây không phải lần đầu tiên Triều Tiên thực hiện hành vi khiêu khích ngay trước thời điểm trọng đại của Trung Quốc. Hồi tháng 5, chỉ vài giờ trước khi ông Tập đăng đàn phát biểu về “Vành đai và Con đường”, sáng kiến nổi bật trong chính sách đối ngoại của ông, Triều Tiên bất ngờ phóng một tên lửa đạn đạo xuống biển Nhật Bản, châm ngòi cho phản ứng giận dữ trong khu vực và trên thế giới.

Trung Quốc hiện tại có phải là đồng minh Triều Tiên?

Cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân trong thời gian dài nắm quyền lực tại Trung Quốc từ năm 1989 – 2002 đã xây dựng lực lượng vây cánh rộng lớn, đông đảo từ khắp trung ương đến cả các địa phương.

Chính vì vậy, từ năm 2002 – 2012, mặc dù ông Hồ Cẩm Đào là người chấp chính, nhưng Giang Trạch Dân mới là người kiểm soát Trung Quốc bằng ‘hệ thống tay chân’ của mình. Song song đó, Giang Trạch Dân còn vươn vòi bạch tuộc ra bên ngoài TQ, hậu thuẫn kinh tế lẫn khoa học kỹ thuật cho Triều Tiên, thúc đẩy nước này phát triển vũ khí hạt nhân, mục đích là sử dụng Triều Tiên để ngăn cản tầm ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới.

Cho đến tận 2012, khi ông Tập Cận Bình chấp chính, đã thực hiện chiến dịch đả hổ phòng chống tham nhũng, liên tục thanh trừ thế lực của Giang Trạch Dân, cuộc đấu đá nội bộ giữ phe Tập và phe Giang diễn ra khốc liệt từ năm 2012 cho đến tận bây giờ.

Đồng thời với việc ông Tập ngày càng chiếm ưu thế trong cuộc chiến tranh giành quyền lực trong nội bộ ĐCSTQ, thì chính sách ngoại giao với Mỹ cũng như chính sách trong mối quan hệ với Triều Tiên thể hiện sự đối ngược rõ ràng so với chính sách trước đó của Giang Trạch Dân. Vì thế mối quan hệ giữa ông Tập Cận Bình và Kim Jong-un là đối đầu.

Ông Trump từng nghĩ Trung Quốc có thể giải quyết vấn Triều Tiên một cách dễ dàng. Nhưng trong chuyến viếng thăm Mỹ, ông Tập Cận Bình đã nói với ông Trump rằng, Trung Quốc không có sức ảnh hưởng lớn đến Triều Tiên như thế giới vẫn nghĩ.

Kim Jong Un cũng từng nói Trung Quốc đã phản bội Triều Tiên, khúm rúm trước Mỹ. Quan hệ giữa Triều Tiên và Trung Quốc hiện tại dưới sự lãnh đạo của ông Tập hoàn toàn không phải là đồng minh, mà là đối kháng.

Và đằng sau các sự kiện “Triều Tiên thử vũ khí hạt nhân, phóng tên lửa đạn đạo” đều có thể có sự tác động của phe Giang Trạch Dân, mục đích như đã nói chính là làm xấu quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc, gây khó dễ cho ông Tập Cận Bình.

Lê Hiếu tổng hợp