Trung Quốc ủng hộ nhà lãnh đạo Belarus đắc cử lần 6 mặc cho châu Âu phản đối

Khi bất ổn chính trị ở Belarus tiếp tục diễn ra trầm trọng hơn, Trung Quốc trở thànhcường quốc duy nhất ủng hộ Tổng thống ‘lão làng’ Alexander Lukashenko đắc cử nhiệm kỳ 6, mặc cho châu Âu và Hoa Kỳ cật lực phản đối.

Bị Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ cáo buộc gian lận bầu cử vào ngày 9/8, để giành chiến thắng trong nhiệm kỳ lần thứ 6, Tổng thống Lukashenko cho biết Nga đã cố gắng gây bất ổn lên đất nước của ông, trong bối cảnh mối quan hệ của Belarus với đồng minh truyền thống Nga ngày càng căng thẳng.

Hôm 21/8, tất cả 27 bộ trưởng ngoại giao EU đã soạn thảo một danh sách các quan chức Belarus sẽ bị trừng phạt, để đối phó với sự đàn áp tàn bạo của chính phủ nước này đối với những người biểu tình. Ít nhất 2 người biểu tình đã bị giết chết và 6.000 người khác bị bắt – sau chiến thắng bầu cử của Lukashenko, mà họ mô tả là “vừa không tự do, vừa không công bằng”.

EU cũng cho rằng kết quả đã bị cố ý làm sai lệch nên  không chấp nhận kết quả cuộc bầu cử này, họ cho biết trong một thông cáo báo chí.

Việc EU từ chối kết quả hoàn toàn tương phản với sự tán thành của cá nhân Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối với ông Lukashenko.

Trong một cuộc điện đàm với Lukashenko hôm 17/8, ông Tập đã “thay mặt chính phủ Trung Quốc, người dân Trung Quốc, và cá nhân tôi,” gửi lời chúc mừng tới chính phủ Belarus.

Ông Tập cho biết ông sẵn sàng làm việc với Lukashenko để cùng thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Trung Quốc – Belarus và mở rộng hợp tác cùng có lợi trên nhiều lĩnh vực giữa 2 nước.

Mặt khác, mối quan hệ của Belarus với Nga đang căng thẳng. Vài ngày trước cuộc bầu cử, 33 người Nga đã bị bắt tại Belarus, với cáo buộc liên quan đến kế hoạch dàn dựng hàng loạt bạo loạn tại nước này.

Theo Belarus, các nghi phạm đến từ công ty bán quân sự tư nhân Wagner, một nhóm từ lâu đã  bị cáo buộc là thân cận với Điện Kremlin và triển khai lính đánh thuê của mình ở nước ngoài.

Tuy nhiên, khi ông Lukashenko tuyên bố chiến thắng, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gọi điện chúc mừng, và 33 người Nga đã được trả tự do.

Lukashenko, 65 tuổi, đã cai trị Belarus từ năm 1994 nhưng đối mặt với sự tức giận ngày càng tăng của người dân, liên quan đến việc xử lý đại dịch virus Corona, nền kinh tế trì trệ và nhân quyền.

Các cuộc thăm dò ý kiến ​​được nhà nước tài trợ cho thấy ông giành được gần 80% số phiếu bầu trong khi đối thủ Svetlana Tikhanouskaya, một cựu giáo viên tiếng Anh, người đã trở nên nổi tiếng vài tuần trước,  để dẫn đầu các cuộc biểu tình chống lại ông, chỉ giành được ít hơn 7% số phiếu.

Một quan chức EU giấu tên cho biết khối sẽ rất chú ý đến việc Trung Quốc xử lý những gì họ coi là “vấn đề của châu Âu.”

“Nó sẽ gửi một thông điệp rất đáng lo ngại tới các nước thành viên EU – những người đang thống nhất trong việc phản ứng lên Belarus – nếu Trung Quốc tiếp tục ủng hộ ông Lukashenko,” quan chức này cho biết

Theo các nhà phân tích, Lukashenko tiếp tục nắm quyền là điều cần thiết để đảm bảo lợi ích kinh doanh của Trung Quốc tại đất nước này.

Theo các quan chức Belarus, Trung Quốc đã cam kết đầu tư trị giá 520 triệu USD vào Great Stone – khu công nghiệp Trung Quốc-Belarus. Số tiền này được sử dụng để xây dựng một con đường công cộng, một trạm cứu hỏa, một mạng lưới thông tin liên lạc và một mạng lưới cung cấp khí đốt đến các biên giới của khu công nghiệp.

Trong cuộc điện đàm với ông Lukashenko vào hai tháng trước, ông Tập đã kêu gọi hai bên đẩy nhanh việc xây dựng khu công nghiệp, tăng cường hợp tác và thúc đẩy quan hệ song phương.

Ông mô tả mối quan hệ Trung Quốc-Belarus “gắn bó với nhau từ dày đến mỏng và luôn hướng về nhau.”

Sự thân thiện của ông Tập với ông Lukashenko đang phải đối mặt với một điểm căng thẳng về địa chính trị khác: Nga.

Vào tháng 1, Lukashenko cáo buộc Putin đang tìm cách biến Belarus – trước đây là một phần của Liên Xô – trở thành một phần của Nga. Putin từ lâu đã thúc đẩy quan hệ chặt chẽ hơn với Belarus dưới sự bảo trợ của một nhà nước thống nhất, điều mà Lukashenko cho đến nay vẫn bác bỏ, đồng thời cáo buộc Nga muốn nuốt chửng đất nước 9,5 triệu dân của ông.

Belarus là quốc gia trung chuyển quan trọng cho dầu của Nga chảy sang phương Tây, và Moscow từ lâu đã coi đây là vùng đệm hữu ích giữa mình và khối quân sự NATO.

Sau khi nhận được khoản tài trợ của Trung Quốc vào tháng 10, Bộ trưởng Tài chính Belarus – Maksim Yermalovich cho biết: “Chúng tôi không coi khoản vay của Chính phủ Liên bang Nga là một nguồn tài trợ và trên thực tế, không đàm phán về khoản vay này.”

Chúng tôi chưa cung cấp bất kỳ yêu cầu nào cho phía Nga. Chúng tôi không mong đợi nhận được khoản vay của Nga.

Thiện Thành (Theo South China Morning Post)