Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ quý hiếm, ‘cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc’

Theo Viện Nghiên cứu Hán Nôm, 25 cuốn sách cổ, quý hiếm, được đánh giá là những cuốn “cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc” Việt Nam, đã biến mất khỏi kho lưu trữ của viện cách đây khoảng 5 năm… 

Theo báo VTC News, ngày 21/12, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã ra thông cáo về việc Viện bị mất 25 cuốn sách cổ. 

Theo đó, đại diện Viện Nghiên cứu Hán Nôm cho biết, vào khoảng tháng 3 – 4/2020, cán bộ quản lý kho sách phát hiện có dấu hiệu không tìm thấy một số cuốn sách ở vị trí quy định trên giá.

“Thời điểm sách bị thất lạc (mất, không thấy trên giá) tạm thời được xác định là khoảng 5 năm gần đây. Viện đã và đang tổ chức rà soát lại để tìm sách, xác định giá trị nội dung từng sách và xác định trách nhiệm liên quan”, thông cáo của Viện Nghiên cứu Hán Nôm nêu rõ.

Chìa khóa kho sách chỉ giao cho một người

Theo báo Tuổi Trẻ, trước đó vào tối 20/12, tiến sĩ, nghiên cứu viên cao cấp Nguyễn Xuân Diện – phó trưởng phòng văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm cũng thông tin về vụ việc Viện mất sách trên mạng xã hội.

Theo ông Diện, ban đầu khi kiểm kê, con số sách không có trên giá sách là 29 cuốn. Sau một thời gian Viện tìm ra được 4 cuốn, còn 25 cuốn chưa tìm thấy và được báo cáo lãnh đạo Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam hôm 19/12.

Ông Diện cũng cho biết, kho sách mà Viện Nghiên cứu Hán Nôm được Nhà nước giao quản lý là tài sản quốc gia quý giá. Kho sách này kế thừa các kho sách cổ mà Viện Viễn Đông Bác Cổ sưu tập được. 

Bởi sự quý giá, kho sách cổ chỉ giao chìa khóa cho một người và chỉ viện trưởng có quyền cho phép đưa sách cổ ra khỏi kho hoặc cho phép ai tiếp xúc trực tiếp với các bản sách cổ tại phòng đọc.

Để đảm bảo an toàn cho kho sách cổ, từ lâu, chính cán bộ nghiên cứu của Viện cũng không được sờ vào những cuốn sách này, mà chỉ được phục vụ bản copy. Nếu có nhu cầu nghiên cứu về chất liệu giấy, mực của những cuốn sách cổ thì phải làm đơn, viện trưởng ký đồng ý sách mới được xuất khỏi kho.

Ông Diện đánh giá 25 cuốn sách cổ bị mất lần này là những cuốn “cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc”, trong đó có 4 cuốn Toàn Việt thi lục thuộc 3 bộ khác nhau.

Toàn Việt thi lục là bộ sách lớn do nhà bác học Lê Quý Đôn (1726 – 1784) sưu tập và biên soạn theo lệnh của nhà vua. Bộ sách này hoàn thành năm Mậu Tý (1768), dâng lên vua Lê Hiển Tông đọc, nhưng chưa được khắc in.

Toàn Việt thi lục có quy mô đồ sộ gồm 2.303 bài thơ của 173 tác giả từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI, với số lượng văn bản còn lại lớn nhất (trên 11.000 trang nguyên bản, kể cả các dị bản), chưa từng được biên dịch và công bố toàn bộ.

“Là sách viết tay, bộ sách là kho báu của nền văn hóa dân tộc Việt Nam, đỉnh cao về quy mô sưu tập và tính khoa học. Toàn Việt thi lục là một trong những bộ sách gốc về thơ chữ Hán của Việt Nam từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI, là một tài liệu hết sức quý để nghiên cứu văn hiến Việt Nam. Với 2.303 bài thơ của nhiều triều đại, Toàn Việt thi lục chuyển tải thông điệp, hồn cốt, tình tự, khí phách, tiếng lòng của cổ nhân tới hậu thế”, ông Diện đánh giá.

Toàn Việt thi lục hiện còn 11 bộ, trong đó riêng Viện Nghiên cứu Hán Nôm lưu trữ 10 bộ, bộ còn lại hiện lưu trữ tại Hiệp hội Châu Á ở Paris (Pháp).

Danh sách các cuốn sách bị mất còn có Việt âm thi tập của Phan Phu Tiên đời Trần là sách độc bản, hai cuốn địa chí ghi chép địa lý, cương vực, bờ cõi rất quý liên quan đến cương vực chủ quyền tổ quốc…

Theo nguồn tin mới nhất từ Viện Nghiên cứu Hán Nôm, 25 quyển sách cổ bị mất trên đã có bản scan màu hoặc bản photocopy làm từ trước (tức là nội dung sách không bị mất), tuy nhiên việc tìm kiếm các cuốn sách thất lạc vẫn đang được Viện đặt lên hàng đầu, bao gồm cả việc rà soát trên giá một lần nữa để tránh tình trạng sách bị lẫn giá. 

Xuân Hạ (t/h)