Hồn ma vị Hòa thượng

 

 

Vị sư già đứng đó đã lâu nhưng chẳng ai để ý đến ông cả. Ðó là vị sư mình hạc , xương mai, khuôn mặc gầy gò, vàng bệch nhưng luôn luôn tươi cười, biểu lộ đức từ bi, bác ái.  Cách mấy bước, gần đó là một nhà kiếm sĩ. Chàng ta cao lớn nhưng người khô đét . Nét mặt khắc khổ nhưng không giống vẻ khắc khổ của nhà tu. Ðó là vẻ khắc khổ của một kiếm sĩ hết thời, tài nghệ không còn nuôi sống nổi thân nên đành cắp kiếm đi giang hồ, rày đây mai đó. 

Kiếm sĩ vào quán một lần với nhà sư. Chàng thét gọi tửu bảo. Tên này chạy ra, lúng túng không biết nên tiếp ai trước giữa hai người.  Nhà sư nói với tửu bảo:

– Anh hãy dọn rượu thịt cho kiếm khách trước. Ông ấy đến trước ta và dáng chừng còn nhiều việc gấp. 

Nghe vậy, chàng kiếm sĩ vội xua tay: 

– Tửu bảo hãy tíếp nhà sư trước. Cần giữ lễ với một vị đạo cao đức trọng, còn kẻ giang hồ khốn khó, khỏi cần trọng đãi. 

Hai người cùng thi lễ, kiếm sĩ tự giới thiệu:  – Tôi là Tamatsu.

Hai người cùng ngồi một bàn với nhau – thức ăn dọn ra chỉ có cơm trắng, măng kho và ngó sen luộc. Qua câu chuyện trao đổi , họ mới biết là cả hai cùng đang đến tỉnh Kyoto bằng con đường Tokaido . Tại sao họ không cùng kết bạn với nhau, cùng đi một lượt cho dặm dài đỡ vắng vì có bạn đồng hành?

Sau bữa cơm, hai người đã trở nên đôi bạn. Hành lý của họ không nhiều lắm. Tamatsu chỉ có hai thanh kiếm , còn vị hòa thượng thì xách một cái bị vải trông rất  nghèo nàn . Họ vừa đi vừa trò chuyện rất tương đắc. Nhà sư luôn kể chuyện hành đạo còn Tamatsu thì kể chuyện những kinh nghiệm từng trải trên bước đường giang hồ phiêu bạt của mình.

Con đường Tokaido thật nhộn nhịp. Hành khách ngược xuôi, đủ mặt các nhà sư, kiếm sĩ, những người hành hương đi viếng các đền chùa, cả những người hát dạo , mãi võ, làm trò thủ thuật và rất nhiều hành khất đi xin ăn, đầu đội chiếc nón thật lớn, che kín mặt.  Nhiều vị lãnh chúa, thượng hạng ngự trong kiệu, có quân lính theo hầu. Mỗi lần họ đi qua, dân chúng lại kính cẩn cúi mình rạp đất, tỏ sự chào mừng. Nếu có vị lãnh chúa cùng đi chung một đường thì vị nào chức vị cao, bổng lộc hậu sẽ được nhường đi trước.  Người ta còn thấy trên đường Tokaido những văn nhân, thi sĩ đi ngắm cảnh, tìm vần thơ hoặc những họa sĩ đang say mê ghi lại phong cảnh hữu tình trên nền lụa. Tamatsu kể cho nhà sư nghe về dĩ vãng của mình , đã theo học những ai để trở thành kiếm sĩ, đã từng đụng độ bao nhiêu trận và giết được bao nhiêu người.  Vị sư già không chê trách gì Tamatsu. Theo Phật pháp , ông là người đạo đức suốt đời không hề làm hại ai, không giết ai, không gây cho ai buồn rầu, đau đớn . Nhưng Tamatsu, chàng là kiếm sĩ mà kiếm sĩ thì phải đánh, phải giết. Ông không thể khuyên chàng hay chỉ trích những hành động đó. Mỗi người có một số phận. Sau khi chết, họ sẽ đầu thai trở lại làm người hay làm thú vật tùy theo cái nhân mà họ gây ra . Ai cũng có thể gặp cơ duyên để trở nên tốt cả nếu họ chịu tu hành. Con người, súc vật, cây cỏ một ngày kia đều có thể thành Phật. 

