Việt Nam từ chối sử dụng thiết bị Huawei để phát triển 5G vì lý do an ninh

Theo Bloomberg, Việt Nam có thể trở thành quốc gia Đông Nam Á đầu tiên cung cấp mạng 5G mà không dùng các thiết bị của Huawei, tập đoàn công nghệ Trung Quốc đang bị Mỹ hạn chế giao dịch vì những lo ngại về an ninh.

Bloomberg đưa tin, hôm 26/8/2019, Tập đoàn Viettel, nhà cung cấp dịch vụ di động lớn nhất Việt Nam thuộc Bộ Quốc phòng, đã quyết định không sử dụng thiết bị của tập đoàn công nghệ viễn thông Trung Quốc Huawei cho mạng 5G. Thay vào đó, công ty này sẽ sử dụng thiết bị của Ericsson, công nghệ Nokia và bộ chip của Qualcomm.

Ông Lê Đăng Dũng, Tổng Giám đốc Viettel nói với hãng tin Bloomberg trong một cuộc phỏng vấn tại trụ sở của công ty ở Hà Nội: “Viettel sẽ sử dụng chipset 5G từ Qualcomm và một công ty khác của Mỹ. Với mạng 4G, Viettel sử dụng các thiết bị của Ericsson và Nokia. Ngoài ra, Viettel cũng đang tự phát triển thiết bị cho mạng 5G”.

“Chúng tôi sẽ không làm việc với Huawei trong thời điểm hiện tại. Có một số thông tin nghi ngại về việc không an toàn khi sử dụng thiết bị của Huawei. Vì vậy, trước những nguồn thông tin này, quan điểm của Viettel là chúng tôi sẽ hợp tác với những đối tác an toàn hơn. Vì vậy, chúng tôi chọn Nokia và Ericsson từ Châu Âu”, ông Dũng nói.

Ông Lê Đăng Dũng nhận định: “Tôi cho rằng Huawei đang gặp một số khó khăn tại Việt Nam vì các công ty khác cũng không sử dụng thiết bị của họ”.

Các nhà mạng nhỏ hơn của Việt Nam dường như cũng tránh xa Huawei. Bloomberg trích dẫn truyền thông trong nước cho biết MobiFone hiện đang sử dụng thiết bị của Samsung trong khi Công ty Dịch vụ Viễn thông Việt Nam, tức Vinaphone, đã hợp tác với Nokia để triển khai mạng 5G.

Trong khi đó Huawei trấn an các đối tác bằng cách chỉ ra rằng chính phủ và khách hàng ở 170 quốc gia đang sử dụng thiết bị của họ, điều này không gây ra mối đe dọa về bảo mật nào lớn hơn so với các nhà cung cấp khác.

Ông Lê Đăng Dũng cũng khẳng định: “Nếu chúng tôi có thông tin thuận lợi liên quan đến Huawei trong tương lai, chúng tôi sẽ xem xét sử dụng lại thiết bị của họ”.

Quyết định “khước từ” Huawei của Việt Nam đang là một ngoại lệ ở Đông Nam Á, nơi các quốc gia khác như Philippines, Thái Lan và Malaysia vẫn mở cửa để triển khai công nghệ Huawei.

Trước đó, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa Huawei vào danh sách đen thương mại do các lo ngại về bảo mật. Dường như Việt Nam đang âm thầm đứng về phía chính quyền ông Trump, nơi đã liệt Huawei vào danh sách đen vì những lo ngại về an ninh quốc gia.

Tuy vậy, ông Dũng vẫn khẳng định, quyết định không sử dụng Huawei cho mạng 5G của Viettel dựa trên căn cứ về mặt công nghệ chứ không liên quan đến yếu tố địa chính trị. 

“Chúng tôi quyết định không dùng Huawei, không phải vì lệnh cấm của Mỹ đối với Huawei – chúng tôi chỉ đưa ra quyết định của mình thôi”, ông Dũng nói. “Nhiều nước khác, trong đó có Mỹ, đã có bằng chứng cho thấy Huawei không an toàn cho an ninh của mạng lưới quốc gia. Do đó chúng tôi cần phải thận trọng hơn”.

