Tiết Thất Tịch: Lễ Hội Tình Yêu của người Trung Hoa

Tiết Thất Tịch là một lễ hội quan trọng của người Trung Hoa. Theo như tên gọi, ngày này luôn rơi vào ngày 7 tháng 7 âm lịch , vì thế người Trung Hoa còn gọi là Lễ hội Trùng Thất. Năm nay, lễ hội diễn ra vào ngày 2 tháng 8 dương lịch.

Xuất xứ của lễ hội

Lễ hội này bắt nguồn từ một truyền thuyết được lưu truyền qua biết bao thế hệ, xuất xứ từ triều nhà Hán (206 TCN – 220 SCN). Đây là một câu chuyện tình đẹp giữa chàng chăn bò, Ngưu Lang (牛郎), và nàng tiên dệt vải, Chức Nữ (织女).

Ngưu Lang, là một chàng chăn bò trung thực, tử tế và cần mẫn. Anh mồ côi từ nhỏ và sau đó bị chị dâu hắt hủi ra khỏi nhà. Vì thế Ngưu Lang sống cô độc cùng một chú bò và cày cấy trên đồi. Người bạn duy nhất của anh chính là chú bò.

Một ngày kia, Ngưu Lang cùng chú bò rời khỏi nhà đi xuống đồng bằng. Khi băng qua một hồ nước gần đó, anh bất ngờ trông thấy bảy nàng tiên đang tắm và nô đùa trong hồ.

Quá sửng sốt với vẻ đẹp của các nàng tiên, anh đã ẩn nấp trong bụi cây và ngắm nhìn họ chơi đùa. Mắt anh không thể rời được nàng tiên trẻ tuổi nhất.

Đột nhiên, chú bò nói với Ngưu Lang “Cô ấy là con gái út trong bảy người con của Ngọc Hoàng, tên nàng là Chức Nữ. Nếu anh lấy xiêm y của nàng, nàng sẽ không thể trở về và sẽ chung sống với anh.”

Ngưu Lang nghe theo lời khuyên của chú bò và lén cất xiêm y của nàng tiên nữ.

Khi các nàng tiên chuẩn bị rời đi, Chức Nữ đã không thể tìm được xiêm y giúp mình quay về Thiên Thượng. Sợ trễ giờ quay về Thiên Thượng, các chị gái của nàng đành buồn bã để nàng ở lại.

Chức Nữ bị để lại một mình, nàng cảm thấy vô vọng rồi bật khóc.

Ngưu Lang không thể cầm lòng trước những giọt nước mắt của Chức Nữ, anh cảm thấy hối hận vì đã lấy xiêm y của nàng, khiến nàng phải khóc. Vì thế anh bước ra khỏi lùm cây và đưa quần áo lại cho nàng. 

Anh thành khẩn hối lỗi vì đã xúc phạm nàng. Anh cũng  thừa nhận rằng mình đã bị choáng ngợp trước vẻ đẹp của nàng và  nguyện xin cưới nàng làm vợ.

Chức Nữ đã rất bất ngờ khi nhìn thấy Ngưu Lang, nhưng nàng cũng cảm thấy anh là một chàng trai tốt bụng và dễ thương. Hơn nữa, nàng rất ấn tượng với sự chân thành và thiện tâm của anh. Vì nàng không thể quay về Thiên thượng, nàng đã đồng ý làm vợ Ngưu Lang.

Ngưu Lang và Chức Nữ đã sống hạnh phúc bên nhau. Ngưu Lang chăn bò và làm ruộng trong khi Chức Nữ ở nhà thêu thùa may vá. Không lâu sau, những món đồ thủ công của Chức Nữ đã trở nên nổi tiếng gần xa.

Hai năm trôi qua, và họ đã sinh hạ được hai cháu bé, một trai và một gái. Họ yêu thương và tôn trọng lẫn nhau, và cần mẫn làm việc để vun đắp cho gia đình nhỏ của mình.

Mặc dù vài năm đã trôi qua tại Nhân gian, trên Thiên thượng thì đó chỉ là một quãng thời gian ngắn. Ngọc Hoàng và Vương Mẫu nhanh chóng phát hiện ra cô con gái út đã mất tích.

Vương Mẫu rất giận dữ khi biết rằng Chức Nữ đã vi phạm luật thiên đình, ở lại Nhân gian và cưới một người thường. Bà đã sai thiên binh xuống mang Chức Nữ trở về.

