Giáo sư, nhà hoạt động nhân quyền bị bắt vì chỉ trích Tập Cận Bình xử lý kém dịch corona

Một giáo sư đã bị chính quyền Trung Quốc quản thúc tại gia và không được truy cập Internet vì viết bài công khai chỉ trích chủ tịch Tập Cận Bình thiếu hiểu biết trong việc xử lý virus corona chết người. Một nhà hoạt động khác cũng bị bắt giữ vì lên tiếng chỉ trích ông Tập, theo The Guardian.

Bị bắt vì viết bài chỉ trích chính phủ

Gần đây, ông Xu Zhangrun, 57 tuổi là giáo sư luật tại Đại học Thanh Hoa danh tiếng của Bắc Kinh, đã đăng một bài viết phản đối gay gắt cách xử lý dịch bệnh của chính phủ Trung Quốc. 

Bài viết có tiêu đề “Cảnh báo sự lây lan của virus: Khi cơn thịnh nộ vượt qua nỗi sợ hãi”. Trong bài viết này, ông Xu lên án hệ thống kiểm soát và giám sát nghiêm ngặt của chính phủ và cho rằng chính phủ đang cản trở việc kiểm soát virus corona chủng mới (Covid-19). Bài viết ngay lập tức bị gỡ xuống, theo The New York Times.

Giáo sư Xu đã bị quản thúc tại nhà ngay khi trở về Bắc Kinh sau kỳ nghỉ lễ năm mới từ tuần trước, The Guardian trích dẫn một người bạn giấu tên của ông cho biết .“Họ đã giam giữ ông ấy ở nhà với lý do phải cách ly sau chuyến đi. Thực tế, ông ấy đã bị quản thúc tại gia, các hoạt động đều bị hạn chế”, người bạn ông Xu nói.

Hai 2 cảnh sát bị phát hiện đang tuần tra lối vào nhà ông Xu ​​và một chiếc ô tô của sở cảnh sát đậu trên đường. Internet nhà ông Xu cũng bị cắt và tài khoản của ông trên WeChat cũng bị chặn. Từ cuối tuần qua thì điện thoại đến cho ông cũng không trả lời, The Guardian cho biết.

“Ông Xu sau đó đã cố gắng sửa lại mạng nhưng phát hiện ra địa chỉ IP của nhà ông đã bị chặn. Ông sống ở ngoại ô Bắc Kinh, cách xa các cửa hàng và dịch vụ khác. Trong tình hình dịch bệnh hiện tại, mọi thứ sẽ rất khó khăn với ông ấy”, người bạn giấu tên của giáo sư Xu chia sẻ.

Ngoài ra, tên của ông Xu đã bị xóa khỏi trang blog Weibo. Các bài thảo luận và phúc lợi của ông đều bị kiểm duyệt và bị xóa. Tuy cảnh sát tuần tra bên ngoài nhà của Xu đã rời đi, nhưng vẫn không thể liên lạc được với giáo sư, The Guardian cho hay.

Chỉ có một người quen (giấu tên), cho biết ông và những người khác đã tìm cách liên lạc với ông Xu, nhưng ông không trả lời những câu hỏi của họ và “chỉ nói với tôi là đừng lo lắng”, The Guardian thuật lại.

“Tôi e ông ấy có khả năng đã bị quản thúc”, bạn ông Xu nói với The Guardian.

Dường như ông Xu cũng nhận ra bản thân ông có thể gặp rắc rối vì đã viết bài luận phê bình chủ tịch Tập. Ông viết: “Bây giờ tôi có thể dễ dàng đoán ra mình sẽ phải chịu những hình phạt mới. Thật vậy, đây thậm chí có thể là bài viết cuối cùng của tôi”.

Chính quyền Trung Quốc bắt giữ nhà hoạt động nhân quyền

Ngoài trường hợp của giáo sư Xu Zhangrun, Chính quyền Trung Quốc cũng đã bắt giữ giảng viên kiêm nhà hoạt động nổi tiếng Xu Zhiyoung khi người này có những phát ngôn nhắm thẳng vào ông Tập Cận Bình về những sai sót cũng như  thiếu chuyên nghiệp trong việc kiểm soát đại dịch viêm phổi do virus corona chủng mới, giữa bối cảnh đàn áp quyền tự do ngôn luận đang diễn ra trên toàn quốc. 