Nhà sư luôn miệng “Nam Mô” và đem các điều đạo lý ra nói cho Tamatsu nghe. Ông kể chuyện Hoàng tử Ấn Ðộ bị Hoàng hậu độc ác móc mắt nhưng vẫn từ bi, tha thứ cho kẻ thù  vì áp dụng câu : “ Lấy oán báo oán, oán oán chất chồng, lấy ân báo oán, oán ấy mới  tan”. Sau mấy ngày làm bạn đồng hành , họ đã trở nên thân thiết. Nhà sư có điều gì đều nói hết cho kiếm sĩ nghe , không giấu một chuyện gì. Một hôm, ông trỏ cái bị vải đang đeo trên vai, nói với Tamatsu:

 – Ông bạn có biết cái bị vải mà tôi đeo kè kè bên mình này đựng cái gì không? 

Tamatsu lắc đầu:  – Không biết được! Có gì quý giá không, thưa hòa thượng. 

 – Quý lắm. 

– Chắc là một tượng Phật? 

–  Không. 

– Hay là một cuốn kinh quý giá mang lời vàng ngọc của đức Như Lai? 

– Cũng không nốt.

Tamatsu nghĩ thầm: “ Hay là một chiếc răng của đức Phật”. Hắn định hỏi đùa thế nhưng không dám, đành tuyên bố chịu thua.

Nhà sư thông thả đáp:  – Trong chiếc bị nghèo nàn này có hai trăm nén bạc. 

Tamatsu cười:  – Ðạo sĩ  giỡn tôi làm chi, tội nghiệp! Nếu người có một số tiền lớn như vậy thì người đã chẳng đi khất thực như tôi đã gặp. Nếu quả thực là chiếc bị này đựng hai trăm nén bạc thì người phải mặc áo đẹp, trọ ở khách sạn sang trọng, mời tôi uống rượu quý, có đâu lại trọ ở cái quán nghèo nàn, nơi chúng ta gặp nhau. 

Gương mặt hòa thượng sáng lên, hớn hở.  – Không, bần đạo không đùa đâu. Bần đạo mang theo 200 nén bạc nhưng không phải để  tiêu dùng cho mình. Ngài muốn biết để làm gì phải không? Ðã gọi là chỗ thân tình, tôi xin kể ngài nghe. Số là một ngày nọ, tôi đi từ Omori đến đền Ikegani. Có lẽ ngài biết vùng đó. (Tamasu gật đầu). Tôi chưa hề thấy cảnh sắc vùng nào đẹp hơn vùng ấy. Thời tiết êm dịu. Lòng tôi phơi phới , thanh thản. Thốt nhiên, tôi nghe tiếng chuông báo hiệu, mời tín đồ lại hành lễ tại đền thờ. Tiếng chuông thấm sâu trong lòng tôi và tôi cảm thấy mến yêu đức Thế Tôn vô vàn. Tôi nguyện rằng suốt đời phải làm sao đúc cho được một tượng Phật bằng đồng. Từ nhiều năm qua, tôi đã đi khắp nước Nhật để xin bố thí và để dành dụm được 200 nén bạc  đựng trong cái bị này. Chuyến đi này đến Kyoto, tôi sẽ mướn một nhà điêu khắc lành nghề thực hiện giấc mộng mà bao lâu nay tôi ấp ủ.

Ðôi mắt đạo sĩ rực sáng lên vì vui thích. Hình như ông đang hình dung trước mắt, pho tượng  Phật hiện lên, kết quả của bao nhiêu năm ông đã chịu gian khổ , dành dụm thực hiện điều mình ước nguyện. 

Ông say sưa nói tiếp:  – Ðức Phật sẽ ngự trên một tòa sen, ngồi theo lối kiết già. Bàn tay mặt của Ngài sẽ đưa lên vai, lòng tay xoay ra ngoài để ban phước cho chúng sanh, trên trán Ngài có dấu hiệu toàn trí , toàn năng và nụ cười của Ngài sẽ là nụ cười từ bi độ lượng.  Ðó bạn đã biết lý do vì sao tôi giữ gìn cẩn trọng cái bị này.  

Ông cười đùa: – Người ta nói rằng ai mang vàng bạc trong người sẽ đeo theo mối hiểm nguy nhưng đi với một kẻ anh hùng mã thượng như ngài, tôi chẳng chút gì ái ngại hay lo lắng cả.

