Chính quyền Trump: Trong vòng 10 ngày, 60 nhà báo TQ phải rời khỏi Hoa Kỳ

Trước tình trạng nhà cầm quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) “đe dọa và quấy rối” giới truyền thông Mỹ trú tại Trung Quốc, gần đây chính quyền Donald Trump đã ra lệnh cắt giảm gần 40% số lượng nhân viên truyền thông chính thức quốc tịch Trung Quốc tại Hoa Kỳ.

Trong một buổi họp ngắn của Bộ Ngoại giao Mỹ vào ngày 2/3 (thứ Hai), quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ đã cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ giảm số lượng nhân viên quốc tịch Trung Quốc làm việc trong 4 tổ chức truyền thông ĐCSTQ ở Mỹ, từ tổng số 160 người hiện nay xuống còn 100 người.

Quan chức Bộ Ngoại giao cho biết, 4 phương tiện truyền thông Trung Quốc, bao gồm Tân Hoa Xã, Mạng lưới Truyền hình Hoàn cầu Trung Quốc (CGTN), Đài phát thanh Quốc tế Trung Quốc (CRI) và Nhật báo Trung Quốc (China Daily) phải tuân thủ các quy định mới trước ngày 13/3.

Quan chức này cho biết: “Trong nhiều năm qua, chính phủ Trung Quốc giám sát, quấy rối và đe dọa ngày càng nghiêm trọng phóng viên Mỹ và các nước khác ở Trung Quốc”. “Đây là một vấn đề lâu dài. Trong nhiều năm qua, chúng tôi luôn kêu gọi Bắc Kinh cải thiện cách đối xử với các phóng viên báo chí nước ngoài”.

Ông cho biết điều này không liên quan đến bất kỳ sự kiện cụ thể nào, nhưng nói thêm rằng việc Trung Quốc trục xuất phóng viên tờ “Wall Street Journal” là một ví dụ “khá sốc”.

Sau báo cáo ngắn của các quan chức Bộ Ngoại giao, trong một tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Michael Pompeo có nói: “Khác với các tổ chức truyền thông nước ngoài ở Trung Quốc, những tổ chức này [truyền thông ĐCSTQ ở Mỹ] không phải là tổ chức thông tin độc lập”.

“Giống như chúng tôi đã hành động trong các lĩnh vực khác liên quan đến quan hệ Mỹ – Trung Quốc, chúng tôi hướng đến xây dựng một sân chơi bình đẳng mà lâu nay vẫn kỳ vọng”.

Phản ứng về việc Bắc Kinh “vũ khí hóa” thị thực

Trong một báo cáo hôm thứ Hai (2/3) của Hiệp hội phóng viên nước ngoài tại Trung Quốc (Foreign Correspondents’ Club of China, FCCC) cho biết, Bắc Kinh đã “vũ khí hóa” thị thực, biến thị thực thành một phần gia tăng áp lực đối với các nhà báo nước ngoài.

Liên quan đến việc liệu Bắc Kinh sẽ có biện pháp trả đũa hay không, quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho rằng, nếu Bắc Kinh quyết định đi theo hướng tiêu cực hơn chứ không phải cởi mở hơn với các nhà báo nước ngoài, “thì tất cả những phương án ứng phó của Hoa Kỳ đều sẽ được đưa ra”.

Quan chức này nhấn mạnh, Mỹ chỉ đặt ra giới hạn cao nhất, còn chuyện quyết định giảm bớt nhân viên là do tổ chức truyền thông của ĐCSTQ tự quyết, phía Mỹ sẽ không trục xuất bất cứ ai. Dù vậy quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ thừa nhận rằng nhân viên Trung Quốc làm việc trong tổ chức truyền thông ĐCSTQ tại Mỹ có thể phải rời khỏi Mỹ vì thị thực của họ không còn hiệu lực.

Hiệp hội phóng viên nước ngoài tại Trung Quốc tuyên bố trong báo cáo rằng, vào tháng 2 năm nay, chính phủ Trung Quốc đã thu hồi thẻ báo chí và thị thực của 3 phóng viên tờ Wall Street Journal tại Bắc Kinh, nguyên nhân do không hài lòng với một bài bình luận đăng trên tờ Wall Street.

