Lời cảnh báo “Thuốc lá gây tử vong” trên vỏ bao bì không phát huy tác dụng

Một cuộc nghiên cứu cho thấy rằng, nhấn mạnh rằng hút thuốc khiến người ta kém hấp dẫn có hiệu quả hơn là nhấn mạnh rằng hút thuốc có thể gây ra tử vong.

Theo các nhà nghiên cứu, những lời cảnh báo trên vỏ bao thuốc để nhắc nhở những người hút thuốc về tác hại của thói quen này thực tế lại làm những người này hút nhiều hơn, vì họ coi đó như là một cách để đương đầu với cái chết mà không ai có thể tránh được.

Một nghiên cứu nhỏ của các nhà tâm lý học Hoa Kỳ, Thụy Sỹ và Đức đã chỉ ra rằng những cảnh báo không liên quan tới cái chết như “hút thuốc lá làm cho bạn kém hấp dẫn hơn” hay “thuốc lá sẽ gây hại cho bạn và những người xung quanh” có hiệu quả hơn trong việc thay đổi thái độ của những người hút thuốc với thói quen của họ.

Các nhà nghiên cứu cũng cho biết là tâm lý này đặc biệt nổi bật trong trường hợp mà người ta hút thuốc nhằm mục đích đề cao bản thân mình, chẳng hạn như những người trẻ tuổi thường nhiễm thói quen này để chứng tỏ bản thân hay a dua với bạn bè và những người khác nghĩ rằng hút thuốc sẽ nâng cao phẩm giá xã hội của họ.

Cuộc nghiên cứu cho thấy: “Nhìn chung, khi những người hút thuốc lá đối mặt với những thông điệp chống hút thuốc liên quan tới cái chết thì họ lại càng tích cực cố làm theo lời thông báo đó thể hiện hành vi tự nguyện chấp nhận các tác hại rủi ro mà hút thuốc có thể mang đến”.

“Để thành công với các thông điệp chống hút thuốc lá trên vỏ bao thì người ta nên cân nhắc một điều là nhắc nhở đến cái chết không có khả năng ngăn ngừa họ hút thuốc”.

Cuộc nghiên cứu được tiến hành trên 39 sinh viên tâm lý học có độ tuổi từ 17 đến 41, những người tự nhận mình hút thuốc lá.

Những người tham gia đã điền vào bảng câu hỏi để kiểm tra xem lòng tự trọng ảnh hưởng tới việc hút thuốc của họ như thế nào. Sau đó họ được đưa các thông điệp khác nhau trên bao thuốc và sau 15 phút, người ta sẽ hỏi các sinh viên này một số câu hỏi về hành vi hút thuốc của họ và cả việc liệu họ có dự định bỏ thuốc lá không.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng: “Một mặt, những cảnh báo liên quan tới cái chết đều không hiệu quả, thậm chí trái lại, nó kích thích hành vi hút thuốc trong nhóm những người dựa vào việc hút thuốc để đề cao phong độ của bản thân”.

“Mặt khác, các thông điệp có tính chất cảnh báo mà không liên quan tới cái chết lại tỏ ra có hiệu quả trong việc làm thay đổi thái độ của những người cho rằng hút thuốc có thể chứng tỏ phong độ của mình”.

Các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện này thực tế có thể lý giải rằng những lời cảnh báo đại loại như “hút thuốc lá làm cho bạn kém hấp dẫn hơn” đặc biệt ảnh hưởng tới những người tin rằng hút thuốc có thể nâng cao giá trị hay đề cao hình ảnh của bản thân.

Nghiên cứu này được đăng trên tờ Journal of Experiment Social Psychology.

Trên thế giới, theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm con số tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá là hơn 6 triệu người. Trung bình, cứ sáu giây thì có một người chết vì hút thuốc lá. Riêng tại Việt Nam, mỗi năm có 40.000 người tử vong do những nguyên nhân liên quan đến thuốc lá, gấp 3 lần số người chết do tai nạn giao thông. Một điều tra cho thấy trên 50% nam giới hút thuốc lá và 60% trẻ em Việt Nam độ tuổi 13-15 đã tiếp xúc với khói thuốc tại nhà. Tại Hà Nội, gần một nửa dân số phải hút thuốc thụ động, nhiều nhất là phụ nữ và trẻ em.

Tổng hợp theo Chanhkien.org