Những người phụ nữ nổi tiếng của thành Ba Tư

Dưới đây là một số phụ nữ quyền lực nhất của thành Ba Tư xưa.  Phụ nữ ở Ba Tư rất được tôn trọng và kính nể, họ thường giữ những vị trí quan trọng và có ảnh hưởng lớn trong hoàng cung. Vai trò quan trọng của phụ nữ Ba Tư cổ đại còn làm cho cả những người Hy Lạp và La Mã vừa kinh sợ vừa bị quyến rũ.

Triều đại Arsacid

1. Artadokht – Thời vua Artabanus IV (80- 81 SCN) 

Artadokht. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Artadokht trong tiếng Ba Tư có nghĩa là “cô gái tinh khiết và có đạo đức”, được tạo thành từ Arta (tinh khiết) và dokht (cô gái). Artadokht là tên của một người phụ nữ trong lịch sử Iran cổ đại, người làm việc như một nhà kinh tế học và thủ quỹ của đế chế Parthia. Trong bức tranh, bà mặc trang phục truyền thống của quý bà Parthia.

2. Sura – Thời vua Artabanus V (213 – 224 SCN)

Sura, công chúa của Đế Quốc Parthia. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Sura là một trong những nữ anh hùng vĩ đại nhất trong lịch sử Ba Tư, một thiên tài chiến lược và quân sự. Bà là một trung tướng của Đế quốc Parthia, con gái của vua Artabanus thứ V, vị vua cuối cùng của Đế Quốc Parthia. Sura là một người Ba Tư yêu nước dũng cảm và là cánh tay phải đắc lực của cha. Chiến thuật chính của bà là không tấn công kẻ địch trước khi làm họ suy yếu và kiệt sức. Cái tên “Sura” có nghĩa là “Mặt hoa”.

Triều đại nhà Sassanid

Vương triều Sassanid được xem là một trong những thời đại quan trọng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Iran. Thời đại này chứng kiến đỉnh cao của nền văn minh Ba Tư và là đế quốc hùng mạnh cuối cùng của người Ba Tư trước cuộc càn quét của những người Hồi giáo. Ba Tư gây ảnh hưởng rất lớn đến đế quốc La Mã lừng danh trong thời kì Sassanid và La Mã dành cho Ba Tư một vị thế ngang bằng mình.

1. Azadokht – Thời hoàng đế Shapour I (241 – 272)

Azadokht, người vợ khôn ngoan của Shapour Đại Đế. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Azadokht là hoàng hậu của Ba Tư, người vợ khôn ngoan của Shapour Đại Đế. Bà đã thành lập Jondi Shahpur, một trung tâm quan trọng cho các bậc học cao hơn cùng với chồng mình. Azadokht không phải là một nữ chiến binh, nhưng bà lại rất giỏi dùng kiếm. Cái tên ” Azadokht ” có nghĩa là: Cô gái tự do.

2. Parin – Thời vua Qobad I (488 – 496)

Công chúa Parin. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Công chúa Parin là một chính trị gia người Ba Tư dưới triều đại nhà Sassanid, con gái của Hoàng đế Kavadh I (Qobad). Bà là cố vấn luật pháp cho vương triều Sassanid và là một nữ chính trị gia thông minh, tự tin. Bà thường tham dự các cuộc thương thảo với tiết độ sứ để ngăn ngừa các cuộc xung đột không cần thiết với Đế chế La mã. Tên “Parin” có nghĩa là: Tương tự như một thiên thần.

3. Apranik

Tư lệnh Apranik. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Apranik là tư lệnh quân đội nhà Sassanid, con gái của Piran, vị tướng vĩ đại dưới thời vua Yazdgird đệ tam. Bà chiến đấu dũng mãnh dưới vai trò là tướng chỉ huy quân đội chống lại người Ả rập Hồi Giáo, hạ được nhiều tướng lĩnh Hồi Giáo và gây ra nhiều thiệt hại cho quân Ả rập hung tợn. “Apranik” có nghĩa là “con gái của bậc lão luyện”.

