Cựu tổng thống Zimbabwe và vợ được miễn truy tố

Cựu Tổng thống Robert Mugabe đàm phán với quân đội về sự ra đi của mình kể từ khi bị quản thúc, và các tướng lãnh đã đồng ý cho ông và vợ được miễn truy tố, ở lại đất nước và giữ lại một số tài sản sau khi từ chức.

Ông Overson Mugwisi, phát ngôn viên lực lượng phòng vệ Zimbabwe, nói với CNN rằng, thoả thuận đạt được với ông Mugabe bao gồm quyền miễn trừ và việc bảo đảm an toàn cho ông và vợ Grace.

Reuters dẫn một nguồn tin chính phủ giấu tên cho biết, cựu tổng thống 93 tuổi nói ông muốn yên nghỉ ở Zimbabwe và không có kế hoạch sống lưu vong ở nước ngoài. “Ông ấy rất xúc động. Điều rất quan trọng với ông ấy là được bảo đảm an toàn khi ở lại đất nước, dù điều đó sẽ không thể ngăn ông ấy ra nước ngoài khi cần“, nguồn tin này tiết lộ.

Với quyết định chủ động từ chức, ông Mugabe sẽ được nhận một khoản lương hưu cố định, nhà riêng, bảo hiểm y tế, quyền đi lại bằng đường hàng không và lực lượng bảo vệ giới hạn.

Ông Mugabe là Tổng thống Zimbabwe kể từ khi nước này giành độc lập năm 1980. Thời gian cầm quyền của ông Mugabe kết thúc vào hôm 21/11, sau một tuần cố bám trụ quyền lực từ lúc quân đội chiếm quyền kiểm soát và ông bị đảng cầm quyền ZANU-PF phế truất chức chủ tịch đảng. Cựu Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa sẽ là người kế nhiệm ông Mugabe và dự kiến tuyên thệ nhậm chức vào ngày 24/11.

Ông Mnangagwa thề đưa đất nước trở thành một nền dân chủ “mới và rộng mở”. Mnangagwa không đề cập tương lai của ông Mugabe cũng như việc cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào năm tới. Tuy nhiên, bài phát biểu của ông cũng ngầm ám chỉ rằng ông đang khởi động một chiến dịch tranh cử.

Ngày 14/11, quân đội Zimbabwe thực hiện các hoạt động quân sự nhằm truy lùng “những phần tử tội phạm” xung quanh ông Mugabe, giành quyền kiểm soát các cơ quan nhà nước và các phương tiện truyền thông, đồng thời quản thúc Tổng thống và vợ tại nhà. Dù tuyên bố đây không phải là cuộc đảo chính nhưng quân đội Zimbabwe và một số thành viên đảng cầm quyền gây sức ép đòi Mugabe từ chức.

Quân đội chiếm quyền sau khi ông Mugabe sa thải Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa, người được đảng cầm quyền ưa chuộng để kế nhiệm ông. Việc ông Mugabe sa thải cấp dưới được cho là nhằm mở đường cho bà Grace Mugabe, 52 tuổi, kế nhiệm chức tổng thống của chồng. Bà bị những người chỉ trích đặt biệt danh là “Gucci Grace” vì nổi tiếng thích mua sắm hàng hiệu.

Dù vẫn được nhiều người châu Phi coi là anh hùng giải phóng nhưng ông Mugabe bị phương Tây nhìn nhận là nhà chuyên chế, người sẵn sàng sử dụng bạo lực để duy trì quyền lực và đã tàn phá một trong những quốc gia triển vọng nhất châu Phi.

Kinh tế Zimbabwe đã rơi vào lụn bại trong hơn 10 năm nay khi lạm phát siêu phi mã khiến đồng tiền nước này có tỷ lệ hối đoái ở mức siêu tưởng: 35 triệu tỉ dollar Zimbabwe tương đương 1 USD vào năm 2015.

Năm 2008, lạm phát ở nước này lên tới 500 tỉ % và về cơ bản đã quét sạch tiền tiết kiệm của người dân gửi bằng đồng nội tệ ở ngân hàng.

Tú Văn (t/h)