Chiến sự Ukraine: từ Quân Sự sang Kinh Tế

KIEV, Ukraine—Cuộc chiến cho tương lai của Ukraine cũng là kinh tế. Hôm thứ ba vừa rồi, Nga tạo áp lực bằng việc chấm dứt khoản chiết khấu nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên, trong khi Mỹ và EU đề xuất gói hỗ trợ ngắn hạn cho chính phủ đang trong vòng vây nợ nần.

Một người phụ nữ đang nhìn vào Màn hình Giao dịch Ngoại tệ Liên ngân hàng Moscow (MICEX) vào ngày 04 tháng 03, 2014. Giá cổ phiếu thế giới giảm vào ngày 03 tháng 03 sau khi nghị viện Nga bỏ phiếu phê chuẩn cho Putin đưa quân vào Crimea. (Dmitry Serebryakov/AFP/Getty Images)

Nhằm hỗ trợ Ukraine trong dài hạn, các chuyên gia Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF bắt đầu lên kế hoạch ổn định tình hình tài chính và nền kinh tế bên bờ sụp đổ của quốc gia này. Hỗ trợ của IMF cũng sẽ đi cùng với các điều kiện rất khắc nghiệt, nhưng khó tránh khỏi ở thời điểm này.

“Không có hỗ trợ tài chính từ Phương Tây, Ukraine chắc chắn sẽ phá sản,” Lilit Gevorgyan của viện IHS Global Insight nói trong một bài nghiên cứu.

Quan ngại về tình hình tài chính ở Ukraine – quốc khố và dự trữ quốc gia gần như trống rỗng – gia tăng sau khi tập đoàn dầu khí quốc doanh Gazprom của Nga cho biết sẽ hủy bỏ một khoản chiết khấu ưu đãi vào tháng Mười hai trong hợp đồng cung cấp khí đốt. Tổng Thống Vladmimir Putin, trong khi đó, lưu ý rằng Ukraine vẫn còn đang nợ 2 tỉ Mỹ Kim tiền hợp đồng khí đốt.

Vị thế của Nga có biến chuyển từ năm ngoái, khi Moscow đã ưu đãi Ukraine giải quyết các khoản nợ chưa thể trả. Khoản chiết khấu này được đưa ra trong gói giải cứu 15 tỉ Mỹ kim hồi tháng Mười hai, mà mới đây đã bị hủy bỏ sau khi tổng thống thân Nga Viktor Yakunovych đã bị lật đổ bởi những người biểu tình muốn ngả theo Phương Tây.

Để đối phó với động thái cứng rắn của Moscow, Ngoại Trưởng Mỹ John Kerry, đang thăm Kiev hôm thứ ba, đã hứa hẹn một khoản vay bảo đảm trị giá 1 tỉ Mỹ kim. Ủy Ban Châu Âu, lực lượng vũ trang EU, sẽ quyết định gói hỗ trợ công bố vào thứ tư, nữ phát ngôn viên Pia Ahrenkilde Hansen công bố với báo giới ở Brussels mà không nêu chi tiết. Quốc hội Ukraine đã kí một điều khoản vay mượn 610 triệu Euro từ một gói hỗ trợ của EU trước đó – nhưng chưa thể giải ngân cho tới khi Ukraine chắc chắn một thỏa hiệp cứu trợ với IMF.

Hỗ trợ ngắn hạn là yếu tố quan trọng bởi vì chương trình hỗ trợ tài chính từ IMF có thể tốn nhiều thời gian. Chuyên viên phân tích Analyst Gevorgyan nói rằng để IMF cam kết bất kỳ hỗ trợ nào, đất nước cần một chính phủ ổn định hơn, vốn chỉ có thể xuất hiện sau khi một tổng thống mới được bầu vào 25 tháng Năm.

Việc này vẫn giúp cho Ukraine có một khoảng thời gian, vì nhiều khoản nợ lớn sẽ đáo hạn vào tháng Sáu. Rủi ro lớn nhất tới lúc đó là liệu rằng Nga có yêu cầu thanh toán ngay chi phí sử dụng khí đốt. Điều này có thể tạo nên áp lực cho tình hình tài chính của đất nước.

