Mối nguy hại từ quên bất chợt

Tại các phòng khám về thần kinh, tỉ lệ người trẻ đến khám vì suy giảm trí nhớ hiện đang chiếm một con số không nhỏ, trong đó đa số là giới văn phòng. Thống kê cho thấy, có đến 20 – 30% người trẻ tuổi đang gặp phải các vấn đề về trí nhớ ở các mức độ khác nhau, chưa kể những trường hợp chủ quan và bỏ qua các dấu hiệu.  
 

Phần lớn tình trạng suy giảm trí nhớ ở giới văn phòng thường có dạng: quên bất chợt những sự kiện gần, trong khi vẫn có thể nhớ rõ những việc xảy ra trước đó. Vì vẫn sinh hoạt, nhận thức bình thường nên nhiều người chủ quan, không biết rằng suy giảm trí nhớ có thể là dấu hiệu ban đầu của các bệnh sa sút trí tuệ, Alzheimer… 

Theo các bác sĩ, cần theo dõi ngay khi xuất hiện những dấu hiệu giảm trí nhớ để biết đó là biểu hiện bình thường hay là bệnh lý, vì có đến 50% trường hợp suy giảm trí nhớ bệnh lý sẽ trở thành bệnh sa sút trí tuệ trong 3 năm sau đó. 

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng cho biết: “Hoạt động của não chỉ trơn tru khi dẫn truyền thần kinh được liền mạch, “đi đến nơi, về đến chốn”. Nhưng từ tuổi 25, mỗi ngày có đến 3.000 tế bào thần kinh bị hủy đi mà không được tạo mới, đồng thời các tế bào thần kinh lại liên tục bị bào mòn dưới tác hại của các gốc tự do – những yếu tố gây hại được sản sinh trong cơ thể, nhất là khi bị stress.”

Gốc tự do được sinh ra từ các quá trình chuyển hóa trong cơ thể hoặc hình thành dưới tác động của môi trường xung quanh. Chúng là những nguyên tử – phân tử bị mất đi một điện tử ở lớp vỏ ngoài cùng nên kém ổn định và rất nhạy cảm. Vì thế, chúng có xu hướng tìm kiếm, cướp lấy điện tử và biến “hàng xóm” xung quanh trở thành những gốc tự do mới. Quá trình này nếu diễn tiến liên tục sẽ làm tổn thương, rối loạn và làm chết tế bào. 

Tại não, gốc tự do làm xơ hóa các bao myelin và đầu sợi trục của tế bào thần kinh, khiến liên kết giữa các tế bào này với nhau bị giảm cả về số lượng lẫn chất lượng, dần dần làm giảm trí nhớ và rối loạn các chức năng của não. Hệ thống trung hòa gốc tự do tại não lại kém hơn nhiều so với các cơ quan khác, thậm chí chỉ bằng 1 phần 10 so với gan nên rất dễ bị tổn thương. 

Stress kéo dài, giảm trí nhớ sớm hơn

Cơ thể vốn luôn có cơ chế để ngăn chặn sự phá hoại của gốc tự do. Tuy nhiên, sau tuổi 30, gốc tự do sinh ra ngày càng nhiều hơn trong khi khả năng trung hòa của cơ thể đã kém dần đi. Đặc biệt, ở giới văn phòng, gốc tự do sản sinh nhiều hơn do thói quen ít vận động, tính chất công việc chồng chất stress, chế độ ăn không được quan tâm khoa học… Chính vì vậy, dễ hiểu tại sao giới văn phòng lại bị suy giảm trí nhớ từ rất sớm. 

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng cho biết: “Nếu không biết cách bẻ gãy mũi nhọn của stress, đồng thời tiếp sức đúng lúc cho tế bào thần kinh thì sẽ khó tránh được suy giảm trí nhớ. Hiện nay, ngày càng nhiều thầy thuốc đặt nặng giá trị dự phòng vào các hoạt chất sinh học quý có trong Blueberry để chống gốc tự do, bảo vệ tế bào thần kinh não.” 
 

Một số nghiên cứu lâm sàng tại Mỹ đã cho thấy: bổ sung Blueberry là một trong những phương pháp hiệu quả để ngăn chặn hoặc giảm thiểu thoái hóa thần kinh. Khả năng học tập và trí nhớ được cải thiện đáng kể chỉ sau ba tháng sử dụng. Loại quả này chứa các dưỡng chất sinh học như anthocyanin, có khả năng vượt qua hàng rào máu não để chống gốc tự do, bảo vệ tế bào thần kinh não. 

“Bên cạnh đó, muốn não bộ giữ được “phong độ”, giới văn phòng cần phải có chế độ dinh dưỡng cân đối với rau quả tươi, thịt cá sạch, không rượu mạnh, ít bia bọt, nhiều men sinh học từ sữa, trái cây. Thêm vào đó, phải ngủ đủ và chất lượng, tăng cường tập thể dục thể thao…” Bác sĩ Lương Lễ Hoàng nhấn mạnh. 

Hữu Giang