Tamatsu nghiêng đầu một cách cung kính, tỏ lòng cám ơn mỹ ý của hòa thượng nhưng trong lòng gã đang ngổn ngang  trăm mối. Trán gã nhăn lại, cử chỉ gã mất phần tự nhiên.

 Gã nghĩ : “Suốt cả đời ta ngang dọc, tung hoành vào sinh ra tử , chưa bao giờ ta có được một phần mười số bạc mà lão sư già đang làm chủ. Ta đang đói rách, khốn khổ trong khi lão có 200 nén bạc lại nghĩ đến việc đúc tựơng Phật”.  

Gã thở dài:  “Ta đã già rồi! Tuổi 40 là tuổi về vườn , vô dụng. Kiếm sĩ đến tuổi đó còn hoạt động gì được nữa? Chẳng ai thu dụng ta. Với số bạc 200 nén của lão sư già chắc chắn ta sẽ sống một cuộc đời sung sướng. Nhưng có bao giờ lão cho ta một ít. Họa là điên mới làm thế vì xem ra, lão đang say mê chuyện đúc tựơng Phật và chẳng nghĩ gì khác nữa”.

 Lòng ghen tức bắt đầu giày vò tâm trí Tamatsu. Ðôi lúc hắn mong cho vị sư già để quên đâu đó cái bị bạc và hắn sẽ chiếm lấy, trốn đi . Một ý nghĩ táo bạo đến với hắn . Hắn chép miệng ,nhủ thầm: “ Ðời chỉ là một cuộc phiêu lưu mà mục đích chỉ là tốt hay xấu mà thôi, gặp thời thế phải lợi dụng nó, có khi phải tự mình tạo ra thời thế. . .”

Ban đầu, Tamatsu cố xua đuổi những ý nghĩ bất chính, nhưng lần hồi lòng tham đã làm mờ mịt lý trí của gã. Gã chỉ nghĩ cách làm sao đoạt cho  được số bạc của sư già. Sư già thì chẳng hề để ý gì  đến sự thay đổi của Tamatsu. Ông luôn tin tưởng vào người mà ông đã nhận là bạn đồng hành. Hai người đến thị trấn Quản A. Ðường đi bi gián đoạn bởi một eo biển  phải dùng thuyền mới qua được. Người lái thuyền chờ cho đủ 30 khách mới lái thuyền đi. Khi bước xuống thuyền, vị sư già loạng choạng thế nào suýt té xuống nước. Trông thấy thế, Tamatsu lòng mừng khấp khởi. Hắn đã tìm ra cách thủ tiêu nhà sư để đoạt gói bạc.  Hắn dìu nhà sư đến ngồi sau lái, ở một chỗ vắng người. Gói bạc để ở giữa. Vờ trỏ cho nhà sư một con cá đang nhảy lên khỏi mặt nước, thừa lúc nhà sư nghiêng mình xuống xem, Tamatsu bèn đẩy nhẹ một cái. Nhà sư té ngay xuống biển.

Chờ cho thuyền chạy được  một quãng, Tamatsu mới làm bộ la lớn:  – Trời ơi! Bạn tôi té xuống biển rồi, ngừng lại mau! Ngừng lại mau!

Gió lúc đó đang thổi mạnh. Buồm căng gió đẩy con thuyền đi vùn vụt. Khi người lái thuyền cố sức neo thuyền lại thì không còn thấy dấu vết nhà sư đâu nửa cả.  Tamatsu gào lên, nước mắt hắn giàn giụa:  – Lão hòa thượng đó là bạn thân thiết của tôi. Trời ơi, bây giờ ông chết đi bỏ tôi lại một mình, khổ sở thân tôi!

Mọi người trên thuyền thấy vậy đều xúc động. Tamatsu lau nước mắt, đoạn nói với mọi người:  – Chúng ta phải trình vịệc này tới nhà chức trách địa phương, nhưng tôi nghĩ làm thế mất nhìều thì giờ khai báo, phiền đến quý vị sợ chậm trễ công việc . Tôi cũng vậy, tôi cũng có việc gấp cần đi ngay. Vả lại, nếu khai báo, sợ bác lái thuyền bị nghi oan, tội nghiệp. Chi bằng ta cứ tiếp tục hành trình, đến Kyoto, tự tôi sẽ đứng ra khai báo việc này, khỏi phiền đến quý vị.  

