Điểm danh những lần tàu Trung Quốc bị bắn hạ trên biển Đông

Tổ chức Global Fishing Watch (GFW) hồi đầu năm nay từng công bố nghiên cứu mới nhất cho thấy hoạt động đánh bắt cá của tàu Trung Quốc có quy mô lớn nhất và vươn xa nhất thế giới, vượt xa cả 10 vị trí theo sau cộng lại. Tuy nhiên, không phải lúc nào lực lượng đánh bắt hùng hậu này cũng có thể thuận buồm xuôi gió…

Hãng tin Reuters ngày 23/2 dẫn báo cáo được đánh giá là toàn diện và tập trung dữ liệu sâu nhất từ trước tới nay của GFW cho hay tàu cá Trung Quốc đại lục hoạt động khoảng 17 triệu giờ trong năm 2016, chủ yếu ở vùng biển ở phía Nam nước này, đồng thời vươn xa đến cả châu Phi và Nam Mỹ. Xếp thứ 2 là Đài Loan với 2,2 triệu giờ đánh bắt. Dữ liệu được thu thập và phân tích cho thấy thời gian và địa điểm đánh bắt của hầu hết các tàu cá trên thế giới.

Theo giới phân tích, sự hoành hành của tàu cá Trung Quốc ở các vùng biển xa nhà không chỉ làm gia tăng căng thẳng thông qua xung đột với ngư dân và lực lượng nước ngoài mà còn làm gia tăng gánh nặng lên nguồn tài nguyên cá của thế giới. Bắc Kinh đang có kế hoạch đẩy mạnh hoạt động của đội tàu đánh cá biển xa giữa lúc tài nguyên của các vùng biển gần bờ cạn kiệt.

Ngoài địa bàn quen thuộc là vùng biển phía Nam nước này, tàu cá Trung Quốc còn “vươn vòi” đến tận châu Phi, châu Mỹ và cả Nam Cực và không phải lúc nào cũng được chào đón tại các vùng biển xa nhà. Năm 2017, tàu cá Trung Quốc bị bắt giữ ở Senegal, Guinea, Sierra Leone và Guinea-Bissau vì đánh bắt trái phép. Xung đột cũng thường xảy ra giữa tàu cá Trung Quốc và lực lượng tuần duyên nhiều nước, dưới đây là tổng hợp một số lần như vậy.

1. Indonesia cho nổ nhiều tàu cá Trung Quốc

Từ cuối năm 2014, Indonesia đã phá hủy hơn 170 tàu nước ngoài từ nhiều quốc gia khác nhau, trong bối cảnh Jakarta nỗ lực bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển xung quanh quần đảo Natuna. Bắc Kinh nói rằng vùng biển biển này là một phần ngư trường truyền thống của Trung Quốc.

Hồi tháng 4/2016, Nhật báo Phố Wall đưa tin Chính quyền Indonesia cũng đã lại cho nổ tung hàng chục tàu cá nước ngoài bị bắt giữ khi phát hiện đánh bắt trái phép trong vùng biển nước này. Một số quan sát viên xem đấy là một hành động nhằm thị uy với Trung Quốc.

Khi đó, Bộ trưởng Ngư Nghiệp và Hàng Hải Indonesia, bà Susi Pudjiastuti, đã thị sát qua video trực tuyến các vụ phá hủy do Hải Quân, Tuần Duyên và Cảnh Sát Indonesia phối hợp thực hiện cùng lúc ở 7 cảng khác nhau của Indonesia.

The Wall Street Journal dẫn lời bà Bộ trưởng Indonesia trong tuyên bố sẽ áp dụng hình phạt tương tự với bất kỳ tàu cá nào bị bắt giữ khi đến đánh bắt trái phép trong vùng biển Indonesia, bất kể đó là tàu của nước nào.

Bà Pudjiastuti dùng Mỹ làm ví dụ để khẳng định cương quyết của Jakarta: “Giả dụ nếu có một chiếc tàu đánh cá bất hợp pháp đến từ Mỹ, chúng tôi cũng sẽ đánh chìm nó như thường”.