Một quốc gia Ukraine vỡ nợ sẽ có những tác động giới hạn lên các hoạt động kinh tế của EU, các chuyên gia phân tích cho biết. Nhưng việc này cũng có thể ảnh hưởng tới giá cổ phiếu và tác động lên các ngân hàng hay các quốc gia có nhiều hoạt động với vùng lãnh thổ này.

Vasyl Yurchyshyn, giám đốc chương trình kinh tế ở viện nghiên cứu Razumkov Centre, khi IMF nhận ra rằng tình hình đang trở nên cực kì nghiêm trọng, thì họ có thể sẽ cho giải ngân một ít trong vòng vài tuần.

“Lúc này tôi nghĩ là bạn phải lạc quan lên… rõ ràng là IMF có thể làm tình hình bớt căng thẳng hơn,” Yurchyshyn nói.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, ở giữa, chào đón Thủ tướng Ukraina Arseniy Yatsenyuk, phải, và Chủ tịch Quốc hội Oleksandr Turchynov trước cuộc họp tại Kiev, Ukraine, Thứ ba, ngày 04 tháng 03, 2014. Trong tình thế ủng hộ không mấy sáng sủa của Hoa Kỳ đối với lãnh đạo mới của Ukraine, Ngoại trưởng John Kerry bước đi trên đường phố hôm Thứ ba nơi có gần 100 người biểu tình chống chính phủ bị bắn hạ bởi cảnh sát vào tháng trước, và khẩn khoản hứa trước đám đông rằng viện trợ của Mỹ đang được xúc tiến. Chính quyền Obama công bố gói hỗ trợ 1 tỉ Mỹ Kim.

Mà thậm chí có là như vậy, thì những điều kiện cơ bản từ hai chương trình cứu trợ trước đó của IMF vẫn còn hiệu lực: chủ yếu là, xóa bỏ việc thu tiền người tiêu dùng với mức phí ⅕ chi phí mà công ty dầu khí quốc gia Naftogas trả cho Ukraine.

Hai chính phủ Ukraine trước đó đồng ý chương trình cho vay của IMF với mục đích duy nhất là gói hỗ trợ sẽ dừng ngay khi họ thấy lo ngại về tình hình. Chính phủ lâm thời có thể sẽ đồng ý. “Chúng tôi không còn lựa chọn nào khác,” thủ tướng Arseniy Yatsenyuk nói hôm thứ Hai.

Yurchyshyn có nhắc đến thỏa thuận của IMF sẽ có thể làm tăng giá khí đốt lên từ từ đồng thời họ cũng đề xuất một chương trình hỗ trợ hướng tới người nghèo, nhóm người bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Phúc trình gần đây của ngân hàng thế giới nói rằng hầu hết các khoản hỗ trợ chi phí khí đốt sẽ giúp đỡ cho những người cận trên mức nghèo. Chính sách khí đốt rẻ tiêu tốn một khoản tương đương 7.5 phần trăm sản lượng kinh tế thường niên.

Chi phí sưởi cao ở hộ gia đình cũng có thể ảnh hưởng đến sự tín nhiệm đối với tân chính phủ. Nhưng các kinh tế gia cho rằng sự phụ thuộc của Ukraine vào khí đốt giá rẻ tồn tại hàng thập kỷ đã khiến cho nền kinh tế trì trệ trong việc sử dụng hiệu quả năng lượng và hỗ trợ cho những ngành công nghiệp hiệu năng kém và già cỗi.

Chuyên gia phân tích TImothy Ash từ Standard Bank mỉa mai rằng những đòi hỏi từ phía Nga lại có thể giúp chính quyền Yatsenyuk bán khí đốt cho dân cao hơn: “Bây giờ thì việc này có thể liên hệ tới những đỉnh cao mới về giá nhập khẩu từ Nga được rồi – Cám ơn ngài Vlad (Putin),” Ash viết trong một email.

 
Dịch Việt ngữ bởi: Việt Nguyên
Để đọc bản gốc trên Epoch Times, vui lòng click vào đây.