Mọi người, kể cả bác lái thuyền, thấy có lý, sợ phiền phức, liên lụy nên ai cũng đồng ý là giữ kín chuyện này và cứ tiếp tục hành trình.  Khi thuyền cập bến, Tamatsu cặp cái bị bạc, nhảy phóc lên bờ, trong chốc lát, không còn thấy hắn đâu nữa.

Tối hôm đó, trong phòng riêng tại lữ quán, Tamatsu mở bị bạc ra xem. Hắn lóa mắt khi đếm đúng 200 nén bạc nằm trong chiếc bị vải cũ kỹ, rách rưới đó.  Bây giờ số bạc đó thuộc về hắn. Hắn vẽ ra trong đầu kế hoạch dùng số bạc đó làm vốn để mai này càng ngày, càng nẩy nở thêm ra. Từ đây, hắn đã thoát cơn nghèo đói. Hắn đến Kyoto, thay tên đổi họ, không còn là kiếm sĩ nữa mà trở nên một thương gia: Tokubi, thương gia mễ cốc.  Hai thanh kiếm võ sĩ đạo, hắn bọc vào trong túi gấm và cất kỹ vào một chiếc hòm. Bây giờ, công việc hằng ngày của hắn là giao dịch, bán buôn, làm ăn càng ngày càng phát đạt.

Tokubi lấy vợ, đẻ con. Hắn thành đạt ngoài sức tưởng tượng. Tuy nhiên, đôi lúc hắn cảm thấy lương tâm cắn rứt. Hắn biết rõ cái sự nghiệp đồ sộ của hắn hôm nay là do tội ác mà nên. Ðể cố quên chuyện xấu xa và những ám ảnh ghê rợn, hắn lao đầu công việc làm ăn, mong nhờ những bận rộn hằng ngày xua đuổi những ý nghĩ giày vò tâm trí hắn.

Từ lúc hắn đến lập nghiệp ở Kyoto thắm thoát mà đã ba năm. Tokubi cảm thấy cần nghỉ ngơi đôi chút để dưỡng già. Hắn mua một biệt thự xinh đẹp, có một vườn hoa to rộng đầy anh đào, có thêm mấy cây tùng.  Hôm ăn tân gia, tuy được bạn bè thân thuộc chúc mừng nhưng Tokubi không khỏi một thoáng buồn rầu vì cái sản nghiệp hắn mới tậu thêm đây cũng do nơi tội ác của hắn ngày xưa mà có. Hắn cứ nguyền rủa mãi sự nghèo đói. Chính nghèo đói đã xui hắn làm bậy, tạo nên tội ác. Càng nghĩ đến nhà sư, hắn càng hối hận. Nhà sư từ bi, đạo đức bao nhiêu thì hắn độc ác, xấu xa, bẩn thỉu bấy nhiêu.

Ðêm hôm đó, nhân trời có trăng, Tokubi dạo trong hoa viên. Mắt hắn chợt để ý đến một cây tùng. Cây tùng lạ làm sao! Hình như có một cái bóng người mờ ảo đang hiện ra từ thân và cành của cây tùng. Thân cây là thân người,cành cây là tay, chân. Hình ảnh đó ban đầu mờ mờ, ảo ảo nhưng càng lúc càng hiện rõ ra. Ðó là hình dáng một người mình hạc, xương mai, đầu cạo trọc, đôi mắt sâu, má hóp, da dẻ tái xanh như một người chết trôi sông.

Người chết đó, trời ơi, đang cử động. Lại cười nửa! Nụ cười thật khoan hòa, hỉ xả. . . Mồ hôi Tokubi vả ra như tắm.

Hắn hốt hoảng hét lên:  – Kìa, nhà sư!

Thây ma của nhà sư từ từ đi về phía Tokubi, càng lúc càng lớn dần nên làm Tokubi hoảng sợ, chôn chặt chân một chỗ, không còn đủ sức chạy trốn.  Thây ma đạo sĩ đưa đôi tay khẳng khiu đã rữa hết thịt ra ôm choàng lấy Tokubi, kề bộ mặt buồn thảm sát dần, sát dần mặt tên phú gia. 