Huawei là tập đoàn viễn thông khổng lồ, đứng thứ nhì thế giới về số lượng điện thoại thông minh được sản xuất. Ngay sau khi bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính của tập đoàn Huawei, cũng là con gái của nhà sáng lập Nhậm Chính Phi (nguyên là một kỹ sư, sĩ quan cao cấp trong quân đội Trung Quốc) bị bắt vào hồi tháng 12/2018, báo chí thế giới đã tiết lộ thông tin từ năm 2012, tập đoàn Huawei của Trung Quốc đã lọt vào tầm ngắm của chính phủ Mỹ.

Theo một báo cáo của Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện Hoa Kỳ, tập đoàn này đặt ra một mối đe dọa cho an ninh quốc gia Hoa Kỳ vì sản phẩm của Huawei có thể bị sử dụng như một cánh tay tình báo của quân đội Trung Quốc với mục tiêu do thám chính trị, quân sự, công nghiệp.

Tuy Huawei bị Hoa Kỳ “kết tội” như thế nhưng vị giám đốc phụ trách khu vực Việt Nam của tập đoàn này, ông Phạm Quân, được tờ Nikkei của Nhật dẫn lời hôm 14/2/2019 rằng ông tin Huawei sẽ thắng thầu việc cung cấp loại công nghệ 5G cho hệ thống truyền thông tại Việt Nam. Thực tế từ vài năm nay Huawei đã có văn phòng đại diện ở Việt Nam, bên cạnh vài công ty lớn nhỏ khác của Trung Quốc như Oppo và Xiaomi.

Ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghệ BKAV cho rằng Việt Nam không sử dụng linh kiện và thiết bị 5G của Huawei là một quyết định khôn ngoan, bởi Việt Nam và Trung Quốc dù là hai nước láng giềng, mối quan hệ cũng rất tốt, nhưng trong lịch sử đã có nhiều xích mích và chiến tranh, nên Việt Nam phải đề phòng là điều hiển nhiên. “Việc phải phụ thuộc vào hạ tầng của một nước láng giềng thì rõ ràng là vấn đề rất lớn về an ninh”, ông nói thêm.

Bloomberg cho biết, trong quá khứ Việt Nam đã tỏ ra hoài nghi về công nghệ từ nước láng giềng Trung Quốc. Sau các cuộc tấn công mạng vào hai sân bay tại Hà Nội và TP HCM năm 2016 với cáo buộc do một nhóm tin tặc từ Trung Quốc, Việt Nam đã tuyên bố sẽ xem xét lại việc sử dụng công nghệ của quốc gia này.

Nhiều năm tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước đã làm xói mòn lòng tin vào Trung Quốc của người dân Việt Nam. Một khảo sát của Pew được công bố vào năm 2017 cho thấy chỉ có 10% người Việt có cái nhìn tích cực với Trung Quốc.

“Việt Nam không thể tin Trung Quốc”, ông Lê Hồng Hiệp, một thành viên của Viện ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore cho biết. “Việt Nam không thể đánh đổi rủi ro về cơ sở hạ tầng chỉ vì Huawei cung cấp thiết bị rẻ hơn các công ty khác”.

Trong khi đó, khi lên tiếng về quyết định của Việt Nam “tránh xa” Huawei, Giáo sư Carl Thayer, thuộc Đại học New South Wales ở Úc cho rằng Việt Nam có một lý do khác để tránh công nghệ Huawei đó là do Việt Nam muốn tăng cường quan hệ an ninh và kinh tế với Hoa Kỳ, bởi việc triển khai cơ sở hạ tầng Huawei 5G có thể khiến Mỹ miễn cưỡng chia sẻ một số thông tin tình báo với Việt Nam.

Điều này từng được Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á ở Singapore nói đến trong một lần trả lời phỏng vấn với RFA:

“Chúng ta đều biết Hoa Kỳ đã đưa ra những cảnh báo về tác hại tiềm tàng về an ninh từ các công nghệ của Huawei, họ nói rõ rằng những quốc gia nào sử dụng thiết bị của Huawei, đặc biệt cho mạng 5G, thì sẽ không được tiếp tục hợp tác quốc phòng với Mỹ nhất là về mặt thông tin và tình báo.

Hiện tại Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn chưa có những hợp tác thực chất về trao đổi thông tin tình báo, nhưng rõ ràng Việt Nam muốn lưu tâm tới cảnh báo của Hoa Kỳ để tạo điều kiện phát triển mối quan hệ hợp tác an ninh quốc phòng với Mỹ trong tương lai”.

Gia Hưng (T/h)