Hiệp hội này cho biết đây là lần đầu tiên một nhà báo nước ngoài ở Trung Quốc bị trục xuất kể từ năm 1998, và việc hủy bỏ đồng thời ba thẻ phóng viên là “hình thức trả thù trước đây chưa từng có”.

Bài bình luận mà ĐCSTQ tức giận là của giáo sư Walter Mead thuộc Học viện Bard College ở Mỹ, cho rằng chính quyền Trung Quốc che giấu sự thực dịch bệnh ‘viêm phổi Vũ Hán’ do virus Corona chủng mới (COVID-19) khiến việc ngăn chặn virus lây lan không thể thực hiện hiệu quả. Trong khi ba phóng viên bị trục xuất chỉ phụ trách phần tin tức, phần tin tức này không liên quan đến các phần xã luận và bình luận.

Trước sự việc này, Virginie Battu-Henriksson, phát ngôn viên về chính sách đối ngoại và an ninh của Liên minh châu Âu cho biết, “dùng việc từ chối visa và thu hồi giấy phép để trả đũa cho một bài báo, hành động này thật đáng quan ngại, tiếp tục hạn chế quyền tự do phát ngôn và bình luận”.

Theo Bloomberg, hiện tại Bắc Kinh giới hạn nghiêm ngặt số lượng visa cấp cho các nhà báo nước ngoài. Theo thống kê của Hiệp hội Nhà báo nước ngoài tại Bắc Kinh, từ năm 2013 đến nay, đã có 9 nhà báo nước ngoài bị trục xuất hoặc rời Trung Quốc do bị từ chối gia hạn thị thực.

82% phóng viên báo chí nước ngoài bị quấy rối hoặc bạo lực

Một cuộc khảo sát với 114 nhà báo của FCCC cho thấy có tới 82% phóng viên báo chí nước ngoài đã bị làm phiền, quấy rối hoặc đối xử thô bạo khi đưa tin ở Trung Quốc trong vòng một năm qua.

Có 70% cho rằng do chính quyền Trung Quốc can dự khiến cho cuộc phỏng vấn bị hủy bỏ, 55% số người được phỏng vấn cảm thấy môi trường làm việc ở Trung Quốc xấu đi, không ai trong số họ cảm thấy môi trường làm việc được cải thiện.

1/4 nhà báo nước ngoài được khảo sát cho biết, họ được cấp thị thực dưới 12 tháng, trong khi các nhà báo nước ngoài tại Trung Quốc thường nhận được thị thực có hiệu lực trong một năm và phải gia hạn mỗi năm.

Khảo sát chỉ ra hầu hết phóng viên nước ngoài tin rằng việc họ gặp cảnh kể trên chủ yếu liên quan đến thông tin mà họ từng đăng tải. Chẳng hạn, họ gặp phải trở ngại khi đưa tin về 30 năm nổ ra sự kiện Thiên An Môn ngày 4/6/1989, kỷ niệm 70 năm ĐCSTQ xây dựng chính quyền, biểu tình ở Hồng Kông…

Chính sách đẩy mạnh kiểm soát các tổ chức tin tức nước ngoài của ĐCSTQ vẫn đang ngày càng nghiêm ngặt hơn. Ví dụ, một giám đốc của hãng truyền thông tiếng Anh đã tố cáo, Bộ Ngoại giao của ĐCSTQ đã nhiều lần cảnh cáo họ rằng đã vượt qua “lằn ranh đỏ”, nếu tái phạm sẽ phải chịu hậu quả. Cái gọi là “lằn ranh đỏ” này bao gồm đưa tin về Tân Cương, Hồng Kông và mọi thông tin về ông Tập Cận Bình.

Ngoài ra, hồi năm 2019, FCCC đã chỉ ra rằng “tường lửa vĩ đại” (Great Firewall) của ĐCSTQ đã tận lực kiểm duyệt ngôn luận trên mạng Internet. Trong tổng số 215 tổ chức truyền thông quốc tế có phóng viên ở Trung Quốc, có tới 23% trang web của họ bị chặn tại Trung Quốc, 31% trang truyền thông quốc tế bằng tiếng Anh đã bị ĐCSTQ ngăn chặn truy cập, nhưng danh sách này vẫn không ngừng gia tăng, khiến người dân ở Trung Quốc đã bị hạn chế nghiêm trọng việc truy cập vào các kênh tin tức nước ngoài.

Gia Hưng (Theo Secretchina)