Mỹ lên tiếng về việc Nga muốn tiếp dầu máy bay quân sự tại cảng Cam Ranh

Tướng Vincent Brooks, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ.

Business Insider ngày 12/3 dẫn nguồn tin Reuters cho biết, Hoa Kỳ đã đề nghị Việt Nam ngừng cho phép Nga sử dụng căn cứ quân sự Cam Ranh để tiếp nhiên liệu cho các máy bay ném bom hạt nhân có khả năng tham gia vào các chương trình phô diễn sức mạnh ở Thái Bình Dương. Reuters dẫn lời một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giấu tên nói rằng, máy bay ném bom của Nga đã tăng cường các chuyến bay trong khu vực đầy rẫy căng thẳng giữa Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và các nước Đông Nam Á.

Tướng Vincent Brooks, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ nói với Reuters, các máy bay Nga đã tiến hành các chuyến bay Hoa Kỳ xem là “khiêu khích”, bao gồm cả không phận đảo Guam nơi có một căn cứ không quân lớn của Mỹ. Đây là lần đầu tiên các quan chức Mỹ công khai khẳng định vai trò của vịnh Cam Ranh, một cảng nước sâu tự nhiên, trong các hoạt động ngày càng tăng của máy bay ném bom Nga trên phạm vi toàn cầu.

Ông Brooks nói rằng những chiếc máy bay Nga bay vòng qua đảo Guam được tiếp nhiên liệu bởi tàu chở dầu Nga từ vịnh Cam Ranh. Reutes bình luận, động thái này thể hiện một sự cạnh tranh địa chính trị thường xuyên giữa Trung Quốc và Nga với Hoa Kỳ, Nhật Bản và nhiều nước Đông Nam Á khác, đặt Việt Nam vào thế kẹt. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Việt Nam lâu nay đã khẳng định rất rõ chủ trương đối ngoại hòa bình hữu nghị, không theo nước này chống nước kia, không cho phép một nước này sử dụng lãnh thổ của mình chống lại nước khác – PV.

Washington đã tỏ ra quan tâm đến việc muốn tiếp cận nhiều hơn đến vịnh Cam Ranh và xem đó là một phần chiến lược xoay trục sang châu Á để đối phó với sức mạnh ngày càng gia tăng của Trung Quốc trong khu vực. Tàu Mỹ đã cập cảng Cam Ranh để sửa chữa trong những năm gần đây. Theo Reuters, Việt Nam cũng đã phát triển mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ như một hàng rào chống lại sự gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông. Đồng thời Việt Nam vẫn duy trì quan hệ hợp tác gần gũi với Nga trong lĩnh vực quốc phòng, năng lượng.

Vịnh Cam Ranh hiện nay là nơi đặt 3 tàu ngầm đầu tiên của Hải quân Việt Nam mua từ Nga để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông, dự kiến 2 chiếc nữa cũng sẽ về Cam Ranh đầu năm tới, Reuters lưu ý. Khi được hỏi về các chuyến bay của Nga trong khu vực, quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với điều kiện giấu tên cho biết, Washington tôn trọng quyền của Việt Nam trong thỏa thuận với các nước khác.

Chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam chắc tay súng canh gác chủ quyền Trường Sa.

Đồng thời quan chức này cũng cho biết: “Chúng tôi đã đề nghị các nhà lãnh đạo Việt Nam đảo bảo rằng Nga không thể sử dụng việc truy cập vịnh Cam Ranh để tiến hành các hoạt động có thể gây căng thẳng trong khu vực”. Tướng Brooks từ chối tiết lộ các chuyến bay của Nga mà ông nhắc đến diễn ra khi nào, bao nhiều lượt và có bao nhiêu máy bay tham gia. Tuy nhiên ông khẳng định rằng nó xảy ra kể từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào lãnh thổ cuối tháng 3 năm ngoái.

Người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ tháng trước nói rằng, sự can thiệp của Nga vào Ukraine đã đi kèm với sự gia tăng đáng kể các hoạt động hàng không của Nga ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương nhằm phô trương sức mạnh và thu thập thông tin tình báo. Ngày 4/1 Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố máy bay chở dầu Il-78 đã sử dụng vịnh Cam Ranh trong năm 2014 tạo điều kiện cho việc tiếp nhiên liệu máy bay TU-95 có thể mang vũ khí hạt nhân.

Trong thời gian này Nga đã tiến hành tuần tra hàng không và hàng hải gần biên giới của các nước NATO do Mỹ dẫn đầu, bao gồm cả việc máy bay ném bom Nga qua eo biển Anh. Năm ngoái NATO đã ngăn chặn 100 máy bay Nga, tăng khoảng 3 lần so với năm 2013. Hoạt động tuần tra của lực lượng máy bay ném bom chiến lược Nga đã bị cắt giảm sau sự sụp đổ của Liên Xô và được Tổng thống Vladimir Putin khôi phục lại vào năm 2007.

Tháng 11 năm ngoái Nga cho biết họ lên kế hoạch điều máy bay ném bom tầm xa tuần tra trên vùng biển Bắc Mỹ, nhưng Lầu Năm Góc nói rằng đó là hoạt động huấn luyện thường xuyên trong không phận quốc tế. Trong nỗ lực thúc đẩy quan hệ hợp tác với Việt Nam, Hoa Kỳ đã tăng cường viện trợ, hỗ trợ về y tế, giáo dục, rà phá bom mình sót lại sau chiến tranh, cấp học bổng và hợp tác năng lượng hạt nhân. Hợp tác quốc phòng bị giới hạn bởi lệnh cấm vận vũ khí sát thương, nhưng Washington bắt đầu nới lỏng nó từ tháng 10 năm ngoái.

Năm 2014 có một loạt quan chức cấp cao Mỹ thăm Việt Nam trùng khớp với thời điểm Trung Quốc gây căng thẳng trên Biển Đông. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius hôm Thứ Sáu cho biết, việc Việt Nam tìm kiếm hợp tác an ninh với “đối tác lịch sử” là điều dễ hiểu, và Hoa Kỳ cũng có thể cung cấp nhiều điều giúp Việt Nam tăng cường an ninh kể cả trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.