Trước hình ảnh khiếp đảm đó, dầu là một kiếm sĩ đi nữa cũng phải kinh hoàng, chết giấc nhưng vì nguy hiểm đến kề bên mình nên Tokubi thấy máu võ sĩ lại nổi lên. Hắn sực nhớ mình là một kiếm sĩ. Lập tức hắn chạy vào nhà lấy thanh kiếm ra.
 

Hắn múa lên như gió bão, nhắm thây ma của nhà đạo sĩ mà chém tới tấp. Hắn chém rất trúng nhưng lạ thay, thây ma đạo sĩ giống như sương khói, hết tan lại tụ, cứ sán lại, ôm choàng lấy tên cựu kiếm sĩ. Sốt ruột, Tokubi chém mạnh một kiếm, chiếc đầu của nhà sư bay tung lên. Nhưng kìa lạ lùng thay, chiếc đầu lại rơi xuống nối liền vào cổ và thây ma lại lạnh lùng tiến tới.  Cuộc chiến đấu giữa người và ma cứ thế mà kéo dài suốt đêm. Ðến rạng sáng hồn ma mới tan đi.

Ðêm sau, rồi đêm sau nữa cũng vậy, thây ma của nhà sư xuất hiện từ cây tùng và cuộc chiến lại tái diễn làm Tokubi cảm thấy kiệt lực. Hắn ra lệnh đốn ngã cây tùng nhưng đêm đến, thây ma nhà sư lại hiện ra từ một cây tùng khác. Tokubi đâm ra sợ đêm tối. Cứ tắt mặt trời là hắn đã hoảng hốt, lo sợ. Cuối cùng, hắn đóng chặt của phòng, giam mình trong nhà, không dám ra ngoài vườn khi đêm đến. Nhưng lạ thay, vừa đóng cửa phòng, hắn đã thấy thây ma của nhà sư hiện lên trên đầu giường, trên cửa sổ.

Tokubi phát bịnh nặng. Suốt ngày hắn vùi đầu trong chăn nệm, miệng luôn nói sảng.  Vợ hắn tìm khắp mặt các lương y trong vùng, xin đơn, hốt thuốc nhưng bịnh tình của Tokubi vẫn không mảy may thuyên giảm. Bịnh tình kỳ lạ của nhà đại phú Tokubi được loan truyền đi khắp vùng, ai nghe cũng lấy làm thắc mắc.

Trong vùng đó có một nhà sư, nghe chuyện lạ thì tìm tới. Nhà sư này nổi tiếng là đạo đức, ai gặp việc gì khó khăn cũng tìm tới ông chỉ dẫn. Con hầu của Tokubi, một hôm, đem chuyện nhà kỳ lạ của chủ nhân mình bộc bạch với nhà sư. Nhà sư hỏi rõ ngọn nguồn, suy nghĩ một lát, đoạn bảo người tớ gái nhà đại phú:  – Nếu đã uống đủ mọi thứ thuốc thang mà không lành thì làm lễ khấn nguyện, xin Trời Phật hộ trì, may ra sẽ thuyên giảm chăng.

Vợ Tokubi nghe vậy bèn rước nhà sư về nhà, kể lể đầu đuôi câu chuyện cho nhà sư biết. Ðoạn, bà ta đưa nhà sư vào phòng của Tokubi. Vừa trông thấy nhà sư, bệnh tình của Tokubi bỗng gia tăng trầm trọng.

Hắn chỉ tay vào nhà sư mà la hoảng:  – Ðó. . . đó. . . Nhà sư. Rõ ràng không còn ai vào đó. Nhà sư ngày trước trở về báo thù ta. Bắt lấy hắn, bắt lấy hắn. Cứu tôi, trời ơi!

Hắn run lên, vơ vội mền chiếu trùm kín lên người, che kín mặt như cố chạy trốn hình ảnh người đối diện.  Nhà sư yêu cầu để ông ở lại một mình trong phòng, đoạn bước tới gần Tokubi, ông nói:  – Phải, tôi là nhà sư, bạn đồng hành của ông mấy năm về trước. Tôi chính là người đã bị ông xô xuống biển cách đây 3 năm. 

 Tokubi hoảng hốt, tay chân hắn cử động như một thây ma của người treo cổ bị gió đùa. Thây ma mọi hôm ở trong vườn không hề nói một tiếng, tại sao hôm nay lại nói? Còn hình phạt khủng khiếp nào nữa đây?

