Ngẫm về sự biến dị quan niệm đạo đức từ câu chuyện Bạch Xà

Trong Phật giáo và một số tín ngưỡng Á Đông có nói, thời đại mà chúng ta đang sống là “mạt Pháp”, con cháu của Ma Vương sẽ xuất hiện khắp nơi để tàn hại loài người. Nhưng phương thức của nó lại vô cùng khó đoán, chính là làm biến dị đi quan niệm thiện ác của nhân loại…

Có lần tôi và một người bạn nói chuyện về các truyền thuyết dân gian, tôi hỏi: “Ông có biết chuyện Bạch Xà và Hứa Tiên không?”

Bạn tôi đáp: “Tôi chưa từng xem truyện, nhưng phim thì có xem qua”.

Tôi nói: “Truyện có nhiều bản kể rất khác nhau, lên phim người ta chế tác thêm càng khác nữa. Mà cứ nói về phim cũng được, ông nghĩ nhân vật Pháp Hải hòa thượng là tốt hay xấu?”.

Bạn tôi hỏi lại: “Có phải cái ông sư chuyên đi phá hoại tình cảm của Bạch Xà và Hứa Tiên không?”.

Tôi gật đầu, bạn tôi ngẫm nghĩ hồi lâu rồi đáp: “Cái này không biết nói sao nữa, trong phim người ta làm ông ấy thành nhân vật phản diện, có vẻ rất là ác. Nhưng mà nếu lấy lẽ thường để xét thì ông ấy là pháp sư, trừ yêu diệt quái là bổn phận của ông ấy. Thường thì yêu tinh tiếp cận người là với ý đồ xấu, chứ nói yêu tinh có tình cảm với người thì rất khó tin”.

Tôi mừng rỡ vỗ tay nhẹ một cái, reo lên: “Đúng rồi! Ông nói cũng giống như tôi nghĩ vậy! Người ta thường ham thích những chuyện tình theo lối Liêu Trai mà không nghĩ tới cái quan niệm bại hoại bên trong, người và yêu tinh sao có thể thành hôn với nhau được?

Yêu tinh đến chính là để hại người, nó không có nhân tính như con người, ở gần nó trước sau gì cũng mất mạng, Pháp Hải nhìn thấu điều đó mới tìm cách cứu Hứa Tiên. Đây vốn là câu chuyện cảnh tỉnh người đời nhận thức yêu tà, nhưng thói đời sa sút khiến người ta coi thiện là ác, coi ác là thiện, phim ảnh làm cho Pháp Hải trở thành xấu, còn xà tinh thì cứ như một nữ anh hùng”.

Bạn tôi gật gù ra vẻ tán đồng.

Những năm gần đây phim truyền hình, nhất là phim Trung Quốc, thường theo lối kể về chuyện tình của người và yêu tinh, còn phóng đại lên gấp nhiều lần so với dân gian lưu truyền, khiến người xem phải động lòng, có khi thương tiếc, có khi thích thú.

Bởi vậy nên người ta không nghĩ tới quan niệm biến dị đáng sợ đằng sau đó: Người và yêu tinh sao có thể ân ái được, đây chẳng phải là đảo lộn luân thường đạo lý?

Yêu tinh không có nhân tính như con người, dù có biến hóa thành mỹ nữ thì bản tính vẫn là động vật. Hãy lấy Bạch Xà Tinh kia làm ví dụ, khi chồng bị Pháp Hải đưa đi, cô ta đã làm gì? Cô hóa phép dâng nước lên muốn nhấn chìm chùa Kim Sơn để cứu chồng, còn chưa biết có cứu được không, nhưng đã khiến cho hàng ngàn hàng vạn dân chúng nơi ấy chết trong biển nước.

Người ta còn cổ vũ cho Bạch Xà, mong cô ta đánh bại Pháp Hải để cứu Hứa Tiên? Thử hỏi dâng nước khiến bao nhiêu người oan mạng, trong số ấy hẳn cũng có những lứa đôi yêu nhau lãng mạn khác nữa phải chết một cách vô cớ, tất cả chỉ để tác hợp cho tình yêu của một người và một yêu tinh?

Chuyện tàn ác và ích kỷ như vậy mà vẫn ủng hộ, vẫn xem Bạch Xà là một nhân vật chính diện lương thiện, vẫn yêu thích cô ta? Đây chẳng phải là mọi người đang đảo lộn trắng đen, coi ác là thiện, coi xấu là tốt, đề cao gian tà mà chà đạp chính nghĩa hay sao?

