Bản lĩnh Đức trong lễ kỷ niệm chiến thắng phát xít

Ông Putin liền mời bà Merkel tới vào ngày 9/5, thời điểm Nga tổ chức các lễ duyệt binh mừng chiến thắng trước phát xít Đức.

Thủ tướng Đức đã không chấp thuận. Bà muốn tới Nga trong ngày nào đó trừ 9/5.

Chuyến đi phá rào ngăn cách

Cuối cùng ông Putin đồng ý rằng bà Merkel sẽ tới Nga trong ngày 10/5 và dự lễ đặt một vòng hoa tại Mộ chiến sĩ vô danh ở Moskva.

Và như thế, trong ngày hôm nay (10/5), bà Merkel sẽ tới thủ đô của Nga, qua đó phá vỡ một rào cản ngăn cách đã hình thành kể từ khi nổ ra cuộc khủng hoảng ở Ukraine hồi năm ngoái: Phần lớn các lãnh đạo phương Tây đều tẩy chay, không tới Nga vì cho rằng Moskva đã can thiệp sâu vào tình hình nội bộ Ukraine.

Nhưng lối hành xử như thời “Chiến tranh Lạnh” này lại không phù hợp với các nhà lãnh đạo Đức. Tờ Wall Street Journal nói rằng các lãnh đạo Đức thấy mình có trách nhiệm phải tôn vinh sự hy sinh của người Nga cách đây hàng thập kỷ, trong cuộc chiến chống lại phát xít Đức.

Bà Merkel cùng các lãnh đạo Nga và thế giới đặt vòng hoa tại Mộ chiến sĩ vô danh ở Moskva hồi năm 2010

Chuyến đi của bà Merkel một lần nữa cho thấy vai trò ngày càng lớn của Đức trong việc cân bằng ngoại giao toàn cầu, đồng thời nó cũng làm lộ ra một nước Đức vẫn oằn lưng vì gánh nặng quá khứ.

“Người ta ngày càng đòi hỏi nước Đức phải nhận nhiều vai trò lãnh đạo hơn trong các vấn đề quốc tế. Nhưng các vai trò đó cũng khiến nước Đức đối đầu nhiều hơn với những di sản lịch sử của mình” – Joerg Forbrig, một chuyên gia về Đức thuộc Quỹ German Marshall của Mỹ đánh giá – “Chuyến viếng thăm Nga của bà Merkel phần nào cho thấy điều đó.”

Với bà Merkel, sự mâu thuẫn giữa việc vừa phải tôn vinh, vừa phải phản đối Nga có các khía cạnh rất cá nhân. Bà đã lớn lên ở Đông Đức, từng giành chiến thắng tại một cuộc thi nói tiếng Nga năm lên lớp 9, thường trò chuyện với những người lính Liên Xô đóng gần nhà và rất mê văn hóa Nga. Nhưng bà cũng có những trải nghiệm khác, khiến bản thân giảm cảm tình với nước Nga.

Mong muốn tạ lỗi thay cho tiền nhân

“Chúng ta không thể đóng chặt quyển sách về lịch sử của mình” – bà Merkel nói trong trong ngày 2/5 vừa qua khi nói về chuyến đi tới Nga. Merkel cho biết dù có những khác biệt với Nga trên vấn đề Ukraine, bà vẫn cảm thấy mình phải có trách nhiệm tham gia lễ đặt vòng hoa cùng Tổng thống Putin, để “tưởng nhớ hàng triệu người chết trong Thế chiến thứ 2″, với trách nhiệm thuộc về nước Đức.

Không phải lúc nào bà Merkel cũng tránh các lễ duyệt binh của Nga. Năm 2010, bà đã dự một buổi lễ như thế, khi lính Anh, Mỹ sánh vai cùng lính Nga tiến bước trên Quảng trường Đỏ, thể hiện sự đoàn kết thời hậu “Chiến tranh Lạnh”. Năm nay bà không tới dự lễ duyệt binh vì quan hệ giữa phương Tây với Nga vẫn đang căng thẳng.

Nhưng bà vẫn muốn tạ lỗi thay cho các lãnh đạo của nước Đức phát xít. Vì thế, bà sẽ tham gia lễ đặt vòng hoa để tưởng nhớ những người đã khuất. Các sử gia nói rằng Liên Xô đã mất hơn 20 triệu người trong Thế chiến thứ 2.

Sau lễ đặt vòng hoa, bà Merkel và ông Putin sẽ có một bữa ăn trưa quy mô nhỏ và một cuộc họp báo ngắn. Rõ ràng người Đức không muốn chuyến đi của bà Merkel gây ra sự chú ý quá mức và tạo ra các tác động chính trị không mong muốn.

Về phần mình, người Nga muốn nhiều người biết tới chuyến đi và nhân cơ hội để cải thiện quan hệ với phương Tây. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói hồi tháng 3 rằng chuyến đi của bà Merkel đặc biệt có ý nghĩa, giúp chấm dứt các chiến dịch chống Nga ở phương Tây.

Điện Kremlin cho biết trong khuôn khổ các cuộc gặp gỡ sau lễ đặt vòng hoa, ông Putin và bà Merkel sẽ bàn thảo về tình hình Ukraine. Đây là nỗ lực mới nhất của đôi bên nhằm tháo gỡ bế tắc cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine, sau khoảng 50 cuộc điện thoại và 6 cuộc hội đàm giữa hai bên trong 16 tháng qua.

Tường Linh (Theo WSJ)