Có lẽ đoán được ý nghĩ của Tokubi, nhà sư thong thả nói: – Tôi không phải là thây ma. Tôi là người sống. Tôi nhắc lại, tôi là nhà sư đã kết bạn cùng ông trên đoạn đường đến Kyoto. Tôi chính là người đã bị ông xô xuống biển cho chết chìm. Cũng may từ nhỏ tôi đã tập bơi nên hôm đó, tôi bơi được vào bờ, thoát chết. Tôi đã tìm ông khắp chốn để xin lại số bạc hầu đúc cho được tượng Phật nhưng không tìm thấy ông đâu cả. Tôi bèn tiếp tục cuộc sống lang thang, đi khắp bốn phương, khất thực, xin mọi người bố thí và tôi đã gom được số tiền đủ để đúc tượng Phật. Tượng Phật hiện đã hoàn thành.  Sự tình cờ đưa tôi đến đây. Tôi đã hiểu vì đâu ông sinh bệnh. Ông đã phạm vào một tội ác kinh khủng nhất đời, đó là tội sát nhân. Tuy nhiên, tôi là kẻ tu hành, tôi tha thứ cho ông. Ðức Phật đã dạy : “ Lấy đức báo oán, oán ấy tiêu tan”. Phải chấm dứt thù oán và sẵn sàng tha thứ. Tôi không hề thù oán gì ông cả. Ông cứ yên tâm. Hãy nhìn tôi đây. . .

Tokubi lấm lét nhìn nhà sư. Ông ta đang mỉm cười với hắn. Ôi, nụ cười đầy khoan dung, hiền hòa vô lượng, làm lòng hắn tự nhiên cảm thấy nhẹ nhàng. Cuối cùng hắn khóc nức lên, quỳ xuống chân nhà sư : – Tội lỗi tôi thật tày đình. Tôi đã xô Ngài xuống biển để đoạt lấy số bạc. Xin Ngài tha tội cho tôi, chỉ vì tôi quá khốn khổ . . .

– Phải, con người sinh ra bản tính vốn thiện nhưng rồi cuộc đời làm cho vẩn đục. Nghèo khổ đẩy con người vào mê lầm, tội ác, nhưng biết sám hối thì tội lỗi sẽ được nhẹ đi. . . 

– Thưa hòa thượng, con hối hận vô cùng. Ðêm nào con cũng bị ám ảnh giày vò, hành hạ không nguôi. Lương tâm con không được yên ổn để hưởng cảnh giàu sang.

– Phải rồi, khi mình làm điều ác thì lương tâm không yên ổn, chỉ một thoáng gió xao động cành cây cũng đủ giật mình.

Nhà sư và cựu kiếm sĩ nói chuyện với nhau y như ba năm trước họ gặp nhau trên con đường đến Kyoto vậy. Tokubi khẩn khoản xin trả cho nhà sư 400 nén bạc, tức gấp đôi số bạc mà hắn đã cướp của nhà sư, nhưng nhà sư khoát tay, từ chối:  – Không, tôi không cần dùng đến số bạc đó nữa. Tôi đã đúc xong tượng Phật rồi. 
 

Tokubi van nài: –  Nếu hòa thượng không nhận tức là hòa thượng chưa thật lòng tha thứ cho đệ tử. Xin Ngài cứ nhận rồi bố thí lại cho chúng sinh nghèo khổ. 

– Nếu nhận để cho người nghèo khổ thì được, tôi nhận. Bây giờ, tôi xin phép cáo từ. Nếu ông bạn muốn tôi được vui lòng xin ông bạn hãy dọn mình cho trong sạch, từ nay nên làm vịêc thiện. Cần tha thứ kẻ khác và lộng lượng với những kẻ khốn nghèo.

Từ đó, nhà phú thương Tokubi hết bệnh, tâm hồn trở nên thư thái. Ông tỏ ra nhân đức, sẵn lòng cứu giúp mọi người.  Cuộc đời về già của ông được dùng để làm toàn việc thiện. Người ta thường thấy ông lim dim mắt và niệm: – Nam Mô A Di Ðà Phật!

Tô Kiều Ngân

“Ở thế gian này, chẳng phải hận thù trừ được hận thù, chỉ có từ bi trừ được hận thù. Ðó là định luật của ngàn xưa”.

Trích Truyện Cổ Phật Giáo Nhật Bản