Biểu tượng của phái nữ trong cuộc kháng chiến của người Ba Tư

Apranik là một chỉ huy cao cấp của quân Sassanid. Bà quyết định trở thành một chiến binh chuyên nghiệp để nối nghiệp cha mình – Tướng Piran, là một tướng Ba Tư nổi tiếng. Và khi người Ả Rập xâm lăng, Piran giống như một tảng đá vững chãi ngáng đường quân địch. Thời thơ ấu của Apraik gắn liền với quân đội.

Bà là cánh tay phải đắc lực của cha, và lòng yêu nước mãnh liệt lớn dần qua thời niên thiếu đã thôi thúc Apraik trở thành một chiến binh. Thế rồi Apranik gia nhập Quân đội Ba Tư hùng mạnh. Điều này là nhờ sự xứng đáng của bà, chứ không phải do ảnh hưởng của cha mình. Apranik từng bước tiến bộ, sau khi kết thúc quá trình rèn luyện, bà đã được thăng cấp từ một chức sĩ quan nhỏ, lên một vị chỉ huy quyền lực của Quân đội Ba Tư.

Khi quân Ả Rập tràn vào lãnh thổ Ba Tư, Apranik đã chỉ huy một tiểu đoàn lớn quân đội của cha. Chiến thuật của bà là vừa đánh vừa rút lui, nhằm tiêu hao sinh lực của quân đoàn viễn chinh. Khi đã chắc chắn thời cơ, bà khởi động 1 cuộc chiến toàn diện nhằm quét sạch những “con chuột sa mạc” xâm lăng. Trong nhiều năm sau đó, quân đội Hồi Giáo Ả Rập đã gặp rất nhiều khó khăn với chiến thuật “Vừa đánh vừa lui” của nữ tướng này.

4. Nữ hoàng Purandokht

Nữ hoàng Purandokht là quốc vương thứ 24 của nhà Sassanid ở Ba Tư, trị vì từ năm 629 – 632. Bà là con gái của hoàng đế Khosrow II và chị gái của Azarmidokht. Cha bà bị lật đổ và sát hại năm 628 bởi một nhóm tầng lớp quý tộc, việc này đã mở ra một giai đoạn bất ổn trong đế quốc. Khi Purandokht lên ngôi, bà cố gắng nhanh chóng mang lại sự ổn định cho đất nước.

Sự ổn định này được đem lại là nhờ một hiệp ước hòa bình với Đế chế Byzantine, công cuộc khôi phục đế chế thông qua thực hiện công lý, xây dựng lại cơ sở hạ tầng, giảm thuế và đúc tiền xu. Bà đã cam kết hồi sinh sự uy tín của cha mình, trong suốt thời trị vì của bà, đế quốc Sasania đã phát triển đến mức tốt nhất có thể. Tuy nhiên, bà hầu như không thành công trong nỗ lực khôi phục lại quyền lực của hoàng cung đã bị suy yếu đáng kể bởi cuộc nội chiến, và bà đã thoái vị. Cái tên “Puran-dokht” có nghĩa là: Cô gái xinh đẹp.

5. Shirin Shahbanu

Nữ hoàng Shirin Shahbanu. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Shirin Shahbanu là nữ hoàng của Đế chế Ba Tư, vợ của vua Khosrow Parviz trị vì từ năm 590-628. Shirin từng là một công chúa theo đạo Cơ-đốc giáo. Bà cuối cùng đã đồng ý kết hôn với vua Khosrow sau một loạt câu chuyện lãng mạn và anh hùng, như việc giải cứu bà khỏi một con sư tử. Câu chuyện tình yêu lịch sử của họ đã được các học giả Ba Tư mô tả còn lãng mạn hơn. Trong thời trị vì của mình, vua Khosrow Parviz đã cho xây dựng một số cung điện tráng lệ ở tỉnh Kermanshah (phía Tây Iran) và đặt tên là Shirin, hoàng hậu của mình. Cái tên “Shirin” có nghĩa là: Cảm giác ngọt ngào.

