Lào Cai: Chuyên gia Trung Quốc thăm dò đất hiếm không cần giấy phép?

Trong số 24 lao động được Công ty CP Khánh An thuê thăm dò đất hiếm thì có tới 19 chuyên gia người Trung Quốc được thuê thời vụ, luân phiên nhau qua khảo sát đất hiếm ở Lào Cai không cần giấy phép lao động.

Trao đổi với phóng viên ngày 3/2, bà Đinh Thị Hưng, Giám đốc Sở LĐ-TB-XH Lào Cai đã xác nhận sự việc trên và cho biết, Công ty CP Khánh An được Bộ TN-MT cấp phép thăm dò đất hiếm ở huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai trong vòng 48 tháng. 

Vướng quy định nên chưa thế xử lý

Theo đó, công ty này đã thuê thời vụ 19 lao động là chuyên gia Trung Quốc, những người này sau đó đã luân phiên nhau sang thăm dò đất hiếm tại huyện Bảo Thắng mà không cần giấy phép lao động, nhưng do vướng mắc quy định nên Sở vẫn chưa thể xử lý. 

“Vì vướng quy định nên chúng tôi không thể xử lý được. Các lao động Trung Quốc mà Công ty CP Khánh An sử dụng đều chỉ có thời hạn làm việc dưới 3 tháng ở Việt Nam nên không cần làm thủ tục xin – cấp giấy phép. 

Sau khi họ về nước khoảng 1 tháng lại quay trở lại Việt Nam làm việc như thường, mỗi lần quay trở lại họ đều khai báo, làm thủ tục liên quan đầy đủ nên không thể xử lý”, bà Hưng cho hay.

Bày tỏ quan điểm trước vấn đề trên, GS-TSKH Lê Huy Bá – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường – cho biết: “Đặt trong bối cảnh đất hiếm là tài nguyên quyết định đến cuộc phát triển công nghệ 4.0. Nếu quốc gia nào có được đất hiếm là chiếm được ưu thế trong vấn đề này. 

‘Nguy cơ thất thoát tài nguyên’

Trung Quốc là nước được đánh giá có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới nhưng cũng đang dần cạn kiệt. Các chuyên gia cũng nhận định trữ lượng đất hiếm ở Việt Nam không kém gì Trung Quốc.

Trung Quốc từng nhiều lần bày tỏ ý định muốn khai thác đất hiếm ở Việt Nam nhưng chưa được cũng vì tầm quan trọng của tài nguyên này ở hiện tại và tương lai. Đặt trong bối cảnh đó, việc sử dụng chuyên gia Trung Quốc của Công ty CP Khánh An cần hết sức thận trọng, tránh thất thoát tài nguyên. Cơ quan chức năng cần vào cuộc quản lý chặt chẽ vấn đề này”.

Ngoài vướng mắc về việc cấp phép cho lao động người nước ngoài, GS-TSKH Lê Huy Bá cũng chia sẻ thêm về việc Công ty CP Khánh An dùng công nghệ mập mờ của Trung Quốc để thăm dò đất hiếm ở Lào Cai khiến nguy cơ ô nhiễm môi trường tăng cao.

Nguy cơ ô nhiễm môi trường?

Theo ông Bá thì việc người dân sống xung quanh vùng thăm dò phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường, cá chết hàng loạt cho thấy có điểm bất thường trong công nghệ thăm dò mà công ty này đang áp dụng.

“Sử dụng công nghệ thăm dò, khai thác đất hiếm cần hết sức thận trọng. Bởi để tách được đất hiếm ra khỏi quặng thì cần nhiều hóa chất, mà bản thân đất hiếm cũng gồm các nguyên tố phóng xạ nên có thể gây ô nhiễm môi trường rất cao”, ông Lê Huy Bá cho hay.

Cùng nói về vấn đề này, ngày 3/12, ông Đỗ Văn Duy – Giám đốc Sở TN&MT Lào Cai cho biết, hiện Bộ TN&MT đang có kế hoạch kiểm tra việc thăm dò của Công ty CP Khánh An. Trước phản ánh của người dân về tình trạng ô nhiễm môi trường mà doanh nghiệp này gây ra, cơ quan quản lý môi trường Lào Cai cũng đã vào cuộc kiểm tra nhưng không phát hiện có sai phạm.

Thời điểm đầu tháng 11/2019, Công ty CP Khánh An làm đơn xin vận chuyển 200 tấn quặng chứa nguyên tố đất hiếm đi phân tích. Tuy nhiên, vì nhận thấy có nhiều điểm bất thường nên việc này đã bị cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai ngăn cản. “Hiện số quặng này vẫn đang được quản lý, chờ ý kiến từ Bộ TN&MT quyết định”, ông Duy cho hay.

Vũ Tuấn (t/h)