Trung Quốc: Việc tái cân bằng nền kinh tế là rất khó khăn

Không mấy ai tin tưởng những dữ liệu kinh tế của Trung Quốc được công bố chính thức nhưng người dân nước này vẫn phải sử dụng nó trong những phân tích vì họ không có nhiều sự lựa chọn tốt hơn.

Số liệu chính thức năm 2016 cho thấy thị trường bất động sản tại Trung Quốc là bong bóng, tín dụng phát triển nhảy vọt, hoạt động sản xuất tăng trở lại, và doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang đầu tư như không có ngày mai, trong khi nhiều đối tác tư nhân ngừng các khoản đầu tư.

Trong khi đó, hầu hết công ty đều đang thua lỗ và đang phải gồng mình để chi trả những khoản nợ khổng lồ. Một số doanh nghiệp đã đóng cửa và rút khỏi thị trường kinh doanh.

Nếu các số liệu được công bố chính thức và thực tế là mâu thuẫn, vậy điều gì đang thực sự xảy ra?

China Beige Book (CBB), một nhóm nghiên cứu đến từ New York sẽ cho chúng ta biết những gì đang xảy ra trên quốc gia rộng lớn này.

CBB đã thu thập dữ liệu trong mỗi quý từ hàng ngàn doanh nghiệp ở Trung Quốc, trong đó có một số cuộc phỏng vấn chuyên sâu với các lãnh đạo địa phương và ngân hàng. Mặc dù CBB không đưa ra con số tăng trưởng chính xác, nhưng nhóm đã đưa ra số chi tiết như có bao nhiêu công ty tăng doanh thu hoặc có bao nhiêu công ty sa thải công nhân,…

Quan trọng nhất, báo cáo của CBB trong quý 3 năm 2016 đã ghi lại những tuyên bố của chính phủ Trung quốc đã dùng đến để kích cầu nhằm duy trì thị trường việc làm không bị sụp đổ, điều đó như dội một gáo nước lạnh lên những hy vọng tái cân bằng nền kinh tế cho ngành tiêu dùng và dịch vụ.

“Các công ty tăng trưởng trong quý là những công ty độc quyền theo mô hình kinh tế cũ về sản xuất, nhà đất và hàng hóa. Các mô hình kinh tế mới về dịch vụ, giao thông vận tải và đặc biệt là bán lẻ cho kết quả thấp hơn”, báo cáo cho biết.

Ngành kinh doanh bất động sản vẫn nóng bỏng. CBB báo cáo có 52% các công ty lĩnh vực này tăng doanh thu nhiều hơn 4% so với quý trước.

Tăng các khoản nợ

Cả 2 ngành sản xuất và nhà đất đều có dấu hiệu phục hồi nhờ sự đầu tư vốn và cơ sở hạ tầng từ các khoản vay. Chủ yếu là vay thế chấp cũng như đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước. “Số lượng doanh nghiệp vay vốn tăng cao nhất trong 3 năm gần đây”, CBB cho biết.

Theo số liệu chính thức, các khoản vay ngân hàng trong tháng 8 đã tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. 27% công ty tăng các khoản vay của họ, nhiều hơn 10% so với quý trước.

Theo dữ liệu từ ngân hàng nhân dân Trung Quốc (PBOC), cho vay hộ gia đình đã chiếm 71% các khoản vay ngân hàng mới trong tháng 8. Báo cáo cũng khẳng định rằng doanh nghiệp nhà nước dẫn đầu các khoản đầu tư mới với 60%, tăng 16% so với quý thứ 2.

Ngược lại, các công ty tư nhân nhỏ còn gặp nhiều khó khăn. Đầu tư đến từ các doanh nghiệp tư nhân tăng 34%, giảm hơn so với 44% trong quý trước.

“Trong khi chúng ta vẫn thấy họ vay ngân hàng…đó là động lực quan trọng nhất cho cơ sở hạ tầng của các doanh nghiệp trong trung hạn, chúng tôi mong chờ sự tăng trưởng bền vững cùng khả năng xoay vòng vốn ổn định của các doanh nghiệp tư nhân”, Chuyên gia đầu tư Goldman Sachs viết trong một báo cáo.

Cái giá của những khoản vay

Tuy nhiên, chiến lược tập trung này luôn sẽ phải đi kèm với cái giá của nó. Dữ liệu của CBB cho thấy diễn biến lợi nhuận và dòng tiền đang ngày càng xấu đi. Báo cáo khẳng định chỉ có 45% công ty tăng lợi nhuận so với 47% trong quý trước. CBB cũng chỉ ra rằng dòng tiền suy giảm trên diện rộng giải thích được sự gia tăng số lượng các công ty phải phá sản trong năm nay.

Lý do chính cần phải làm mới nền kinh tế này, theo CBB, là nỗi sợ hãi của nạn thất nghiệp ở Trung Quốc. Tỷ lệ thất nghiệp được chính phủ nước này công bố là không đáng tin cậy vì nó vẫn duy trì ở mức 4% trong 10 năm qua.

Vì vậy, sau các khoản vay mạnh mẽ của quý này, 38% các công ty cho biết họ đã thuê người nhiều hơn quý trước. “Công ăn việc làm một lần nữa được đẩy mạnh, công bằng mà nói, đây là vấn đề quan trọng nhất đối với chình phủ”, CBB nhận xét.

Nhưng đi kèm với một chút tăng trưởng về tài chính và việc làm là những cơ cấu cũ. Liệu có thể cải cách, tái cân bằng thành công và tăng trưởng thương mại?

“Dịch vụ, vận tải và đặc biệt là bán lẻ đã chịu ảnh hưởng nặng nề so với quý trước”, theo CBB. Chỉ có 53% các công ty dịch vụ báo cáo thu nhập tăng lên so với 57% trong quý gần nhất.

“Một nền kinh tế theo định hướng dịch vụ sẽ làm tăng tỷ lệ thu nhập ở người lao động trong tổng thu nhập quốc dân (GDP). Một chính sách tái phân phối là rất cần thiết để làm giảm sự bất bình đẳng trong thu nhập và tạo cơ hội công bằng cho kinh tế hộ gia đình ở thành thị và nông thôn”, Quỹ Tiền tệ Quốc tế viết trong một báo cáo gần đây.

 Hoàng An, Theo Epoch Times