Chú bò biết được điều sắp xảy đến và cảnh báo Ngưu Lang “Nghe này, không lâu nữa tôi sẽ chết. Tôi chết đi rồi thì anh nên nhanh chóng lột da tôi. Nếu anh choàng da tôi thì anh và các cháu có thể bay lên trời.” Trăn trối xong, chú bò đã qua đời.

Mặc dù đau lòng với cái chết của người bạn bò, Ngưu Lang vẫn nghe theo lời khuyên lột da của chú bò, sau đó anh mai táng chú bò bên gốc cây gần nhà.

Vừa về đến nhà, bầu trời đột nhiên xám xịt và gió bắt đầu gào thét. Thiên binh xuất hiện, xông vào nhà và bắt Chức Nữ đi. Than ôi, Chức Nữ không thể thoát được, nàng ngoái đầu nhìn chồng con mà đẫm nước mắt.

Nhớ đến lời khuyên của chú bò, Ngưu Lang nhanh chóng khoác da bò, đặt hai đứa con vào hai cái thúng rồi gánh lên vai và chạy theo Chức Nữ. Anh chạy hết tốc lực, khoảng cách giữa anh và vợ ngày càng được thu hẹp…

Đúng lúc anh nhoài người đến nắm lấy vợ mình, Vương Mẫu đã rút trâm cài đầu và vạch nên một đường ngăn cách. Ngay lập tức, một dòng sông lớn được tạo ra và chia cắt hai người. Dòng sông ấy sau này được gọi là Dải Ngân Hà.

Từ đó về sau, Ngưu Lang và Chức Nữ đã bị chia ly nơi đôi bờ sông. Chức Nữ ở phía bên này sông, còn Ngưu Lang và hai người con đứng ở bên kia sông.

Ngày qua ngày, nước mắt tuôn rơi, họ nhìn mãi qua bên kia bờ sông rộng lớn đầy sao, nơi ấy có người mình thương yêu.

Vương Mẫu cuối cùng đã cảm động trước tấm lòng thủy chung ấy, vì thế bà đã đồng ý cho họ được gặp nhau mỗi năm một lần. Đó chính là ngày 7 tháng 7 âm lịch.

Vào đêm này hàng năm, một đàn quạ lớn sẽ bay lên trời và tạo nên một chiếc cầu bằng thân thể chúng, bắc ngang qua dòng sông thần. Chỉ duy nhất vào đêm ấy Ngưu Lang và Chức Nữ mới có thể băng qua Dải Ngân Hà để đến bên nhau.

Trong đêm lãng mạn này, khi bầu trời lấm tấm những vì sao, người ta có thể thấy Dải Ngân Hà trải dài từ bắc xuống nam. Có hai ngôi sao đặc biệt sáng nằm ở hai bên Dải Ngân Hà, đó là sao Altair hiện thân cho Ngưu Lang và sao Vega là Chức Nữ.

Tiết Thất tịch diễn ra vào giữa mùa hè khi tiết trời ấm áp và cây cỏ xanh ngát. Nếu lắng tai nghe, bạn có thể nghe được lời thì thầm của Ngưu Lang và Chức Nữ đang thổ lộ tình yêu sau thời gian dài xa cách.

Các phong tục trong dịp lễ hội

Có nhiều hình thức tổ chức lễ hội trong dịp Tiết Thất tịch tại Trung Hoa. Phong tục phổ biến nhất vào dịp này là: vào đêm mồng 7 tháng 7 âm lịch, những người phụ nữ cầu nguyện để có được đôi bàn tay khéo léo.

• Xâu kim

Xâu kim thật nhanh trong đêm trăng là hoạt động có từ lâu đời có từ thời nhà Hán, với ước muốn có được kỹ năng tinh xảo hơn. Người xâu được nhiều mũi kim nhất trong một phút được công nhận là người khéo tay nhất trong tương lai. Tại Hong Kong, những phụ nữ trẻ biểu diễn kỹ năng may và làm tặng phẩm dưới bầu trời đêm.

• Ngợi ca Chức Nữ

Theo tục lệ, những phụ nữ trẻ sẽ ước nguyện được xinh đẹp. Đặc biệt vào đêm mồng 7 tháng 7 họ sẽ có nghi thức gội tóc để cầu mong sự xinh đẹp.