Thời gian trước người ta truyền nhau một bài viết, đại khái nói rằng Thiên Thần và Ác Quỷ cùng yêu một cô gái, cô gái ấy là mối đe dọa với toàn thế giới. Nếu là Thiên Thần thì sẽ chấp nhận hy sinh cô ta để cứu thế giới, còn nếu là Ác Quỷ thì sẽ giết cả thế giới để cứu cô ta. Rất nhiều người đều ủng hộ Ác Quỷ, cho rằng hành vi của Ác Quỷ là cao thượng, là “chân ái vô hối”.

Bây giờ thử đổi góc nhìn sang khía cạnh khác, hãy nói tới một vấn đề đang xuất hiện trong xã hội: một chàng trai bị cách ly vì nghi nhiễm Virus Corona, trong thời gian cách ly anh ta vì nhớ người yêu nên đã trốn khỏi khu cách ly, tìm đến tận gia đình của người yêu để gặp gỡ và định chuyện cưới hỏi!

Nếu vậy thì thế nào? Có ai cho rằng đây là “tình yêu vĩ đại” nữa không? Rõ ràng người ta sẽ nổi giận lên, bảo rằng anh chàng này không biết nghĩ cho cộng đồng, cố tình mang dịch bệnh vào xã hội, thật là một người ích kỷ, chỉ biết có tình yêu của bản thân mà không biết nghĩ cho người xung quanh, “thế giới này tạo ra chỉ để cho tình yêu của cô và cậu chăng?”, phải vậy không?

Từ điểm này mà quay lại suy nghĩ, nếu bạn nghĩ hành động vì tình yêu của chàng trai kia là quá ích kỷ, thì liệu bạn còn cho rằng Ác Quỷ vì một người con gái mà tàn sát cả thế giới là “cao thượng” nữa không? Còn cho rằng Bạch Xà dâng nước sông làm chết ngàn vạn người để cứu chồng là “chính nghĩa” nữa không?

Trong Phật giáo và một số tín ngưỡng Á Đông có nói, thời đại mà chúng ta đang sống là “mạt Pháp”, con cháu của Ma Vương sẽ xuất hiện khắp nơi để tàn hại loài người. Còn theo quan niệm của người phương Tây cũng giảng, thời này quỷ Satan sẽ trở lại từ Địa Ngục, ma quỷ sẽ thống trị loài người.

Tất nhiên, nhiều người nghe qua bèn cho rằng đây là một chuyện nực cười, “Ma quỷ ở đâu? Cuộc sống của tôi vẫn bình thường mà?”.

Mọi người có bao giờ nghĩ, cách thức “thống trị” của ma quỷ ngày nay không phải là xuất hiện và giơ nanh múa vuốt đe dọa mạng sống của từng người nữa, mà chính là len lỏi vào các lĩnh vực giải trí mà con người yêu thích, như phim ảnh hay nghệ thuật, dần dần làm biến đổi quan niệm của con người, khiến người ta coi ác là thiện, coi phản diện là chính diện, coi hành vi bại hoại đạo đức là lẽ sống,…

Ma quỷ không phải thống trị thân xác của con người, mà là thống trị về mặt tinh thần, càng ngày càng khiến cho con người ủng hộ những thứ xấu xa của ma quỷ. Tới một lúc nào đó thì con người và ma quỷ không khác gì nhau nữa, hoàn toàn mất đi tiêu chuẩn đạo đức của mình, đã rời xa cái Thiện, Thần Phật dù từ bi cũng không còn cách bảo hộ con người nữa, lúc ấy con người có thể đi đâu? Chẳng phải là sẽ bị ma quỷ kéo xuống Địa Ngục? Phải chăng đây mới là cách làm của ma quỷ trong thời đại này?

Ngày hôm nay người ta xem phim hay đọc truyện, thường chỉ thích những nhân vật phản diện, cho rằng những kẻ lạnh lùng vung kiếm chớp mắt giết hàng chục người là “cool”, là “ngầu”, còn nhân vật chính diện cố gắng duy hộ điều tốt đẹp, nếu không bị mắng là “ngốc” thì cũng bị coi là “đạo đức giả”.

Còn khi làm nghệ thuật người ta thường thích những tranh ảnh u ám, hình vẽ yêu tinh, hình xăm rắn rết, các loại biểu tượng của cõi âm, thích mặc những trang phục có hình Thần Chết, hình đầu lâu xương chéo, cả trẻ con cũng thích những món đồ chơi có hình dạng quái vật hung ác,…

Những cái đó đại biểu cho điều gì? Chẳng phải chúng đều là các hình tượng của ma quỷ hay sao, cớ sao người ta lại thích hình tượng của ma quỷ như vậy? Đây chính là con người đang đồng tình với các quan niệm của ma quỷ, càng ngày càng gần cái ác mà xa rời cái Thiện vậy.

Ma quỷ, phải chăng đang “thống trị” con người theo cách này?

Thế Di