Hà Lan và Australia chính thức buộc tội Nga chịu trách nhiệm vụ máy bay MH17

Một ngày sau khi công bố kết quả điều tra rằng tên lửa Nga bắn rơi máy bay MH17, 2 nước có nhiều công dân thiệt mạng trên chuyến bay này đã ra thông cáo chung yêu cầu Nga chịu trách nhiệm bồi thường.

Hôm 25/5, Hà Lan và Australia tuyên bố Nga phải chịu trách nhiệm một phần về vụ bắn hạ máy bay MH17 của hãng hàng không Malaysia hồi năm 2014 và sẽ đòi bồi thường, Reuters đưa tin. Quyết định của hai nước được đưa ra trong một thông cáo chung từ Chính phủ Hà Lan.

Theo Ngoại trưởng Hà Lan Stef Blok, nước này có thể đưa vấn đề ra toà án quốc tế, nhưng trước đó sẽ yêu cầu Nga có phản ứng thực chất. Ông cho biết, Hà Lan có bằng chứng rõ ràng cho thấy tên lửa bắn hạ máy bay MH17 có mối liên hệ trực tiếp với quân đội Nga.

“Chúng tôi kêu gọi Nga gánh trách nhiệm và hợp tác đầy đủ trong quá trình đưa ra sự thật và mang lại công lý cho các nạn nhân trên MH17“, Blok nói trong hội thảo ở The Hague. “Chính phủ Hà Lan đang thực hiện bước đi tiếp theo bằng cách chính thức buộc tội Nga“, vị quan chức bổ sung.

Hà Lan và Australia sẽ xem xét thiệt hại tài chính sau khi MH17 bị bắn rơi và bồi thường dưới hình thức hợp tác. Các uỷ viên công tố cũng sẽ xác định trách nhiệm hình sự của cá nhân liên quan.

Tuy nhiên, thông cáo của Hà Lan cũng thừa nhận việc bắt một quốc gia phải chịu trách nhiệm hành động vi phạm luật quốc tế đòi hỏi một quy trình pháp lý hết sức phức tạp.

Ngoại trưởng Hà Lan hôm 25/5 đã điện đàm với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov. Ông cho biết Ngoại trưởng Lavrov “kín kẽ” và nhắc lại lập trường Moscow không liên quan đến vụ MH17 bị bắn rơi.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov bác bỏ hoàn toàn sự liên quan của Moscow trong sự việc. Ông cho biết, Nga không phải một bên được tham gia đầy đủ trong cuộc điều tra của Hà Lan, vì thế không thể tin kết luận được đưa ra.

Tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg (SPIEF) ngày 25/5, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng phủ nhận cáo buộc với cùng lý do trên.

Nhóm điều tra quốc tế (JIT) hôm 24/5 đưa ra kết luận rằng, Lữ đoàn tên lửa phòng không số 53 của Nga đã phóng tên lửa Buk bắn hạ máy bay MH17 trên bầu trời Ukraine. Moscow tỏ ra giận dữ, cho hay một lượng lớn thông tin do Nga cung cấp cho JIT đã bị làm ngơ trong cuộc điều tra.

Chuyến bay MH17 rời sân bay Schiphol ở Amsterdam, Hà Lan tới Kuala Lumpur, Malaysia ngày 17/7/2014. Chiếc Boeing 777 mất liên lạc với trạm kiểm soát không lưu sau khi trúng tên lửa và đâm xuống khu vực Donetsk, Đông Ukraine do lực lượng dân quân thân Nga kiểm soát. Toàn bộ 298 người trên máy bay, trong đó hơn một nửa là công dân Hà Lan, thiệt mạng.

Trong báo cáo tháng 10/2015, Ủy ban An toàn Hà Lan kết luận MH17 bị một tên lửa phòng không Buk do Nga sản xuất bắn trúng. Đến tháng 9/2016, đội điều tra hỗn hợp gồm đại diện Hà Lan, Australia, Malaysia, Bỉ và Ukraine đưa ra kết luận tương tự trong một báo cáo sơ bộ.

Vào tháng 7/2015, Nga từng dùng quyền phủ quyết bác bỏ đề xuất của Malaysia thành lập tòa trọng tài quốc tế phân xử vụ MH17. Các nước có công dân thiệt mạng và người thân của các nạn nhân cũng phản đối ý tưởng này, họ yêu cầu vụ việc phải do tòa án Hà Lan thụ lý.

Tú Văn (t/h)