CNN trích dẫn sai câu nói của Abraham Lincoln sau bê bối “tin giả”

Tờ Independent cho đăng 1 bài viết với những dòng mở đầu: “CNN chế giễu ông Trump vào ngày 4/7 bằng câu trích dẫn của Abraham Lincoln về “facts”. Câu viết không đề cập đến Tổng thống Donald Trump, nhưng rõ ràng là nó ám chỉ ông”.

Câu trích dẫn mà CNN đăng hiện được trưng bày trong bảo tàng tin tức báo chí Mỹ Newseum.

Nhà phê bình và viết kịch Tery Teachout cảm thấy khôi hài với câu dẫn này. Ông đã đặt câu hỏi trên trang Quote Investigator, trang web chuyên khảo do Garson O’Toole đứng đầu, nhờ họ xem xét lại: “Câu dẫn này, mặc dù quen thuộc nhưng có vẻ khả nghi đối với tôi, ai cho tôi ý kiến?”.

Sau 3 tiếng, Quote Investigator đã tìm thấy một câu trích dẫn có phần giống và phần khác so với câu trích dẫn được CNN đăng tải:

 Vài ngày trước, Yoni Appelbaum, trưởng phòng của tờ Atlantic ở Washington, cũng tìm thấy bài viết trích dẫn câu tương tự:

Phiên bản của CNN/Newseum: “Let the people know the facts, and the country will be safe”.

Câu trích dẫn từ các cá nhân khác: “Let them know the truth, and the country is safe”.

Sau đó, việc đăng tải các câu nói nổi tiếng trên các mạng xã hội như Twitter, Facebook, phải đáp ứng yêu cầu tối thiểu là sự chính xác. Đặc biệt là khi nói về “truth” và “facts”. Chúng ta sẽ không bàn tới việc làm thế nào mà câu nói của Abraham Lincoln trên các trang tin thời đó lại tạo ra độ ảnh hưởng lớn và được tôn vinh trong viện Newseum. Mà chỉ xét, câu nói này được đưa ra trong bối cảnh công luận đang phản đối cuộc Nội chiến, dẫn đến việc ông Lincoln cho rằng người dân đang bị lừa dối về việc họ sẽ phải chấp nhận sự chia rẽ nếu cuộc chiến tiếp diễn.

Việc đánh tráo khái niệm “sự thật”(truth) và “thực tế” (facts) được thực hiện rất tài tình: “Thực tế” là cái mà người ta có thể thao túng, nhưng “sự thật” thì khó động chạm đến hơn. Ví dụ như việc người đứng đầu cơ quan tình báo báo cáo với ông Trump về hồ sơ Nga. Dẫu người ta không biết thông tin đó có được dùng để lan truyền các tin đồn về Nga hay không, thì sự thật vẫn là điều quan trọng.

Appelbaum cũng tìm thấy 1 câu tương tự, không rõ là có phải của Lincoln hay không. Nó đến từ James Edward Murdoch, một nhà yêu nước xuất bản sách về thơ và văn xuôi.

Theo đó, nếu điều này khả tín, thì Lincoln đang tư vấn cho các quan chức tranh cử. Bởi điều mà ông nói là về cách gieo nỗi sợ hãi: ”Hãy cho người dân biết thực tế, để họ cảm thấy sự nguy hiểm, nhưng phải có những cố gắng xoa dịu nỗi sợ hãi này, truyền cho đám đông sự tự tin và hy vọng, trên hết là đừng cho thấy những nỗ lực gây hoang mang”.

Do vậy, đó không phải lời khuyên để kéo câu chuyện về nước Nga ra khỏi mớ bầy hầy hàng tháng trời, mà hơn hết là nhận ra rằng có những người không ưa gì vị tổng thống đắc cử. Nói cách khác, Lincoln từng nói rằng: “Đừng tin mọi thứ bạn đọc được trên Internet chỉ vì có cái hình và dòng chữ bên cạnh”.

Ngọc Khải biên dịch