Ngày này cũng là dịp để những phụ nữ trẻ cúng thờ Chức Nữ. Các hoạt động được sắp xếp trước bởi một số chị em thân thiết. Họ thường chuẩn bị một cái bàn với trà, rượu, long nhãn, táo khô, hạnh nhân, hạt bí, và những quà vặt khác. Những người phụ nữ trẻ ngồi quanh bàn và thêu thùa những vật phẩm đẹp mắt để biểu lộ kỹ năng của bản thân. Họ cũng hướng về sao Vega và ước nguyện có được một tấm chồng tốt và một cuộc sống hạnh phúc.

Ở một số khu vực, các phụ nữ trẻ tạo nên những “bàn thờ” đầy màu sắc được làm bằng giấy, hoa quả tươi và hoa để thờ cúng tình yêu vĩnh cửu của Ngưu Lang và Chức Nữ.

• Khắc trái cây

Khắc trái cây là một hoạt động lễ hội khác. Vào ngày này, người ta có thể thấy những bông hoa, những con chim được khắc tinh xảo lên nhiều loại trái cây để thể hiện sự khéo tay. Vì nhiều loại dưa có bề mặt trơn nhẵn nên chúng được xem là loại quả lý tưởng cho việc điêu khắc.

• Làm và ăn Xảo Quả

Vào ngày Thất tịch, người ta thường ăn xảo quả (巧果), một loại bánh ngọt rán mỏng được làm từ bột, đường (hoặc mật), và mè. Xảo quả có nghĩa là loại quà ăn khéo léo hay tài giỏi.

Nhiều phụ nữ sẽ làm xảo quả tại nhà hoặc làm theo nhóm. Đầu tiên, họ cho đường vào nồi và nấu lên thành syrup, sau đó cho bột và mè vào. Khi hỗn hợp đã nhão mềm, họ đặt lên bàn và cuộn trong một tấm mỏng. Sau đó cắt ra theo hình vuông hoặc trụ tròn. Những thỏi bột này được nặn thành những hình dạng khác nhau và được rán cho đến khi vàng rượm.

Ở miền đông Trung Hoa, nhóm bạn gái thường tụ tập để làm những loại bánh hấp đặc biệt. Một thứ giống như đồng và một quả chà là sẽ được cho vào hai cái bánh hấp. Tương truyền rằng ai mà ăn được bánh hấp có chứa “đồng” sẽ trở nên giàu có và ai ăn được bánh hấp có chà là sẽ sớm thành gia thất.

• Kỷ niệm ngày sinh nhật của gia súc

Để tưởng niệm đến chú bò huyền thoại đã hy sinh thân mình cho Ngưu Lang và Chức Nữ, ở một số khu vực thôn dã, trẻ em hái những bó hoa dại và buộc chúng vào đuôi bò đực. Tập tục kỷ niệm “ngày sinh nhật” của gia súc này là để tưởng nhớ đến tấm lòng của chú bò.

Ở bất kỳ khu vực hay lễ hội nào, vào ban đêm các gia đình đều quét dọn sân vườn, chuẩn bị xảo quả, rễ sen, hạt sen và các loại thức ăn khác và ngồi quây quần bên nhau ngắm Ngưu Lang (tức sao Altair) và Chức Nữ (tức sao Vega) gặp nhau trên bầu trời.

Ngày lễ tình yêu của người Trung Hoa

Tiết Thất tịch là dịp bày tỏ tình yêu chân thành, do đó nó thường được xem là ngày lễ tình yêu của người Trung Hoa. Thật đáng buồn là ngoại trừ một số khu vực miền quê, những tập tục truyền thống trong ngày này đã dần vắng bóng và biệt tích ở Trung Hoa đại lục.

Ngày nay thế hệ trẻ Trung Hoa thường không biết mấy đến nguồn gốc của Tiết Thất tịch và những tập tục trong ngày lễ tình yêu của Trung Hoa, và thường quen tán dương ngày lễ Valentine, ngày 14 tháng Hai, của người phương Tây.

Tuy nhiên, câu chuyện tình yêu của Ngưu Lang và Chức Nữ đã bám rễ trong tim người Trung Hoa và ở hầu hết các quốc gia Châu Á, nó là một câu chuyện về tình yêu chân thành mà ai ai cũng biết.

Theo ĐKN