6. Công chúa Turandokht Sassanid

Công chúa Turandokht Sassanid. (Tranh: iranpoliticsclub.net) 

Turandokht Sassanid là công chúa xinh đẹp của Ba Tư trong thời đại nhà Sassanid. Bà là con gái của vua Khosrow Parviz (trị vì từ năm 591 – 628 và em gái của Azarmidokht và Purandokht. Truyền thuyết về Công chúa Turandokht (Turandot) rất nổi tiếng ở Châu Âu và được lấy từ bộ sưu tập truyện của Ba Tư: Nghìn lẻ một đêm. Sau này bà đã trở thành biểu tượng của sự cao quý. Tên “Turandokht” có nghĩa là: Con gái của miền đất Turan.

7. Azad (Thế kỷ 8 SCN)

Nữ chiến binh Azad. (Tranh: iranpoliticsclub.net)

Một chiến binh lãnh đạo phiến quân du kích tập hợp từ nhiều thành phần miền Bắc xứ Ba Tư, bà cùng quân đội của mình trong nhiều năm đã chống lại người Ả Rập trong suốt thời kỳ thuộc địa. Bà thường chiến đấu bằng song kiếm, tuy nhiên khả năng sử dụng cung tên và dao găm của bà cũng rất giỏi. Azad là một ví dụ điển hình về người phụ nữ mạnh mẽ đến từ Gilan.

Khu vực chiến đấu chủ yếu của Azad là vùng đất Daylam (nay thuộc Gilan, Iran). Azad cũng là một Tư lệnh du kích chiến đấu ở vùng ven các bờ biển Caspian ở miền Bắc Iran chống lại người Ả Rập. Bà là một trong những chiến binh tự do nổi tiếng nhất trong cuộc chiến chống lại chế độ cưỡng chế tôn giáo của người Ả Rập. Tên Azad mang ý nghĩa là “tự do”.

Nữ chiến binh Banu Khoramdin

Banu là vợ của Babak Khoramdin (798 – 838), 1 chiến bình Ba Tư tự do, bà đã chiến đấu bên cạnh chồng trong suốt những năm chiến tranh. Sau khi Đế quốc Ba Tư thất bại trước những người Hồi Giáo, Banu và chồng đã lãnh đạo phe Áo Đỏ trong cuộc kháng chiến của người Ba Tư và bà đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.

Buran (Thế kỷ 9 SCN)

Khi Ba Tư trở thành thuộc địa của Đế quốc Hồi giáo dưới thời Abbassids Caliphate. Buran là một quan chức khôn ngoan trong suốt thời gian Ba Tư bị chiếm đóng. Buran nhận ra rằng, khi 1 quốc gia đã trở thành thuộc địa thì việc chiến đấu bằng lưỡi gươm và thanh đao là điều không thể. Người phụ nữ thông minh Buran đã mở ra 1 chiến trường mới, đấu trường chính trị. Thậm chí bà đã trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của người Ả Rập.

Buran đã cung cấp nhiều hàng hóa hơn cho người Ba Tư. Bà thực sự đã chiến đấu ngay trong lòng nhà nước Ả rập. Buran đã dẫn đầu nhiều cuộc cải cách nổi tiếng, khẩu hiệu của bà là “Thay đổi từ bên trong”. Bà đã chiến đấu vì quyền lợi của các dân tộc thiểu số không phải người Ả Rập. Buran là 1 người phụ nữ rất đặc biệt trong thời kỳ này, bà đã làm cuộc sống của nhiều người Ba Tư trở nên dễ dàng hơn ngay trong lòng đế chế Hồi Giáo Ả Rập.

Cái tên Buran của bà có nghĩa là “xinh đẹp”.

TinhHoa tổng hợp