Giá muối tuột dốc, diêm dân lao đao

Diêm dân Tri Hải (huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận) than thở, làm muối hết sức vất vả, chỉ trông chờ vào giá. Nếu giá thấp như hiện nay (chưa tới 600 đồng/kg) thì dù sản lượng có cao đến mấy cũng không ích gì. Do giá xuống quá thấp, các hộ diêm dân đã không còn dám thuê người làm, đành tự mình làm tất cả các công đoạn, dù nặng nhọc tới đâu.

Tại Bạc Liêu, suốt từ đầu vụ muối tới nay, diêm dân vẫn phải tự bơi tìm đầu ra cho hạt muối. Nhưng đáng buồn là trong khi đó những dự án nhằm cứu hạt muối vẫn còn dở dang. Trung bình hàng năm, tổng sản lượng muối thương phẩm của Bạc Liêu hàng năm cung ứng ra thị trường lên đến trên dưới 250.000 tấn, sản xuất tập trung tại các huyện Hòa Bình và Đông Hải. Trong đó, riêng huyện Đông Hải có tới 2.300ha.

Tới ấp Doanh Điền (xã Điền Hải, huyện Đông Hải) đi đâu cũng nghe người dân than về giá muối rớt thê thảm. Đã thế lại rất khó kiếm người mua. Sau Tết Nguyên đán, giá muối ở mức 1.200 đồng/kg, thời điểm cuối tháng 4 đầu tháng 5 chỉ còn 600 đồng/kg. Người dân trong ấp cho biết, nếu muối vẫn không lên giá, bán không có người mua thì rất có thể bà con sẽ phải bỏ nghề để tránh mang công mắc nợ.

Con số thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đông Hải, huyện có khoảng 1.950 ha đang sản xuất muối với dự kiến thu hoạch trên 100.000 tấn muối. Giá xuống quá thấp nhưng còn khó hơn khi không có đầu ra ổn định, diêm dân phải bán thông qua hệ thống thương lái, nên không tránh khỏi việc bị ép giá.

Để giúp diêm dân ổn định sản xuất, từ nhiều năm trước chính quyền đã có chủ trương đầu tư xây dựng một số dự án ở huyện Đông Hải, như trạm bơm, cấp thoát nước, kho trữ muối, nhà máy chế biến… Tuy nhiên, tới nay, hầu hết vẫn dở dang. Quan trọng nhất là kho dự trữ muối, nếu được xây dựng thì giá muối sẽ ổn định hơn nhiều, nhưng tới nay vẫn không có, nên diêm dân thu hoạch muối xong vẫn phải cố tìm mọi cách tiêu thụ, kể cả giá hết sức thấp. Việc bán trôi bán nổi này diễn ra từ lâu nhưng vẫn không được khắc phục đã đặt diêm dân vào tình thế khó khăn. Nói như người làm muối thì đó là “câu chuyện buồn chưa hồi kết” của người làm muối Bạc Liêu.

Tương tự, diêm dân Sa Huỳnh (huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi) cũng đang điêu đứng vì lượng muối tồn kho còn quá lớn, giá tụt hơn 50% so với năm trước. Trước tiên là do năm ngoái còn tồn đến hơn 2.000 tấn muối nên năm nay giá giảm mạnh. Trên những cánh đồng muối, dưới cái nắng gay gắt đầu tháng 5 rất nhiều ụ muối phủ bạt, trong khi rất ít người đi làm.

Đồng muối Sa Huỳnh (xã Phổ Thạnh) rộng 115ha. Nơi đây có gần 2.000 người tham gia làm muối, tập trung ở 3 thôn Tân Diêm, Long Thạnh 1 và Thạnh Đức 1. Mỗi năm trung bình bà con sản xuất được trên dưới 50.000 tấn muối thành phẩm. Cùng kì năm trước, người làm muối bán được 2.000 đồng/kg, tới nay chỉ bán được 700 đồng/kg, vẫn ế. Từ đó, nhiều hộ diêm dân lâm vào cảnh khó khăn.

Diêm dân Nam Trung Bộ cũng gặp khó khăn không kém. Tại Ninh Thuận, những cánh đồng muối thưa thớt người làm cho dù thời tiết thuận lợi để sản xuất. Theo bà con, với giá muối từ 500-600 đồng/kg hiện nay, diêm dân vẫn có lãi chút ít, nhưng không thấm vào đâu so với công sức lao động bỏ ra, đặc biệt là nếu so với chi phí đầu tư. Giá muối giảm nhanh chóng trong vòng 2 tháng qua, từ trung bình 1.000 đồng/kg xuống còn 600 đồng/kg khiến diêm dân không còn tha thiết với công việc. Tại đồng muối Tri Hải, Nhơn Hải (huyện Ninh Hải), những ngư dân vẫn “bám nghề” tâm sự, làm muối hết sức vất vả, chỉ trông chờ vào giá. Nếu giá thấp như hiện nay thì dù sản lượng có cao đến mấy cũng không ích gì. Do giá xuống quá thấp, các hộ diêm dân đã không còn dám thuê người làm, đành tự mình làm tất cả các công đoạn, dù nặng nhọc tới đâu.

Huyện Ninh Hải hiện có 537 ha muối, thời tiết thuận lợi nên từ đầu năm tới nay bà con sản xuất được gần 70.000 tấn muối, tăng 10.000 tấn so với cùng kỳ năm trước. Còn trong phạm vi toàn tỉnh, Ninh Thuận có khoảng 2.670ha muối, trong đó có khoảng 2.130 ha muối công nghiệp.

Việc “được mùa rớt giá” lần này khiến diêm dân Ninh Thuận nhớ lại thời kỳ năm 2007, khi giá muối rớt thê thảm, không được nổi 400.000 đồng/tấn. Lý do dẫn tới điệp khúc buồn hôm nay vẫn giống như 8 năm trước, đó là “cung vượt cầu”, thương lái ép giá và khó khăn phương tiện vận chuyển. Lấy ví dụ, với cảng Ninh Chữ, nếu tàu lớn cập được thì sẽ không tốn tiền đưa xe ôtô tải vào vận chuyển, do đó chi phí đội lên cao. Thương lái cũng không thiệt hại gì, mà chính người làm ra hạt muối lãnh đủ.