Đường sắt Cát Linh – Hà Đông thi công 16 năm vẫn chưa xong

Đã 16 năm kể từ ngày khởi công xây dựng, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông đã 8 lần trễ hẹn và vẫn không biết đến ngày nào mới xong. Bộ GTVT giải thích nguyên nhân là do một số nội dung phía tổng thầu Trung Quốc không thực hiện theo chỉ đạo của Bộ.

Bộ GTVT vừa có công văn gửi Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Hà Nội, trả lời kiến nghị cử tri đề nghị làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan và xử lý nghiêm đối với các dự án kéo dài thời gian, đội vốn như dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, một trong những dự án trọng điểm của đất nước.

Những nguyên nhân khiến dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông chậm tiến độ…

Bộ GTVT đã đưa ra nhiều nguyên nhân khiến dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông liên tục chậm tiến độ, đội vốn từ gần 9.000 tỷ lên hơn 18.000 tỷ là do việc vay vốn bổ sung kéo dài, tổng thầu EPC chưa có kinh nghiệm trong triển khai dự án, các chế tài xử lý và quy định với hợp đồng EPC còn chưa đầy đủ. 

Ngoài ra, sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong thềm lục địa của VN đầu tháng 5/2014 ảnh hưởng trực tiếp đến thực hiện dự án (mất hơn 1 năm hạn chế các hoạt động xây dựng của tổng thầu)…

Từ đó Bộ GTVT khẳng định trách nhiệm chính khi dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư thuộc về phía tổng thầu EPC Trung Quốc là Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc. 

Tuy vậy, Bộ cũng nhận trách nhiệm về mình vì bộ là đơn vị chịu trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành dự án, tư vấn thiết kế bước lập dự án, chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án.

Theo đó, UBND TP.Hà Nội chậm giải phóng mặt bằng, tư vấn giám sát chịu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây dựng. Cụ thể, đến nay, dự án mới giải phóng mặt bằng được 99ha/158,7 ha, giải ngân được hơn 800 tỷ đồng cho công tác giải phóng mặt bằng.

Đặc biệt là theo Bộ GTVT thì thời gian qua, dù Bộ và các bên liên quan đã quyết liệt chỉ đạo, nhưng có một số nội dung phía tổng thầu Trung Quốc không thực hiện theo chỉ đạo của Bộ.

“Các khó khăn vướng mắc đã được Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao và Đại sứ Quán Trung Quốc để hỗ trợ chỉ đạo và có các giải pháp giải quyết nhằm đưa Dự án vào vận hành khai thác trong thời gian sớm nhất”, đại diện Bộ GTVT cho hay.

Đánh mất niềm tin của người dân về một công trình giao thông trọng điểm 

Chỉ còn 1% khối lượng công việc để hoàn thành dự án sau 16 năm bắt đầu bắt tay vào xây dựng tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông thế nhưng lúc nào sẽ xong 1% thì không ai trả lời được và người dân lại tiếp tục đợi chờ…

“Bộ GT nói là còn 1% nữa nhưng lại không thực hiện được. Theo tôi thì cái 1% này là 1 ẩn số ngăn chặn hết tất cả lòng tin và sự mong đợi của người dân. Nó giống như một giọt nước tràn ly, vượt quá mọi sự kiên nhẫn, trông chờ đối với dự án của Bộ GTVT, đối với nhà thầu phía Trung Quốc”, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông chia sẻ.

Theo nguồn tin của Bộ GTVT, dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh – Hà Đông được đầu tư xây dựng bằng vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc theo Hiệp định khung ký ngày 30/5/2008, thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC.

Tổng thầu EPC do bên cho vay vốn là Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện. Tư vấn giám sát được tổ chức đấu thầu, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH giám sát xây dựng Viện nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh.

Đường sắt Cát Linh – Hà Đông, mỗi năm trả 650 tỉ đồng

Sau nhiều lần vỡ tiến độ đưa vào khai thác, ngày 20/9 /2018, Ban quản lý dự án đường sắt và tổng thầu EPC đã chính thức vận hành thử toàn tuyến đường sắt trên. 

Đến giữa tháng 3/2019,  dù đơn vị này thông báo rằng khối lượng xây lắp của dự án đường sắt  trên đã hoàn thành được 99% nhưng đến nay vẫn dậm chân tại chỗ.

Nhiều người đã đặt tên cho dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông là di sản của sự thất bại khi nhìn lại một cách tổng thể dự án này. Vốn vay hoàn toàn ODA, chậm tiến độ đã hơn 5 năm và đội vốn gấp đôi dự kiến ban đầu. 

Và dù dự án chưa thể hoàn thành đi vào khai thác nhưng chỉ tính riêng khoản vay bổ sung 250 triệu USD từ Ngân hàng Xuất khẩu Trung Quốc thì từ ngày 21/1/2018, Việt Nam đã và đang phải trả nợ đúng hạn cả gốc lẫn lãi 650 tỉ đồng/năm. Bên cạnh đó, còn khoản vay 419 triệu USD ban đầu để thực hiện dự án này.

Vũ Tuấn (t/h)