Để chứng minh cho thái độ của mình, vào tháng 7/2016, khi phát biểu với báo giới Bộ trưởng Hàng hải và Ngư nghiệp Indonesia Susi Pudjiastuti cho biết khoảng 71 tàu nước ngoài sẽ bị đánh chìm vào ngày 17/8, vào dịp kỷ niệm 71 năm ngày quốc khánh Indonesia.

2. Hàn Quốc bắn 249 phát đạn cảnh cáo tàu cá Trung Quốc

Sự việc xảy ra vào hồi tháng 12/2017 sau khi 44 tàu cá Trung Quốc được trang bị sắt thanh và lưới thép “bủa vây” một tàu tuần tra Hàn Quốc. Lực lượng bảo vệ bờ biển Hàn Quốc cho biết họ đã bắn 249 phát đạn cảnh cáo khi một nhóm tàu cá Trung Quốc “bủa vây” một trong những tàu tuần tra của lực lượng này trên vùng biển Hàn Quốc. Bắc Kinh đã lên tiếng kêu gọi kiềm chế, theo Reuters.

Theo thông cáo của Hải cảnh Hàn Quốc, nhóm 44 tàu cá Trung Quốc được trang bị sắt thanh và lưới thép đã đuổi theo tàu tuần tra nói trên hôm 19/12. Lực lượng Hàn Quốc đã phát đi cảnh báo tránh đường và bắn 249 phát đạn cảnh cáo cho đến khi nhóm tàu Trung Quốc rút lui. “Các tàu cá Trung Quốc tìm cách bủa vây và va chạm với tàu tuần tra của chúng tôi, phớt lờ các cảnh báo”, thông cáo nêu.

Trung Quốc, vốn từng nhiều lần gửi công hàm phản đối việc cảnh sát biển Hàn Quốc sử dụng vũ lực, đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước thông tin trên. “Chúng tôi hy vọng rằng Hàn Quốc xử lý thỏa đáng vấn đề liên quan và trong khi đó lực lượng thực thi pháp luật không có các hành động cực đoan gây nguy hiểm cho tính mạng con người”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói.

Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nói cảnh sát biển nước này tuân thủ luật nội địa về việc sử dụng vũ khí theo “cách thức chính đáng” nhằm chống lại các tàu “xâm phạm vùng biển Hàn Quốc để đánh bắt bất hợp pháp”.

3. Argentina nổ súng bắn tàu cá Trung Quốc hoạt động trái phép

Theo ABC News, các sĩ quan Argentina đã bắn nhiều phát súng vào tàu cá Jing Yuan 626 khi phát hiện tàu Trung Quốc đánh bắt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia Nam Mỹ này hôm 22/2/2018.

Nhà chức trách Argentina cho biết 4 tàu cá khác mang cờ Trung Quốc đã tìm cách va chạm với các tàu tuần duyên của nước này để ngăn cản vụ bắt giữ tàu cá hoạt động trái phép. Điều này đã buộc các sĩ quan Argentina quyết định nổ súng ngăn chặn tàu Jing Yuan 626 chạy trốn.

“Các vị chịu trách nhiệm hoàn toàn cho sự an toàn của thủy thủ đoàn và con tàu. Các vị sắp bị trúng đạn trực tiếp vào mũi tàu”, hình ảnh từ đoạn băng ghi hình cho thấy sĩ quan Argentina cảnh báo tàu Trung Quốc trước khi nổ súng.

Tàu tuần duyên của Argentina sau đó đã truy đuổi tàu Jing Yuan 626 trong 8 giờ đồng hồ trước khi ngừng lại theo yêu cầu của bộ Ngoại giao Argentina. Không có thương vong nào được báo cáo trong vụ nổ súng. Đại sứ quán Trung Quốc tại Buenos Aires chưa đưa ra bình luận gì về vụ việc. 

Đây không phải lần đầu tiên tàu cá Trung Quốc vi phạm vùng biển Argentina. Năm 2016, tàu Lu Yan Yuan Yu 010 với 32 thuyền viên đánh bắt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Argentina đã bị đánh đắm khi tìm cách bỏ chạy ra vùng biển quốc tế. Toàn bộ thủy thủ đoàn đã được cứu sống.

Tổng hợp