Anh trục xuất các nhà ngoại giao Nga vì vụ đầu độc cựu điệp viên
Hôm 14/3, Thủ tướng Anh tuyên bố Moscow phải chịu trách nhiệm cho vụ đầu độc một cựu điệp viên Nga và con gái, quyết định trục xuất 23 nhân viên ngoại giao Nga. Mọi liên lạc ngoại giao cấp cao giữa hai nước bị đình chỉ.
“Không thể có một kết luận nào khác ngoài khẳng định chính phủ Nga phải chịu trách nhiệm cho vụ ám sát ông Sergei Skripal và con gái cũng như đe dọa tới mạng sống những công dân Anh khác tại Salisbury“, Reutersdẫn lời Thủ tướng Anh Theresa May phát biểu hôm 14/3.
Tuyên bố trước Hạ viện Anh, bà May khẳng định vụ đầu độc là hành động “sử dụng vũ lực phi pháp bởi Nga chống lại Anh”. London xem sự việc là một sự vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của nước này, đe dọa tới an ninh quốc gia của họ.
Người đứng đầu chính phủ Anh tuyên bố 23 người sắp bị trục xuất không phải là nhà ngoại giao mà thực chất là “các đặc vụ Nga không khai báo“. “Họ sẽ có một tuần để rời khỏi Anh. Đây sẽ là vụ trục xuất lớn nhất trong vòng 30 năm qua“, bà May khẳng định.
Cũng trong bài phát biểu ngày 14/3, Thủ tướng Anh tuyên bố hủy bỏ mọi liên lạc cấp cao với Nga và cho biết London sẽ đóng băng mọi tài sản của Moscow nếu bị xác định là mối đe dọa với Anh. Bà May cho biết không dung thứ cho hành động đe dọa mạng sống của công dân Anh và sẽ tiến hành các biện pháp khác nếu Nga tiếp tục có hành vi khiêu khích.
Bà May cũng tuyên bố sẽ “triệt thoái” mạng lưới tình báo của Nga tại Anh để nó không thể xây dựng trở lại trong thời gian ngắn.
“Sẽ không có bất kỳ thành viên nội các nào hoặc thành viên hoàng gia xuất hiện tại sự kiện World Cup năm nay ở Nga. Tất cả các liên lạc ngoại giao song phương giữa Anh và Liên bang Nga sẽ bị đình chỉ“, bà May nhấn mạnh.
Thủ tướng May cho biết sẽ làm việc với các quan chức NATO vào ngày 15/3, khẳng định Anh nhận được sự đồng thuận của các đồng minh trong vụ việc. Theo quy định tại điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (hiệp ước hình thành nên tổ chức NATO), khối quân sự này bảo lưu quyền tấn công trả đũa bất kỳ quốc gia nào có hành vi “sử dụng vũ lực chống lại một hay nhiều quốc gia thành viên” của khối.
Hôm 4/3, cựu điệp viên Nga Sergei Skripal cùng con gái được phát hiện trong trạng thái hôn mê và trúng độc tại thành phố Salisbury, Anh. London tuyên bố hai người này bị đầu độc bởi chất độc thần kinh Novichock, một chất độc hóa học quân sự được sản xuất từ thời Liên Xô.
London yêu cầu Moscow giải thích liệu Nga có liên quan tới vụ tấn công hay nước này đã mất kiểm soát đối với kho chất độc hóa học Novichock.
Moscow nhiều lần bác bỏ cáo buộc Nga liên quan tới vụ đầu độc. Ngay sau bài phát biểu hôm 14/3 của Thủ tướng May, đại sứ quán Nga tại Anh gọi quyết định trục xuất của London là “hành động thù địch thiển cận và không thể chấp nhận được”, nhấn mạnh bà May phải chịu trách nhiệm cho mối quan hệ sắp sửa đổ vỡ giữa Nga và Anh. Nhiều khả năng Nga sẽ sớm có biện pháp trả đũa trong những ngày tới.
Trước đó cùng ngày 14/3, đáp lại tối hậu thư của bà May, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh rằng Moscow sẵn sàng hợp tác điều tra với London trong khuôn khổ Công ước về cấm vũ khí hóa học. Điều này đồng nghĩa phía Anh phải công bố bằng chứng phạm tội – tức chất độc Novichok vốn bị cho là sản phẩm chế tạo thời Liên Xô – cho Nga.
Trong một tuyên bố khác, Đại sứ quán Nga tại Anh cũng nêu rõ rằng nước này không trả lời tối hậu thư của Anh yều cầu Nga phải cung cấp các thông tin nắm giữ về vụ đầu độc trước ngày 13/3 vì đến nay, các chuyên gia của Moscow vẫn chưa được tiếp cận với hóa chất mà phía London cho là sử dụng trong vụ đầu độc cựu đại tá Skripal cùng con gái Yulia.
Tú Văn (t/h)