Tổng thống Zimbabwe đồng ý điều kiện từ chức

Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe đồng ý các điều kiện với quân đội để từ chức, trong khi đảng cầm quyền ZANU-PF chuẩn bị bắt đầu luận tội ông vào ngày 21/11.

CNN ngày 20/11 dẫn nguồn cuộc đàm phán nội bộ Zimbabwe cho biết, các tướng lĩnh quân đội đã chấp nhận các yêu cầu của Tổng thống Mugabe như miễn tội cho vợ chồng ông và cho phép ông giữ lại tài sản riêng.

Một bức thư đã được soạn thảo để gửi tới nghị viện, điều kiện đầu tiên cho việc từ chức diễn ra. Tuy nhiên, chưa rõ cụ thể khi nào ông Mugabe sẽ ra đi.

Trước đó, quân đội đã cho phép ông Mugabe xuất hiện trước công chúng nhằm chính thức tuyên bố trao trả quyền lực nhưng ông cương quyết không nhắc đến việc từ chức.

Tổng thống Mugabe đã bị quản thúc tại gia sau khi quân đội đưa xe bọc thép và huy động binh sĩ tiến vào thủ đô Harare ngày 15/11. Kể từ đó, nhà lãnh đạo 93 tuổi liên tục đối mặt các lời kêu gọi từ chức với áp lực ngày càng lớn.

Đảng ZANU-PF đã ra hạn chót cho ông Mugabe từ chức vào trưa 20/11 nếu không muốn bị luận tội. Đảng ZANU-PF cầm quyền sẽ đệ trình đề nghị luận tội Tổng thống Mugabe lên hạ viện Zimbabwe trong ngày 21/11, theo Reuters.

Trong bản dự thảo luận tội, ZANU-PF cáo buộc ông Mugabe là “căn nguyên của bất ổn”, chà đạp luật pháp và gây ra “cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có tiền lệ” trong suốt 15 năm qua.

Bản dự thảo cũng buộc tội ông Mugabe lạm dụng quyền hiến định để ủng hộ vợ mình, bà Grace Mugabe, thâu tóm quyền lực, dẫn tới sự bất bình trong dân chúng và sự phản ứng dữ dội từ quân đội.

Đề nghị luận tội nếu được thông qua tại hạ viện Zimbabwe, nơi đảng ZANU-PF chiếm đa số tuyệt đối, ông Mugabe sẽ bị phế truất khỏi chức vụ tổng thống. Đây sẽ là dấu chấm hết cho sự nghiệp chính trị của vị tổng thống 93 tuổi, người từng được coi là anh hùng chống chế độ thực dân và là nhà lãnh đạo duy nhất tại Zimbabwe sau khi nước này giành độc lập năm 1980.

Trong khi đó, Reuters dẫn lời Phó Tổng thống bị phế truất Chris Mutsvangwa cho biết, các tướng lĩnh quân đội sẽ kích hoạt quy trình pháp lý tại tòa án để loại bỏ ông Mugabe, đồng thời kêu gọi lãnh đạo Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (SADC) và Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma ủng hộ việc này.

Trước đó, chiều 19/11, Tổng thống 93 tuổi Mugabe bị phế truất khỏi chức chủ tịch Đảng ZANU-PF, thay thế ông là Emmerson Mnangagwa, cựu Phó Tổng thống bị ông Mugabe sa thải để “dọn đường” đưa vợ lên thay thế.

Giới quan sát nhận định động thái bầu ông Mnangagwa làm chủ tịch đảng cầm quyền là bước đi quan trọng. Nếu tổng thống Mugabe từ chức ngay lúc này, trong bối cảnh sức ép lên ông ta ngày càng lớn, ông Mnangagwa sẽ lên thay và giữ ghế tổng thống cho đến hết năm 2018.

Tương lai của Zimbabwe sau đó sẽ được quyết định tiếp bởi cuộc tổng tuyển cử năm 2018.

Dù vẫn được nhiều người châu Phi coi là anh hùng giải phóng, Mugabe bị phương Tây nhìn nhận là nhà chuyên chế, người sẵn sàng sử dụng bạo lực để duy trì quyền lực và đã tàn phá một trong những quốc gia triển vọng nhất châu Phi.

Tú Văn (t/h)