Theo thông tin từ hai nhà hoạt động Ye Du và Hua De, cựu giảng viên Xu Zhiyoung, nhà sáng lập ra Phong trào Công dân mới của Trung Quốc, đã bị cảnh sát bắt giữ vào tối 15/2 khi ông đang ẩn náu tại nhà của một người quen là luật sư ở phía nam thành phố Quảng Châu.

Bà Yang Bin, chủ nhà, cùng với chồng và con mình cũng bị bắt giữ vì tội danh ‘che giấu tội phạm’ nhưng đã được thả tự do 24 giờ sau đó. Bà Yang được cho là đã bình luận trên mạng xã hội yêu cầu chính quyền cần chịu trách nghiệm trước cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng, người đầu tiên đưa ra những cảnh báo về virus COVID-19.

Một thành viên thuộc văn phòng an ninh công cộng huyện Thạch Lâu, Trung Quốc đã từ chối phỏng vấn sau khi trả lời điện thoại từ phóng viên.

Ông Xu Zhiyoung đã công bố một bài viết vào đầu tháng 2, đề cập đến việc yêu cầu chủ tịch nước Tập Cận Bình cần từ chức vì thiếu khả năng lãnh đạo đất nước trước những vấn đề như đại dịch virus corona hay thiếu khôn khéo trong việc xử lý các cuộc biểu tình diễn ra tại Hồng Kông gây ra nhiều phẫn nộ cho công chúng.

Ông viết: “Ông ta [Tập Cận Bình] đã không phơi bày sự thật xác đáng và giờ đây trận bùng phát bệnh dịch này đã trở thành một đại dịch toàn quốc”.

“Bất kể khi nào phải đối diện với một khủng hoảng bùng phát, ông lại tỏ rõ sự thiếu hiểu biết của mình. Tôi không nghĩ ông là người xấu mà ông chỉ kém thông minh mà thôi. Thưa ngài Tập Cận Bình, xin hãy từ chức đi”.

Bạn của Xu chia sẻ nhà hoạt động này luôn phải lẩn trốn kể từ tháng 12 năm ngoái, sau khi chính quyền phát hiện và xử lý một cuộc họp bí mật với sự có mặt của hơn 20 luật sư nhân quyền và các nhà hoạt động tại phía đông nam thành phố Hạ Môn tỉnh Phúc Kiến. Kể từ đó đến nay đã có hơn 10 cá nhân bị triệu tập hoặc bắt giữ và bị kết tội phản quốc.

Khả năng Xu Zhiyoung sẽ phải nhận án tù kéo dài bởi ông từng nhận án tù trước đó và chính quyền thường sẽ xử phạt nặng hơn với những cá nhân có hành vi tái phạm tội danh.

“Mọi thứ vô cùng bi quan. Xét trong bối cảnh hiện nay thì chắc chắn đây sẽ không phải là một bản án nhẹ”, bạn của Xu và nhà hoạt động Hua Ze chia sẻ.

Ông Xu Zhiyoung bị bắt giữ trong bối cảnh việc đàn áp quyền tự do ngôn luận đang trở nên gay gắt, cùng với đó là đại dịch virus COVID-19 ngày một nghiêm trọng. Các nhà hoạt động Trung Quốc cho rằng chính quyền đang tận dụng đại dịch virus COVID-19 như một cơ hội để tăng cường công cuộc đàn áp bất đồng chính kiến.

“Bất kể khi nào có những hành vi đụng chạm tới chính trị, họ sẽ tăng cường đẩy mạnh đàn áp”, ông Teng Biao, đồng nghiệp của Xu kiêm nhà hoạt động nhân quyền, cho hay. 

Xu trở thành một nhà hoạt động vào năm 2003 khi anh cùng với Teng Biao và một người khác (khi đó vẫn còn đang theo học văn bằng Tiến sĩ) lên tiếng thúc giục cơ quan lập pháp quốc gia Trung Quốc loại bỏ chính sách bắt giữ và trục xuất người di cư. 

Là một nhân vật nổi tiếng vì quyền bình đẳng xã hội cũng như sáng lập ra Phong trào Công dân mới của Trung Quốc, Xu bị kết án tù 4 năm vào tháng 1/2014 sau khi viết một lá thư chỉ trích Chủ tịch nước Tập Cận Bình và khởi dậy các cuộc biểu tình đòi quyền bình đẳng cho trẻ di cư cũng như sự minh bạch trong tài sản cá nhân của công dân.

Ngân Khánh (t/h)